Lúc này Trần Cảnh (1218-1277) đã lên làm vua – làm vua từ lúc 7 tuổi, do vợ [!] là Lý Chiêu Hoàng nhường cho, cho nên các tôn thất họ Trần đã “nghĩ đến chuyện lâu dài” không chậm trễ. Nhưng phải chờ cho đến lúc Trần Khâm lên ngôi vua, tức là Trần Nhân Tôn. Ông vua đọc sách đầy giường này – chắc hẳn cũng có sách Phong Thủy – là người rất rành chuyện đó, chính ông là người biết rằng ngay làng ông, làng Tức Mặc, có một ngôi đất nếu phát tích, có thể ngôi vị sẽ lâu dài cho cả họ Trần.
Ngôi đất này do chính vua Trần Nhân Tông quan sát tìm ra.
Ðó là ngôi đất trên có một đền thờ, gọi Ðền Bào Lộc hay cũng gọi là Ðền Trần. Hãy nghe bài phê sau đây:
Mạch Ðế Vương
Mỹ Lộc chân quí địa
Tức Mặc bản thiên nhiên
Thủy ngoại thành hoàn nhiễu
Sơn nội vệ bản toàn
Lộc mã thiền tầm dược
Kim Châu vạn đóa liên
Quỷ hậu quần phong điệp
Chu tiền chúng tú viên.
Câu thương, âm dương hợp
Ðường trang, khí thế toàn
Cửu ngũ cư kiền cục
Tam bát hiện không huyền
Huyệt tại trung lạc nhũ
Ðốc sinh đại thánh hiền
Hưởng trung hưng trường tộ
An định lộc tái truyền
Phát đế vương vạn đại
Cơ nghiệp ức vạn niên.
Mỹ Lộc có đất quí
Trời cho làng Tức Mặc
Ngoại vi nước chảy quanh
Trong núi non bao bọc
Trong nổi gò Lộc Mã
Nhiều như vạn đóa sen
Phía sau tụ hội đá
Ðằng trước quây quần gò
Trên lợp mái âm dương
Dưới bày tròn khí thế
Chính Nam mở tại Kiền
Ba tám hướng ra Khôn
Huyệt kết tại bầu Nhũ
Tại đây sinh thánh hiền
Hưởng trung hưng vạn thuở
Bền vững lộc lưu truyền
Phát đế vương nối kiếp
Cơ nghiệp ức vạn niên. (2)
Trong chuyện Phong Thủy, có loại đất kế Dương Cơ, có loại đất kết Âm phần. Ðất nhà Trần là đất kết Âm phần, kết tại gò Nhũ (Vú). Người viết bài này không nghiên cứu về Ðịa Lý Phong Thủy, nên không dám bàn luận gì. Chỉ biết Nhà Trần quả đã xuất phát những danh tướng cho dân tộc, nhưng cũng mang tiếng về tham vọng gìn giữ ngai vàng, họ đã chủ trương chuyện nội hôn, cho anh chị em họ, thân thích lấy nhau, con cháu dâu rể gì đó đều cùng một họ, thậm chí cháu lấy thím, chuyện loạn luân là chuyện thường xảy ra.
Một vài nhà thơ và những bài thơ hay của Ðời Trần:
Trần Quang Khải
Tòng Giá Hoàn Kinh
Ðoạt sáo Chương Dương độ
Cầm Hồ Hàm Tử quan
Thái bình tu trí lực
Vạn cổ thử giang sơn.
Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm Tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non nước ấy ngàn thu.
Trần Trọng Kim dịch. (3)
Trần Thánh Tông
Hạnh An Bang Phủ
Triêu du phù vân kiệu
Mộ túc minh nguyệt loan
Hốt nhiên đắc giai thú
Vạn tượng sinh hào đoan.
Sáng lên chơi mây núi
Chiều ngủ vịnh trăng xanh
Ðột nhiên đầy cảm hứng
Hoa bút vẽ muôn hình.
Vô Ngã dịch.
Chú thích:
1. Theo sách Ðại Nam Nhất Thống Chí do Quốc sử quán nhà Nguyễn biên soạn.
2. Tài liệu riêng và bản dịch của Hồ Tùng Nghiệp, Khởi Hành.
3. Văn Học Ðời Trần của Ngô Tất Tố và sách cùng tên của Vô Ngã Phạm Khắc Hàm.