Hai chuyện này không có vẻ gì liên quan với nhau, nhưng trở thành đề tài thời sự tuần trước khi Trung Quốc ra lệnh đóng cửa gần 30 siêu thị của công ty Nam Hàn này ở nhiều thành phố và tỉnh thị.
Giải thích hành động này, nhà cầm quyền viện lý do kiểm tra các biện pháp đề phòng hỏa hoạn. Nhưng các quan sát viên quốc tế đều hiểu rằng đây là sự trả đũa của Trung Quốc đối với việc Nam Hàn cho phép Mỹ triển khai hệ thống phi đạn phòng thủ chống hỏa tiễn THAAD.
Truyền thông Trung Quốc thì không che đậy ý đồ ấy, loan tin phản đối Nam Hàn và Mỹ đe dọa an ninh; các văn phòng du lịch loan báo không bán vé đi Nam Hàn.
Hệ thống siêu thị Lotte
Lotte là một tập đoàn thương mại lớn, đứng hàng thứ 5 ở Nam Hàn, hoạt động trong 60 ngành nghề, với doanh số $2.6 tỷ năm 2015, tham gia vào thị trường hơn 20 nước Châu Á trong đó quan trọng nhất là Trung Quốc. Từ 1994 đến nay, tập đoàn Nam Hàn này đã đầu tư hơn $8 tỷ và sử dụng 26,000 nhân viên ở Trung Quốc.
Ðối với nhiều người Việt ở Mỹ, Lotte có thể là cái tên xa lạ, nhưng tại Việt Nam thì người ta rất quen thuộc. Công ty liên doanh Lotte/Việt Nam thành lập nhà máy tại Bình Dương năm 1998 sản xuất thực phẩm và nhiều mặt hàng tiêu dùng khác. Cho tới năm 2016, hệ thống siêu thị Lotte Mart có 13 cửa hàng cao cấp ở Sài Gòn, Hà Nội và các thành phố lớn trên toàn quốc.
Vì sao Lotte thành mục tiêu?
Tại Trung Quốc, Lotte có tổng cộng 115 siêu thị và 5 thương xá lớn. Ðầu tháng này, 4 cửa hàng ở Ðan Ðông, Thường Châu và 2 thành phố Trung Quốc khác được lệnh đóng cửa sau khi thanh tra nhận thấy biện pháp đề phòng hỏa hoạn không đầy đủ. Bộ Trưởng Thương Mại Nam Hàn Joo Hyung-hwan tuyên bố sẽ tăng cường đối phó với các hành động phân biệt đối xử và tỏ ý tiếc về quyết định của Bắc Kinh.
Tờ Financial Times cho biết sau đó, Lotte loan báo sẽ đóng cửa 3 chi nhánh gần Bắc Kinh “trong khuôn khổ tái cấu trúc.” Theo tờ The Straits Times, dự án “Thành phố Lotte” ở Thẩm Dương tỉnh Liêu Ninh Ðông-Bắc Trung Quốc trên diện tích 1,500 hecta với dự chi $2.5 tỷ hiện cũng còn dang dở và phải tạm ngưng.
Hãng tin Nam Hàn Yonhap dẫn lời Bộ Trưởng Tài Chính Yoo Il-hoo, nói trong một cuộc họp báo ở Seoul, “Trung Quốc chính thức phủ nhận song chúng tôi cảm thấy đang có những hành động trả đũa gián tiếp.” Ông không nói rõ thêm chi tiết nhưng người ta biết gần đây Bắc Kinh nhiều lần bác bỏ đề nghị gia tăng số chuyến bay giữa hai nước của các hãng hàng không Nam Hàn.
Ngược lại phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc tuyên bố vẫn luôn luôn có thái độ cởi mở và tích cực trong quan hệ thương mại với Nam Hàn nhưng “hai bên cần giữ nền tảng của tình hữu nghị thân thiết.”
Theo Lotte, hiện nay tổng cộng 23 siêu thị ở nhiều thành phố Trung Quốc đã được lệnh tạm đóng cửa để kiểm tra. Truyền thông Trung Quốc từ hồi đầu năm nay đã giận dữ kêu gọi tẩy chay Lotte. Những người biểu tình phản đối tập trung trước một cửa hàng của Lotte ở Cát Lâm (Jilin).
Lotte trở thành mục tiêu chính bị Trung Quốc nhắm tới vì tập đoàn này đã thỏa thuận với chính quyền Nam Hàn cho Mỹ triển khai phi đạn THAAD trên sân golf của họ ở huyện Seongju tỉnh Bắc Gyengsang đổi lấy một khu đất khác. Tân Hoa Xã đăng ý kiến của độc giả nói là Lotte khai chiến với Trung Quốc.
Trung Quốc bồi đắp nối liền hai đảo nhỏ ở Hoàng Sa
Phi đạn phòng thủ THAAD
THAAD (Terminal High Altitude Area Defense), là phi đạn phòng thủ diện địa tầm cao giai đoạn cuối, nghĩa là trước khi hỏa tiễn địch đi tới mục tiêu.
Nam Hàn thỏa thuận để cho Mỹ triển khai hệ thống phi đạn này trên đất nước mình nhằm phòng chống hỏa tiễn tấn công phóng đi từ Bắc Hàn. Trên nguyên tắc, đây chỉ là các phi đạn địa-không với mục tiêu phòng thủ, không phải địa-địa để tấn công.
Tuy nhiên Trung Quốc cũng như Nga luôn luôn chống đối sự triển khai THADD gần biên giới của họ vì hai lý do. Thứ nhất việc làm ấy làm mất thế quân bình chiến lược và chiến thuật vì Mỹ có ưu thế ngăn chặn hỏa tiễn của họ mà ngược lại họ chưa có khả năng ngăn chặn hỏa tiễn tấn công của Mỹ.
Thứ hai, theo Trung Quốc, các giàn radar AN/TPY-2 rất hiện đại của hệ thống này có thể thường xuyên theo dõi vùng trời, xâm phạm không phận nước họ.
THAAD là phi đạn không có đầu nổ, chỉ nhờ vận tốc va chạm và bằng động năng để phá hủy hỏa tiễn đạn đạo của đối phương, nói cách khác nó giống như một viên đạn không nổ của một khẩu súng. Lợi ích của phương pháp phá mục tiêu không tạo ra sức nổ là có thể tránh rủi ro làm cho đầu đạn quy ước hay nguyên tử của hỏa tiễn tấn công phát nổ gây nên tổn thất phụ.
Hệ thống phi đạn phòng thủ này được nghiên cứu phát triển từ thời chiến tranh vùng Vịnh đầu thập niên 1990 và qua nhiều cải tiến, hiện nay là hệ thống hữu hiệu nhất để chống hỏa tiễn tấn công. Bộ Quốc Phòng Mỹ đang nghiên cứu những kiểu vũ khí phòng thủ khác có thể hiệu quả hơn như laser hay súng điện từ cho tương lai sau năm 2020.
Từ 2010 phi đạn đã từng được triển khai ở UAE (Liên Hiệp Các Tiểu Vương Quốc Hồi Giáo vùng Vịnh), Thổ Nhĩ Kỳ và bây giờ là Nam Hàn. Kế hoạch triển khai ở Ðông Âu đã dự tính từ lâu nhưng đến nay chưa thực hiện.
Hệ thống THAAD do công ty Lockheed Martin là công ty sản xuất chính với sự hợp tác của nhiều công ty khác về các bộ phận hướng dẫn để nhắm đánh trúng mục tiêu như Raytheon, Boeing, Aerojet, Rocketdyne, Honeywell,… Mỗi phi đạn nặng 900 kg, đường kính 34 cm, chiều dài 6.17 mét gồm hai tầng, tầng đầu 3.7 mét, phi đạn 2.4 mét và mũi tấn công 0.76 mét không có đầu nổ.
Tầm xa của phi đạn THAAD hơn 200 km, tầm cao trên 150 km, vận tốc Mach 8.24 hay 2.8 km/giây (6,300 dặm/giờ). Mỗi đơn vị THAAD gồm một giàn 6 ống phóng đặt trên xe di động, bánh cao su hay bánh xích, trang bị 8 phi đạn cho mỗi ống, cùng những xe chỉ huy và phụ trợ.
Hôm 6 Tháng Ba, Bộ Quốc Phòng Mỹ bất ngờ loan báo những bộ phận đầu tiên của THADD đã được chở tới Osan Air Base ở Pyeongtaek, Nam Hàn, trái với kế hoạch triển khai đã định trước là từ mùa Hè sắp tới.
Việc này xảy ra 4 ngày trước khi bà Tổng Thống Park Geun-hye bị truất phế và không rõ hai sự kiện có liên quan gì hay không. Tuy nhiên người ta dự đoán là tổng thống tương lai, sẽ được bầu lên vào Tháng Năm, vẫn tiếp tục tán thành sự triển khai hệ thống phóng thủ chống hỏa tiễn, dù cho Nam Hàn có thể thay đổi đường lối đối phó với Bắc Hàn và quan hệ với Trung Quốc, không quá cứng rắn như người tiền nhiệm.