Thursday, March 28, 2024

Ung thư tuyến tuỵ

BS. Hồ Ngọc Minh

LTS: Bác Sĩ Hồ Ngọc Minh được biết trong cộng đồng người Việt nhiều năm qua với chuyên khoa về hiếm muộn, vô sinh, và lựa chọn trai gái theo ý muốn. Ông đã từng làm nghiên cứu về bệnh hiếm muộn, và các bệnh ung thư của phụ nữ tại National Cancer Institute trực thuộc National Institutes of Health. Bác Sĩ Minh là Board Certified về Obstertrics, Gynecology và Reproductive Endocrinology Infertility. Phòng mạch tọa lạc trong khuôn viên bệnh viện Fountain Valley, tại 11180 Warner Ave., Suite 465, Fountain Valley, CA 92708. Số phone liên lạc: (714) 429-5848, trang nhà: www.bacsihongocminh.com.

Ung thư tuyến tụy, pancratic cancer, là một loại ung thư tương đối hiếm, được người ta biết nhiều hơn, từ khi người sáng lập ra công ty Apple, ông Steve Jobs, qua đời vì bệnh nầy.

Nói là hiếm vì tỉ số chỉ vào khoảng 12 ca mới, phát hiện trên 100,000 người mỗi năm, nhưng tỉ lệ tử vong lại cao, chỉ 5% sống quá 5 năm. Ở Mỹ, ung thư tuyến tuỵ là nguyên nhân gây ra tử vong đứng hàng thứ tư trong số các loại ung thư. Trong năm 2015, có khoảng 48,960 ca mới, với trên 95% người mất mạng vì bệnh.

Và cũng vì hiếm, những hiểu biết về bệnh ung thư nầy còn giới hạn. Các khoa học gia hiện đang nghiên cứu thêm để tìm ra những khám phá mới trong nổ lực chẩn bệnh và trị bệnh. Bệnh ung thư pancreas thường không có một triệu chứng gì rõ ràng cả, và nếu có, thường hay bị bỏ qua, cho đến khi đã quá trễ. Một khi được phát hiện, đa số phải cần đến phẫu thuật để cắt bỏ khối u, nhưng phần lớn bệnh nhân lại không thể giải phẫu được vì vị trí của ung thư hoặc vì ung thư đã di căn, lan qua những cơ quan nội tạng khác. Hơn thế nữa, phần lớn bệnh nhân sau khi được mổ, cũng bị bệnh tái phát và cuối cùng đi đến tử vong.

Ung thư tuyến tụy là gì?

Pancreas, tức là tuyến tụy, nằm phía sau bao tử, hình thù giống như một con cá, hay một chiếc lá lớn, đầu tròn, và đuôi hơi nhọn. Ở người lớn, kích thước của pancreas vào khoảng 6 inches bề dài và 2 inches bề ngang. Đầu của pancreas quay vào chỗ uốn cong của cuống ruột non tiếp giáp với bao tử, góc tay phải bụng trên. Phần thân của pancreas nằm sau bao tử, và đuôi của nó kép dài qua bên trái tiếp giáp với lá lách (spleen).

Tuyến tụy bao gồm hai nhóm tế bào: một nhóm tiết ra các loại men (enzymes) để giúp lá gan tiêu hoá đồ ăn, nhất là chất béo, và nhóm kia tiết ra hormone insulin cũng như glucagon để kiểm soát lượng đường trong máu.

Tùy theo loại tế bào, có nhiều loại ung thư khác nhau có thể xảy đến trong tuyến tụy, nhưng gồm chung thì tất cả đều chết người.

Nguyên nhân nào gây ra ung thư pancreas?

Người ta cũng không biết chắc chắn nguyên nhân nào đưa đến ung thư pancreas nhưng có lẽ do các đột biến về gene DNA gây ra. Đột biến nầy có thể vì di truyền, nhưng cũng xảy ra theo kiểu may nhờ rủi chịu, khi bị ảnh hưởng của các yếu tố môi trường.

Hút thuốc lá gây ra ung thư pancreas vào khoảng 20 đến 30%, trong khi đó, béo phì trên cân làm tăng nguy cơ bị ung thư lên 20%. Ngoài ra một số hoá chất môi trường, trong đời sống, trong công ăn việc làm có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư tuyến tụy.

Ung thư pancreas thường có nhiều ở tuổi trên 45, với 2/3 bệnh nhân trên 65 tuổi. Đàn ông dễ bị ung thư hơn đàn bà, có lẽ vì do nếp sống. Nguy cơ bị ung thư bị tăng cao nếu người trong gia đình đã từng bị ung thư, cho dù các bệnh ung thư không liên hệ như ung thư vú do ảnh hưởng của gene đột biến BRCA1 hay BRCA2, ung thư da melanoma do ảnh hưởng của gene p16/CDKN2A, ung thư ruột già và hậu môn với gene MLH1/MSH2, và một số loại bệnh di truyền khác do đột biến về gene gây ra.

Bệnh nhân bị bệnh tiểu đường, xơ gan, loét bao tử cũng có nguy cơ bị ung thư pancreas tăng cao.

Về ẩm thực, một số nghiên cứu cho rằng uống nước ngọt soda có đường hay loại diet có thể làm cho nguy cơ bị ung thư pancreas tăng lên 87 lần. Tuy nhiên các nghiên cứu khác lại phủ nhận điều này.

Các triệu chứng báo hiệu cho bệnh ung thư pancreas

Rất tiếc, những triệu chứng báo hiệu rất lờ mờ, chỉ xuất hiện khi tình trạng ung thư đã quá trễ. Tuy nhiên các triệu chứng chung chung liên quan đến ung thư, nhất là ung thư về hệ thống tiêu hoá cần phải để ý như: vàng da, da bị ửng đỏ ngứa ngáy bất thường, đau lưng, đau bụng, sình bụng, ăn mất ngon hay biếng ăn, tuột cân, ói mữa, bệnh tiểu đường mới phát hiện, màu sắc của phân và nước tiểu thay đổi.

Các phương pháp chẩn đoán và điều trị

Bác sĩ sẽ bắt đầu khám các triệu chứng thể hiện trên thân thể, cũng như tìm hiểu về bệnh sử. Một số thử máu cơ bản về men gan cũng như men sản xuất bởi pancreas, và một số các chất tiết ra bởi ung thư như CA 19-9, CEA sẽ được xét nghiệm.

Sau đó các thử nghiệm về hình ảnh sẽ phải áp dụng như MRI, CT scan, PET scan, siêu âm, chụp hình x-ray ERCP (Endoscopic retrograde cholangiopancreatography), hay PCT (Percutaneous transhepatic cholangiography).

Bác sĩ cuối cùng có thể phải làm nội soi và biopsy (sinh thiết) để lấy mẫu tế bào đi thử nghiệm.

Hầu hết các chữa trị ung thư đều bắt đầu bằng giải phẫu tuỳ theo tình trạng của bệnh ung thư, vị trí của khối u, cũng như tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân cho phép. Ngoài ra, các phương pháp khác có thể ứng dụng như, đốt bằng nhiệt hay làm nghẽn những mạch máu nuôi ung thư (Ablation or embolization treatments), chiếu điện phóng xạ (Radiation therapy), và hoá trị (Chemotherapy).

Hiện nay, để tăng cao hiệu năng, các phương pháp hoá trị đều kết hợp với các đột biến gene liên hệ đến bệnh ung thư, nếu có. Các nghiên cứu gia đã khám phá ra một gene đột biến liên hệ đến bện ung thư pancreas, gọi là KRAS và đang tìm thuốc chữa nhắm vào gene nầy.

Bệnh ung thư tuyến tụy, pancreas cancer, thuộc loại “trời kêu ai nấy dạ”, có nghĩa là không có gì ngăn ngừa trước cả. Tuy nhiên nếu trong gia đình đã từng bị ung thư, nhất là các loại ung thư liệt kê trên đây, thì nên để ý, và nên tránh những yếu tố nguy cơ như, không hút thuốc lá, không nghiện rượu, không sử dụng các loại hoá chất, cũng như tránh tối đa các loại hoá chất có nguy cơ gây ra ung thư. Cuối cùng, nên giữ cân ở mức lý tưởng bằng cách ăn uống chừng mực đi đôi với vận động, thể dục thể thao thường xuyên.

Theo một số bác sĩ chuyên môn trong ngành, ung thư panceas của ông Steve Jobs đáng lý được chữa trị tương đối hữu hiệu vì vị trí của bướu u cũng như chủng loại ung thư. Đáng tiếc là ông ta đã chần chờ và đã từ chối các phương pháp chữa trị của Tây y cho đến khi quá trễ.

Mời độc giả xem điểm tin buổi sáng ngày 23 tháng 5 năm 2017

MỚI CẬP NHẬT