Lê Tâm
(Theo NY Times)
Nhiều trường đại học ở Mỹ nay có những món chi phí không hề thấy nêu lên khi người sinh viên tìm hiểu trước khi theo học, và chỉ thấy xuất hiện sau khi họ vào trường.
Có những món gọi là lệ phí khởi sự đại học, thí dụ như lệ phí giới thiệu nhà trường (orientation fee), lệ phí sinh viên năm đầu (freshman fees), và dĩ nhiên cũng có những món lệ phí dành cho sinh viên trước khi họ rời trường, như lệ phí sinh viên năm cuối và lệ phí tham dự lễ tốt nghiệp. Bên cạnh đó, lại còn những lệ phí lặt vặt khác, tuy không nhiều, nhưng nếu cộng lại cũng đủ gây khó khăn cho những sinh viên không có nguồn tài chánh dồi dào.
Thí dụ như ở đại học Indiana University, người sinh viên sẽ phải trả lệ phí là $8.50 nếu xin bỏ một lớp học sau hai ngày nhập học. Bên cạnh đó, cũng có những lệ phí lớn lao như số tiền $3,049 phải tra nếu ghi danh theo học ngành truyền thông kỹ thuật số và hoạt hình (digital media and animation) tại đại học Alfred State College thuộc hệ thống đại học State University của New York.
Bên cạnh đó, lại còn những chi phí bắt buộc, được đưa vào trong phần gọi là “học phí và lệ phí,” kể cả những món lệ phí mù mờ, đọc rất khó hiểu, như món tiền $814 trả mỗi năm gọi là “lệ phí giúp sinh viên thành công” ở đại học California Polytechnic State và số tiền $3,324 có tên “lệ phí học vấn xuất sắc” cho các tân sinh viên vào đại học Universtiy of Oklahoma. Cả hai món tiền này, phần lớn dùng để chi trả cho việc tuyển mộ giáo sư và lương bổng của họ.
Phòng tài vụ của các trường đại học nay đang ngày càng đưa thêm nhiều loại “lệ phí” khác vào hóa đơn sinh viên, nhằm tạo thêm nguồn tài chánh cho nhà trường đang gặp khó khăn, nhưng lại tạo ra đủ thứ nhức đầu không ngờ tới cho người sinh viên về mặt tiền bạc đi học.
“Đây là một cách để che dấu phí tổn thực sự của đại học,” theo lời ông Richard Vedder, một giáo sư tại đại học Ohio University và giám đốc trung tâm nghiên cứu về chi phí đại học. Một số đại học đã đáp ứng than phiền của công chúng về chi phí quá cao qua việc không tăng thêm học phí. Nhưng chỉ có rất ít trường là giới hạn việc tăng lệ phí.
Do đó, khi học phí không đủ để trả các chi phí của trường, giới chức trách nhiệm ở các đại học công lập dùng hình thức lệ phí.
Kể từ năm 1999 tới nay, các chi phí bắt buộc đã tăng 30% cao hơn học phí, theo lời ông Robert Kelchen, một giáo sư tại đại học Seton Hall University, người từng nhiên cứu về vấn đề này. Mức lệ phí trung bình ở các đại học công lập bốn năm là khoảng $1,700 trong niên khóa 2015-2016, chiếm vào khoảng 20% giá học phí và lệ phí trung bình.
Nhiều gia đình đã bàng hoàng khi biết được là sẽ phải trả thêm hàng trăm, có khi hàng ngàn đô la. Ông Tim Roach, người có hai con tốt nghiệp đại học University of Dayton và có một đứa con khác đang đi học, nói rằng “mỗi khi nhận được tờ hóa đơn là chúng tôi mở ra với sự sợ hãi.”
Ngay cả trong trường hợp người sinh viên có học bổng, số tiền đó nhiều khi chỉ trả tiền học phí chứ không trả lệ phí. Đó là điều xảy ra cho cô Valerie Innis.
Cô được học bổng toàn phần để theo học University of Massachusetts, nghĩ rằng mình sẽ không phải trả đồng nào để đi học đại học. Nhưng khi vào năm thứ ba đại học, cô mới biết là mình nợ nhà trường $16,000 là những món tiền lệ phí. “Nếu tôi biết mình không được đi học miễn phí hoàn toàn thì tôi đã khởi sự từ đại học cộng đồng,” theo lời cô Innis, nay tốt nghiệp với món nợ $35,000.