Khoảng giữa thập niên 1960, trên đài phát thanh Sài Gòn, chương trình cổ nhạc lúc 11 giờ trưa cho phát thanh vở kịch ngắn hài hước có tên “Bùi Kiệm Thọ Tai Ương” đã gây bất ngờ cho giới yêu thích cổ nhạc, cũng như thính giả khắp nơi.
Lúc đầu mới nghe giới thiệu, người ta tưởng đâu là trích một đoạn nào đó trong danh tác “Lục Vân Tiên” của thi hào Nguyễn Ðình Chiểu, nhưng nghe qua một lúc thì hầu như ai cũng cười.
Ðảm nhiệm các vai trò trong vở kịch là các anh hề Hoàng Mai, Xuân Phát, Phi Thoàn, Tùng Lâm và Kim Loan, nữ diễn viên duy nhất đóng vai Kiều Nguyệt Nga.
Cũng cần nói thêm vào thời điểm này, ở thôn quê hiếm thấy nhà nào có máy hát dĩa, chỉ một số ít nhà có radio, thành thử ra khi nghe đài phát thanh rồi, nếu muốn nghe trở lại chỉ có cách viết thơ gởi về đài yêu cầu, và chịu khó theo dõi chương trình cổ nhạc vào buổi trưa.
“Bùi Kiệm Thọ Tai Ương” được phát đi trên làn sóng phát thanh thì không đầy một tuần sau đài nhận nhiều thơ yêu cầu xin phát trở lại, và đài đã đáp ứng sự yêu cầu cho phát lần thứ hai.
Cái điều đáng nói ở đây là sau khi đài phát lần thứ hai thì thơ yêu cầu lại gởi đến nhiều hơn, thế là thính giả cứ cách một vài tuần thì được thưởng thức vở kịch trở lại. Có người nghe riết rồi thuộc luôn câu đối đáp và mang ra áp dụng trong sinh hoạt để cười vui.
Một nhân viên phụ trách mục thính giả yêu cầu của đài phát thanh, anh ta đến Ngã Tư Quốc Tế, phía sau rạp hát Nguyễn Văn Hảo, nói rằng thời gian mấy năm làm việc ở đài, vẫn thường đọc thơ yêu cầu cho phát bài ca cổ nhạc hoặc tuồng cải lương, nhưng chưa bao giờ đọc thơ yêu cầu của thính giả nhiều như “Bùi Kiệm Thọ Tai Ương,” mở thơ đọc cả tiếng đồng hồ mới xem xong.
Người ta đã cố tìm hiểu xem vở ca kịch hài hước “Bùi Kiệm Thọ Tai Ương” hay ở chỗ nào, hấp dẫn đến độ thơ yêu cầu gởi tới tấp về đài. Và rồi thì khá nhiều người đã đi đến kết luận:
– Tên nhân vật có từ trong danh phẩm “Lục Vân Tiên” mà người miền Nam ưa thích, ngôn từ, âm điệu Thơ Vân Tiên đã ăn sâu vào lòng người. Biết rằng khi chuyển sang kịch hài hước chỉ còn tên nhân vật, chớ tình tiết, địa danh đều đổi khác. Chẳng hạn như trong danh phẩm “Lục Vân Tiên” làm gì có Trịnh Hâm đi taxi đến cầu Chữ Y; Kiều Nguyệt Nga bán bún bò ở sông Chợ Ðệm. Danh phẩm đâu có từ ngữ Mobylette, Vespa, hoa hậu, brocanteur (tiệm cầm đồ)…
– Trong vở kịch lại có hát Nam hát Khách của hát bội, thính giả môn nghệ thuật này có rất nhiều ở miền Tây, Lục Tỉnh, họ rất thích thú khi nghe đờn nhạc hát bội trỗi lên. Và đặc biệt là có lớp thầy pháp đọc thiệu chữa bệnh cho Bùi Kiệm, nghe qua giống như mấy buổi đi coi thầy pháp trị bệnh tà ở miền quê nông thôn. Tuy rằng lối trị bệnh phản khoa học, các thế hệ sau này đã tẩy chay, nhưng nghe lối đọc thần chú có bài có bản cũng khá hay, lôi cuốn người ta nghe. Chưa bao giờ thấy “Pháp Sư” lên sân khấu, giờ đây xuất hiện trong dĩa hát thì họ viết thơ yêu cầu đài phát thanh để được nghe thôi.
Tác giả biên soạn vở hài kịch “Bùi Kiệm Thọ Tai Ương” là thường dân, nhưng lại lấy biệt hiệu Vĩnh Thụy, là tên tộc của cựu hoàng Bảo Ðại. Ông đã hợp soạn với danh hề Phi Thoàn, để lại cho đời một vở kịch rất hay, thích đáng.
Thông báo họp mặt đờn ca tài tử kỳ 11
Họp mặt đờn ca tài tử kỳ 11 sẽ được tổ chức lúc 6 giờ chiều Thứ Năm, 23 Tháng Hai, tại phòng sinh hoạt nhật báo Người Việt, 14771 Moran St., Westminster, CA 92683. Ban tổ chức mời các tài tử giai nhân đến tham dự sinh hoạt.
Trong những lần họp mặt vừa qua, có người đề nghị ban tổ chức nên nghĩ đến việc “phát giải Phụng Hoàng đờn ca tài tử.” Ðề nghị rất hữu lý, Hội Cổ Nhạc Miền Nam Việt Nam Hải Ngoại đang nghiên cứu, bởi môn nhạc nhân gian này đã được UNESCO công nhân văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thì chúng ta phải làm sao cho xứng đáng với danh hiệu cao quý mà cơ quan văn hóa Liên Hiệp Quốc đã dành cho.
Quý vị đọc báo theo dõi diễn tiến của vấn đề. Liên lạc trưởng ban tổ chức, ông Lê Quang Thế (714) 454-7851.
