WASHINGTON, DC (AP) – Vấn đề then chốt của đảng Cộng Hòa hiện nay là làm sao tiếp tục giữ được đa số ở Thượng Viện nếu ứng cử viên tổng thống Donald Trump thua bà Hillary Clinton, vì chỉ trong điều kiện ấy mới có thể kiểm soát được những hoạt động của hành pháp kể cả việc bổ nhiệm thẩm phán Tối Cao Pháp Viện.
Chỉ còn 11 tuần lễ nữa đến ngày tổng tuyển cử, hầu hết các chiến lược gia Cộng Hòa coi việc ông Trump thất bại là chắc chắn, chỉ khác nhau ở chỗ là thua bà Clinton tới mức nào.
Tất cả các thăm dò dư luận đều cho thấy ông Trump kém xa bà Clinton, mặc dầu có một số người cho rằng cử tri Mỹ thường bỏ phiếu cho ứng cử viên tổng thống và ứng cử viên Quốc Hội ở hai đảng khác nhau.
Tuy nhiên, lập luận ấy không có cơ sở vững chắc vì thực tế mỗi cử tri không chọn lựa như thế và sự không ủng hộ ứng cử viên tổng thống nào cũng có thể ảnh hưởng tới những ứng cử viên đứng cùng một bên với người này.
Nhưng ông Steven Law, cựu chánh văn phòng của Thượng Nghị Sĩ Mitch McConnell (Cộng Hòa-Kentucky), trưởng khối đa số Thượng Viện, hiện đang làm việc cho một siêu ủy ban chính trị (Super PAC) hỗ trợ các ứng cử viên Cộng Hòa ứng cử Quốc Hội, nói rằng: “Các ứng cử viên mạnh có thể đứng vững dù trong chiều hướng bất lợi và phải lội ngược dòng nước. Ðã có rất nhiều trường hợp như vậy trong quá khứ.”
Năm 2012, Tổng Thống Obama tái đắc cử nhưng ông không thắng ở những tiểu bang đỏ, nghĩa là tiểu bang mạnh mẽ ủng hộ Cộng Hòa. Tuy vậy, hai ứng cử viên Dân Chủ Heidi Heitkamp thắng tại North Dakota và Jon Tester thắng tại Montana, hai tiểu bang Obama thua 20% và 14%.
Năm 1996, ứng cử viên Cộng Hòa Bob Dole cũng trong thế yếu trước Tổng Thống Bill Clinton đương nhiệm. Ðảng Cộng Hòa tập trung nỗ lực kêu gọi cử tri ủng hộ các ứng cử viên Thượng Viện, và kết quả đảng Cộng Hòa chiếm đa số. Arkansas là tiểu bang nhà của Bill Clinton, ông thắng 17% nhưng một ứng cử viên Cộng Hóa đắc cử thượng nghị sĩ.
Theo thăm dò, ông Trump hiện nay thua bà Clinton ở Ohio, Florida, và Pennsylvania, nhưng các Thượng Nghị Sĩ Rob Portman (Cộng Hòa-Ohio) và Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio (Cộng Hòa-Florida) hơn đối thủ, trong khi Thượng Nghị Sĩ Pat Toomey (Cộng Hòa-Pennsylvania) ngang ngửa với đối thủ Dân Chủ Katie McGinty.
Các Super PAC thuê các nhà thăm dò dư luận, hỏi cử tri để biết họ coi ứng cử viên thượng nghị sĩ ở tiểu bang mình là cùng bên hay khác Donald Trump và theo đó để vận động.
Ðảng Cộng Hòa có thể mất một số ghế ở Thượng Viện, nhưng các quan sát viên tin rằng vẫn còn có thể nắm đa số. Nếu để mất tới bốn ghế (với kết quả là 50-50) và thua Tòa Bạch Ốc, đảng Dân Chủ sẽ nắm đa số vì lúc đó phó tổng thống, với tư cách là chủ tịch Thượng Viện, sẽ giữ lá phiếu quyết định khi biểu quyết, có nghĩa là đảng Dân Chủ có 51 phiếu trong khi đảng Cộng Hòa có 50 phiếu.
Các thượng nghị sĩ Cộng Hòa đương nhiệm ở Illinois và Wisconsin được coi là khó thắng trong Tháng Mười Một. Trong khi đảng Cộng Hòa phải tranh đấu rất khó khăn ở ít nhất tám tiểu bang thì đảng Dân Chủ chỉ bị khó khăn ở một tiểu bang, đó là Nevada, nơi Thượng Nghị Sĩ Harry Reid, trưởng khối thiểu số, không tái ứng cử. Dân Chủ cũng có nhiều triển vọng thắng các ghế thượng nghị sĩ ở Indiana, North Carolina, và Missouri. (HC)