TEL AVIV, Israel (AP) – Ông Shimon Peres, một nhà lãnh đạo Do Thái nổi tiếng, từng được giải Nobel Hòa Bình, qua đời trong một bệnh viện gần Tel Aviv sáng sớm Thứ Tư, 28 Tháng Chín, hưởng thọ 93 tuổi.
Ông bị đột quỵ từ hai tuần trước và tình trạng sau đó dần dần khá hơn đôi chút nhưng rồi xấu đi vào ngày Thứ Ba.
Ông là một trong những chính trị gia Do Thái cuối cùng còn sống từ thời lập quốc năm 1948. Ông từng giữ hầu hết các chức vụ trong các cơ quan nhà nước và hai lần là thủ tướng và một lần làm tổng thống.
Ông nhận giải Nobel Hòa Bình năm 1994 khi tham gia đàm phán hiệp định hòa bình với nhà lãnh đạo Yasser Arafat của Palestine một năm trước đó.
Ông đóng vai trò quan trọng trong việc ký hiệp định Oslo, Na Uy, hiệp định đầu tiên giữa Israel và Palestine, theo đó hai bên sẽ “phấn đấu chung sống trong hòa bình.”
Từng được coi là chính trị gia cánh diều hâu trong những năm đầu, ông Peres thương lượng các hợp đồng vũ khí cho Israel thời đó. Ông cũng là người thành lập chương trình vũ khí nguyên tử bí mật của Israel ở Dimona. Ông ủng hộ việc xây dựng các khu định cư Do Thái trong khu vực do người Palestine chiếm đóng.
Mời độc giả xem video: Mỹ cho rằng nước Nga của Putin nguy hiểm hơn Cộng Sản Liên Xô
Nhưng sau đó, ông được coi là chính trị gia ôn hòa. Ông thường nói về việc cần thiết phải thỏa hiệp trước những yêu cầu về lãnh thổ trong khu vực của Palestine. Năm 2013, ông nói: “Không có sự thay thế nào khác cho hòa bình. Thật vô nghĩa khi tiến hành chiến tranh.” Tới năm 2014, ông hoàn toàn lui về nghỉ hưu.
Nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới bày tỏ lòng tiếc thương Shimon Peres trong đó có các tổng thống Hoa Kỳ từng làm việc với vị chính khách cao niên này.
Tổng Thống Barack Obama nhận định: “Shimon Peres là một chiến binh chiến đấu cho Israel, cho người Do Thái, cho công lý, cho hòa bình, và cho niềm tin rằng chúng ta có thể thực sự là chính mình. Có lẽ bởi vì Shimon đã nhìn thấy Israel vượt lên trên những khó khăn, cho nên không bao giờ ông từ bỏ khả năng có hòa bình giữa Israel, Palestine và các nước láng giềng của Israel. Một ánh sáng đã tắt, nhưng niềm hy vọng mà ông ấy trao cho chúng ta sẽ cháy mãi.”
Cựu Tổng Thống Bill Clinton nói ông sẽ “không bao giờ quên sự vui mừng” của ông Peres hồi năm 1993, khi Hiệp Ước Oslo được ký kết tại Tòa Bạch Ốc. Ông gọi ông Peres là một “thiên tài với trái tim bao dung” và “Trung Đông đã mất đi một người nhiệt huyết vì hòa bình, hòa giải, hướng tới tương lai nơi mà tất cả con cháu hậu duệ của Abraham cùng nhau xây dựng một ngày mai tốt đẹp hơn. Hillary và tôi mất đi một người bạn thực sự quý báu.”
Tang lễ ông Shimon Peres sẽ được tổ chức vào ngày Thứ Sáu và dự trù sẽ có sự hiện diện của nhiều nhà lãnh đạo thế giới.
Tổng Thống Obama ký lệnh treo cờ rũ tại tất cả các cơ sở liên bang cho đến hết ngày Thứ Sáu. (HC)