Trong các bộ truyện Trung Quốc có nhiều câu chuyện thật hấp dẫn lôi cuốn người đọc, do vậy mà các nhà làm nghệ thuật đã khai thác đưa lên sân khấu rất ăn khách. Chẳng hạn như bộ truyện “Tam Quốc Chí” thì họ khai thác ở đoạn Phụng Nghi Đình – Điêu Thuyền, Lữ Bố.
Truyện “Phong Thần” thì họ lấy ra ở đoạn Đắc Kỷ bị đưa ra pháp trường, nàng chỉ cất tiếng than mà bao nhiêu tướng tài của Nhà Châu phải rơi gươm không chém được.
Bộ truyện “Tiết Đinh San Chinh Tây” thì cải lương rút ở đoạn Phàn Lê Huê giả chết, Thần Nữ dưng Ngũ Linh Kỳ và chuyện Tiết Giao Đoạt Ngọc.
Câu chuyện thứ ba này nói nhiều ở lúc Hồ Nguyệt Cô, một cô gái đẹp tuyệt trần, nhưng vốn là một con chồn cáo tu luyện ngàn năm để thành người. Thế mà vì “mê trai” mà trở lại kiếp chồn, bao nhiêu công lao tu luyện tiêu tan hết.
Tiết Giao làm tình với Nguyệt Cô, chàng ta nhờ uống linh đơn của Tiên Ông Lý Tịnh nên sung sức tuyệt vời, lên yên từ sáng, quần thảo cho đến chiều vẫn chưa xuống ngựa.
Hồ Nguyệt Cô mê mẩn tâm thần, thả hồn lên tận mây xanh, sung sướng đến tuyệt đỉnh, nàng không còn biết trời trăng gì nữa nên lè viên ngọc ra đầu lưỡi đưa qua đưa lại. Trong lúc má kề má, môi kề môi, Tiết Giao ngậm viên ngọc rồi nuốt luôn.
Thế là Hồ Nguyệt Cô bị mất viên ngọc quý, không còn ở kiếp người và hóa chồn cáo trở lại, còn chi là công tu luyện ngàn năm!
Câu chuyện thật hấp dẫn nên nghệ thuật cải lương đưa lên sân khấu rất ăn khách. Soạn giả Lê Văn Đương viết thành tuồng với thời lượng thích hợp vừa đủ cho bốn dĩa hát 78 tua, dĩa phát hành được bà con mộ điệu ủng hộ không kém.
Tuồng trong dĩa hát khá hay, nên tài tử giai nhân thời đó đã lấy ra các bản Xuân Tình, Chuồn Chuồn và các bản vắn để hát trong các buổi sinh hoạt đình đám.
Đến giữa thập niên 1960, soạn giả Xuân Phát lại biến “Tiết Giao Đoạt Ngọc” thành kịch bản hài hước, thu thanh dĩa hát chọc cười thính giả, và nhà khai thác lại thêm một dịp hốt bạc làm giàu, nhờ dĩa nhựa bán ra cùng khắp.
Dưới đây là bài Xuân Tình và Chuồn Chuồn trong tuồng “Tiết Giao Đoạt Ngọc.”
Tam Tư: Thưa quý nương, tể tướng mạn phép muốn tường.
Ca Chuồn Chuồn
Rõ quý danh và hiện nay nàng đang trọ ngụ nơi nào.
Mà hoa thắm xem dường đào hương.
Nguyệt Cô:
Phận mỏng duyên, em vốn thật họ Hồ tên tự là Nguyệt Cô.
Bởi kẻ tình chung suối vàng đà an phận.
Để em cô quạnh đơn góa chỉ có một mình.
Dưới mái hiên này hôm mai nương tạm.
Ra vào sầu nhớ ngẩn ngơ.
Suốt đêm thâu làm bạn với trăng già.
Mượn tiếng tiêu sầu để phui pha.
Những khi não dạ tức tủi duyên phần.
Tiết Giao:
Ca Xuân Tình
Này Hồ Nguyệt Cô, như thúc phụ ta, là Tiết Cương thật đúng con giòng.
Nàng nghe rành còn ta vốn Tiết Giao.
Vâng ý chú ta bắt sống cho đặng mi.
Để có đem về dinh phục lịnh.
Hầu có phân thây xẻ thịt bêu đầu.
Nay ta dốc chí báo thủ.
Cho hai người bạn ta còn đang thọ nguy.
Đến đây ta quyết lòng tẩy hận.
Đường muôn tên giữa trận bao nài.
Tánh danh ta đã phân bày.
Vậy nữ tặc hãy mau cùng ta tranh tài thấp cao.
Nguyệt Cô:
Việc giao binh bại thành do sức.
Hơn thua lẽ ấy quá thường.
Sao anh hùng đi thù oán bất công.
Lòng tôi thật chẳng nỡ ác tâm.
Nỡ đâu đan tay hại chàng đành dạ.
Bởi thấy đó vóc ngọc thân vàng.
Nghĩ thương chẳng nỡ bạo tàn.
Giết bỏ người động đào xinh tươi.
Thế em khuyên chàng nhẫn nại.
Mau trở về dinh trại.
Để truyền sai tướng khác ra cùng em đối chinh.
Lời khuyên em đã cạn lời.
Em xin chàng mau kíp trở yên.
Bằng không ứng ý quyết liều.
Chỗ tranh tài em khó thể nương tay.
Sinh hoạt đờn ca tài tử, ngoài bản vọng cổ ra, còn rất nhiều bài bản lớn, nhỏ không thể thiếu, nếu như muốn cho buổi đờn ca đầy ý nghĩa.
Do đó mà các soạn giả đã viết bài Xuân Tình, chuồn chuồn, Tây Thi… làm phong phú cho kịch bản.
