Hỏi:
Tại sao lại bị thoái hóa khớp? Chỉ vì lớn tuổi hay có thể vì nguyên nhân nào khác? Thường đến bao nhiêu tuổi mới bị bệnh này? Ngoài đau nhức ra, bệnh viêm thoái hóa khớp còn có những triệu chứng gì, và ở những khớp nào?
Ðáp:
Các loại viêm xương khớp
Dựa trên nguyên nhân của bệnh, người ta chia ra hai nhóm bệnh viêm xương khớp (hay mòn khớp) chính:
- Viêm xương khớp nguyên phát (idiopathic osteoarthritis)
Không có nguyên nhân rõ ràng, có thể khu trú (giới hạn ở một hay hai khớp) hay lan tỏa (ở ba khớp trở lên).
- Viêm xương khớp thứ phát (secondary osteoarthritis)
Có nguyên nhân rõ ràng, như là:
– Khớp đã bị tổn thương từ trước.
– Tình trạng khớp bất thường ngay từ lúc sanh hay trong khi phát triển.
– Các bệnh làm cho vôi (calcium) bị tích tụ trong khớp.
– Các bệnh khớp khác như là phong thấp (rheumatoid arthritis), thống phong (gout), viêm khớp do nhiễm trùng,…
– Các bệnh tổng quát khác như là tiểu đường, suy giáp (hypothyroidism), bệnh to đầu chi (acromegaly),….
Số lượng khớp và loại khớp bị ảnh hưởng có thể khác nhau ở từng người. Nói chung, có ba cách ảnh hưởng chính trên khớp:
– Bắt đầu với tình trạng viêm và ảnh hưởng nhiều khớp cùng một lúc. Cách này thường gặp nhất, và thường xảy ra ở người trung niên hoặc phụ nữ lớn tuổi.
– Ảnh hưởng trên chỉ một khớp. Thường gặp ở người trẻ, và thường liên quan đến một tổn thương hoặc bất thường của một khớp ngay từ lúc sanh.
– Ảnh hưởng một số khớp lớn ở chân chịu sức nặng của toàn cơ thể. Thường gặp ở người trung niên.
Các triệu chứng:
Thường xuất hiện lần đầu tiên ở khoảng tuổi sau 40, có thể khác nhau ở từng người:
– Ðau: Là triệu chứng chính, thường nặng lên do các hoạt động thể lực và giảm đi khi nghỉ ngơi. Khi đã bị nặng, đau có thể xảy ra ngay cả lúc nghỉ ngơi.
Ðau thường xảy ra ở khớp bị viêm, tuy nhiên, đôi khi nó có thể ở khớp khác. Thí dụ, viêm xương khớp ở vùng xương hông đôi khi khiến ta có cảm giác đau ở đầu gối.
Mức độ đau thường không thay đổi. Nếu bất chợt đau bị tăng lên quá nhiều, đó có thể là do chấn thương mới bồi vào, hay do có sự kết tủa các chất tinh thể (như là urate, hay calcium) trong khớp.
Ðau khi chạm vào (tenderness) có thể xảy ra ngay cả khi ta không thấy đủ các dấu hiệu của viêm (sưng, nóng, đỏ, đau).
– Cứng khớp: Cứng khớp vào buổi sáng cũng là triệu chứng thường gặp, thường giảm bớt trong vòng nửa tiếng, tuy nhiên nó có thể trở lại vào những khi không hoạt động trong ngày.
– Sưng: Có thể xảy ra do viêm, cũng có thể do nước do bao khớp tiết ra quá nhiều.
– Kêu lụp cụp: Các tiếng kêu lụp cụp khi sử dụng khớp có thể là do các sụn đã bị mòn khiến cho xương va chạm trực tiếp với nhau, có thể là do thiếu chất bôi trơn, cũng có thể do các bề mặt của khớp bị xù xì vì viêm lâu ngày.
– Mọc gai: Tình trạng viêm xương khớp có thể một số phần của xương bị mọc lòi ra bất thường như các gai, có thể cảm thấy dưới da. Chúng thường ngày càng lớn lên.
Các triệu chứng ở từng khớp
Bệnh mòn khớp không ảnh hưởng các khớp bằng nhau, có người bị ảnh hưởng ở khớp này nhiều hơn, có người bị ảnh hưởng ở khớp kia nhiều hơn. Các khớp thường bị ảnh hưởng nhất là các ngón tay, đầu gối, hông, và cột sống.
Bệnh này hiếm khi ảnh hưởng đến các khớp cùi chỏ (khuỷu tay), cổ tay và cổ chân. Các khớp bị ảnh hưởng cũng thường không đối xứng nhau, mức độ ảnh hưởng của mỗi bên cũng thường khác nhau.
– Các ngón tay thường bị ảnh hưởng do bệnh viêm xương khớp. Nó có thể làm bàn tay bị cứng vào buổi sáng (thường là dưới nửa tiếng đồng hồ và không hoàn toàn đối xứng). Nó cũng có thể làm cho khớp cuối cùng (gần đầu ngón tay nhất), hoặc khớp giữa ngón tay, u lên (gọi là Heberdon’s và Bouchard’s nodules). Có vẻ như là yếu tố di truyền có liên quan nhiều đến sự phát triển của các cục u ở khớp gần đầu ngón tay (Heberdon’s nodules).
Bệnh này cũng có thể làm cho khớp giáp giữa ngón tay và bàn tay sưng lên, làm cho bàn tay có dạng như là hình vuông.
– Các ngón chân đôi khi cũng có thể bị ảnh hưởng. Viêm ở khớp ngón cái có thể làm cho chỗ đó u lên (bunion) hoặc làm cứng khớp, khiến việc đi lại khó khăn.
Nếu bị ở khớp gối, bệnh có thể làm gối bị cong. Nó cũng có thể làm cho dịch bao khớp tích tụ ở phía sau đầu gối gọi là Baker’s cyst.
– Khớp hông cũng thường bị ảnh hưởng gây ra đau và khó khăn khi di chuyển các khớp này.
– Các khớp ở xương sống, nếu bị ảnh hưởng, thường ở những vùng hay cần cong lại nhiều nhất như vùng cổ, thắt lưng hay vùng dưới ngực. Viêm xương khớp ở vùng này có thể dẫn đến các biến chứng như cấn vào thần kinh tủy sống, vẹo cột sống. Biến chứng nặng vào thần kinh tủy sống có thể làm yếu tay hay chân, mất kiểm soát việc tiêu tiểu, liệt dương,…
Thân mến
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
www.nguyentranhoang.com
(714) 531-7930
