Nguyễn Văn Khanh
Đúng hai tuần trước ngày bầu cử tổng thống, cánh Cộng Hòa lẫn phe Dân Chủ đều nhộn nhịp hơn trước. Dàn nhân viên nòng cốt trong ủy ban tranh cử của ông Cộng Hòa Donald Trump cũng như dàn tham mưu của bà Dân Chủ Hillary Clinton làm việc không ngừng nghỉ, nhất quyết bằng mọi giá phải chiến thắng cuộc chiến chính trị 2016.
Trong lúc ông Trump và bà Clinton ráo riết thực hiện những buổi tiếp xúc với cử tri toàn quốc để vận động kiếm phiếu, nhân viên văn phòng vận động trung ương cũng thay phiên nhau về tận địa phương để trực tiếp điều khiển kế hoạch thúc giục người dân đừng quên bỏ phiếu cho ứng cử viên của phe mình, nhắc nhở mọi người nhớ đi bầu vào ngày 8 Tháng Mười Một sắp tới.
Theo lời ông Alan Cobb, người đặc trách tuyển mộ nhân viên làm việc cho Ban Vận Động Donald Trump ở các địa phương, “càng gần đến ngày bầu cử, chúng tôi càng phải ráo riết làm việc, nhất định không bỏ sót một lá phiếu nào để ông Trump trở thành vị tổng thống thứ 45 của nước Mỹ.”
Bên bà Clinton cũng thế, có người kể lại được ông sếp John Podesta cho hay “cả dàn tham mưu trung ương cũng như địa phương mỗi ngày làm việc từ 18 tiếng đến 20 tiếng là chuyện bình thường,” nói đùa “may quá, mỗi bốn năm mới bầu cử tổng thống một lần,” nhân tiện thông báo “sau ngày bầu cử, mọi người sẽ lăn ra ngủ bù.”
Làm việc hăng say như nhau, không khí nhộn nhịp cũng giống nhau, nhưng tổng số nhân viên được cánh ông Trump hay phía bà Clinton thuê mướn ở các địa phương cách biệt nhau rất xa.
Các bản báo cáo cả hai bên gửi cho Ủy Ban Tuyển Cử Quốc Gia (FEC) cho thấy tính đến giữa Tháng Chín, bên bà Clinton bỏ tiền thuê 5,138 nhân viên làm việc toàn thời gian ở 15 tiểu bang cử tri phân vân chưa quyết định bỏ phiếu chọn ai làm tổng thống (“battleground state” hoặc “swing state”), trong khi phía ông Trump chỉ thuê có 1,409 người ở 16 tiểu bang “cần phải thắng” để đưa ông tỷ phú vào Tòa Bạch Ốc.
Ông Ron Stevenson, một chiến lược gia chuyên làm việc với các ứng cử viên độc lập, nhận xét “những con số này cho thấy trong cuộc vận động, phía bà Clinton có lợi thế hơn phía ông Trump.” Ông Stevenson nói thêm: “Không chỉ giới quan sát bầu cử mà người dân Mỹ ai ai cũng biết trong cuộc vận động năm nay, bên đảng Dân Chủ làm việc chặt chẽ với nhau, trong khi có thể nói bên Cộng Hòa không có được sự chặt chẽ như thế.”
“Không phải bây giờ, mà ngay từ những ngày đầu tiên chúng tôi đã biết phải đưa người về địa phương, dựng hẳn một kế hoạch để giúp cử tri ghi danh bầu cử, thường xuyên nhắc nhở họ lẫn người thân của họ đi bầu cho bà Clinton và cho những ứng cử viên Dân Chủ các cấp,” bà Lily Adams, phát ngôn viên của Ủy Ban Tranh Cử Clinton, nói. “Cuộc bầu cử nào cũng do cử tri địa phương quyết định, đặc biệt chúng tôi nhắm vào những tiểu bang trước đây thường bỏ phiếu cho đảng Cộng Hòa vì năm nay cử tri có thể nghiêng về phía đảng Dân Chủ,” giải thích thêm “chiến lược chúng tôi và đảng (Dân Chủ) cùng đưa ra không chỉ nhắm vào mục tiêu bà Clinton phải thắng cử, mà còn phải giúp đảng lấy thêm ghế ở Thượng Viện và Hạ Viện, để bà Clinton dễ dàng làm việc hơn sau ngày vào Tòa Bạch Ốc.”
Theo bà Lindsay Walters, phát ngôn viên của đảng Cộng Hòa, ngoài việc Văn Phòng Trung Ương “có những nhân viên làm việc toàn thời gian ở 24 tiểu bang, chúng tôi còn có hơn 4,500 người trợ giúp ở nhiều lãnh vực khác nhau,” phần lớn lãnh trách nhiệm tiếp xúc với cộng đồng, tìm thêm những người ủng hộ lập trường của đảng. Tuy báo cáo đảng Cộng Hòa gửi FEC cho thấy một số không nhỏ những người này chỉ lãnh tiền tượng trưng cho những ngày họ làm việc, thường là tiền ăn trưa, ăn tối, hay chi phí xăng nhớt, nhưng bà Walters nhấn mạnh “ngay từ ngày đầu chúng tôi bỏ tiền vận động ở những tiểu bang quan trọng trên toàn nước Mỹ để bảo đảm các ứng cử viên Cộng Hòa có lợi thế để thắng cuộc bầu cử vào Tháng Mười Một.”
Trong thư gửi cho giới truyền thông, bà phát ngôn viên của đảng Cộng Hòa còn viết rằng “đây là điều đảng Cộng Hòa luôn luôn làm, nhân viên địa phương là những người thúc giục cử tri Cộng Hòa đi bỏ phiếu, bất kể cử tri bỏ phiếu khiếm diện, bỏ phiếu sớm, hay bỏ phiếu vào ngày bầu cử.”
Hai đảng đưa ra lời giải thích tương tự về vai trò của nhân viên địa phương, nhưng những con số được ghi trong báo cáo gửi FEC cho thấy phía bà Clinton có vẻ thuận lợi hơn. Tại Ohio, đảng Dân Chủ có 502 nhân viên làm việc toàn thời gian, đảng Cộng Hòa chỉ có 104 người. Tại North Carolina, báo cáo cho hay phía Dân Chủ thuê 300 nhân viên, bên Cộng Hoa chỉ có vỏn vẹn 100 người. Tại Nevada, một trong những tiểu bang đảng Dân Chủ hy vọng sẽ thành công vào Tháng Mười Một tới đây, ban vận động cho bà Clinton và đảng Dân Chủ trung ương thuê tới 240 người, gấp bốn lần số người phía ông Trump trả tiền thuê làm việc.
Điều đó cũng xảy ra ở Iowa và Pennsylvania, hai tiểu bang được các quan sát viên bầu cử xếp trong danh sách “ông Trump bắt buộc phải thắng.” Nếu bên ông Trump có một người làm việc, bên bà Clinton có tới chục người. Trường hợp ở Arizona còn tệ hơn: đảng bộ Cộng Hòa tiểu bang thuê có 12 người làm việc toàn thời gian, đảng bộ Dân Chủ địa phương thuê 230 người, chưa kể Ban Vận Động Clinton loan báo sẽ gửi thêm $2 triệu để vận động cử tri tiểu bang này bỏ phiếu cho phe Dân Chủ. Chỉ có New Hampshire là khác biệt: Cộng Hòa có 222 nhân viên, Dân Chủ chỉ ngót nghét độ 100 người.
“Tôi nghĩ dàn tham mưu của ông Trump vẫn đi theo hướng họ đã đặt ra từ đầu là không cần vận động, cử tri vẫn kéo nhau đến với mình,” một nhà quan sát từng làm việc nhiều năm với đảng Cộng Hòa trả lời câu hỏi tại sao ông Trump không tung thêm tiền thuê nhân viên địa phương. Nhà quan sát yêu cầu đừng nêu tên nói tiếp “ông Trump nghĩ mình thắng vòng bầu cử sơ bộ mà không tốn xu teng nào, báo chí giành nhau để loan tin về ông, đồng thời số cử tri Cộng Hòa bỏ phiếu ủng hộ ông rất cao, cao hơn tất cả những cuộc bầu cử sơ bộ khác, do đó ông thấy không cần làm gì cả vẫn thu hút được đám đông.”
Theo bà Sally May, một thành viên nòng cốt của đảng bộ Cộng Hòa Tennessee, có thể ông Trump nghĩ như thế “nhưng đó là quyết định hoàn toàn sai” vì “tranh cử sơ bộ và tranh cử tổng thống khác nhau một trời một vực.” Khác ở chỗ “bầu sơ bộ dành cho đảng viên, bầu tổng thống dành cho cử tri toàn quốc, không phân biệt đảng phái, cử tri Dân Chủ không ưa bà Clinton có thể bỏ phiếu cho ông Trump.” Đã thế, “ông Trump đang cần sự tiếp tay của giới trẻ và cử tri độc lập, không có người giúp vận động làm sao lôi cuốn được hai tập thể này bỏ phiếu cho ông?” Bà nói thêm: “Tennessee là tiểu bang Cộng Hòa, ông Trump chắc chắn thắng 100%, nhưng một mình Tennessee không đủ để đưa ông Trump vào Tòa Bạch Ốc.”
Bà cho biết thêm không chỉ thuê “quá ít” người làm việc ở địa phương, cánh ông Trump còn “thua bên bà Clinton về con số quảng cáo trên TV. Dựa theo con số do Wesleyan Media Project đưa ra, bà bảo ‘từ giữa Tháng Chín đến giờ bên Clinton trả tiền cho 90,000 lượt quảng cáo kêu gọi ủng hộ bà hay bôi bác ông Trump, phía ông Trump chỉ tung ra có 28,000 lượt quảng cáo, không bằng 1/3 số quảng cáo của phe bà Clinton.”
Khi được hỏi thế dàn tham mưu của ông Trump ở đâu, sao không trình bày những điều rất quan trọng này cho ông Trump biết, bà May trả lời: “Theo tôi hiểu, mọi quyết định đều nằm trong tay ông Trump, ông không phải là người dễ thuyết phục.” Đã thế, bà nói tiếp, “Tôi nghe đâu bộ tham mưu của ông cũng nghĩ y như thế, họ tin không cần vận động, quảng cáo, cử tri vẫn ùn ùn kéo đến với họ.”