PHÚ YÊN, Việt Nam (NV) – Sẽ không có ai phải chịu trách nhiệm về chuyện thủy điện đột ngột xả nước khiến bốn đứa trẻ 12 tuổi, ngụ tại thị trấn Củng Sơn, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, uổng mạng hôm 24 Tháng Năm.
Sáng đó, do đột nhiên được nghỉ học, bảy học sinh lớp 6 trường Trung Học Cơ Sở Củng Sơn rủ nhau ra đoạn sông Ba, gần cầu sông Ba chơi. Vào mùa này, nước sông Ba chỉ còn xâm xấp, có thể đi bộ qua sông.
Không may cho những đứa trẻ này là khi đang tắm, nước từ thượng nguồn đột nhiên ào ạt đổ xuống hạ lưu. Ba đứa trẻ chơi trên bờ vô sự còn bốn đứa trẻ đang ở dưới sông bị nước cuốn và đến trưa 25 Tháng Năm người ta mới tìm đủ bốn xác.
Nguyên nhân khiến nước từ thượng nguồn đột nhiên ào ạt đổ xuống hạ lưu đã được xác định là do nhà máy Thủy Điện Sông Ba Hạ xả nước.
Ba trong bốn đứa may mắn sống sót kể rằng, bạn chúng đang ở giữa dòng khi nước cuồn cuộn đổ về. Lúc đầu, bạn chúng định leo lên một tảng đá để tránh nhưng thấy sức nước quá mạnh nên quyết định chạy vào bờ nhưng không kịp thoát.
Sau sự kiện bốn đứa trẻ uổng mạng, ngày 25 Tháng Năm, đại diện Bộ Công Thương, chính quyền tỉnh Phú Yên, huyện Sơn Hòa và nhà máy Thủy Điện Sông Ba Hạ đã ngồi lại với nhau.
Theo tường thuật của tờ Tuổi Trẻ, tại cuộc họp, ông Cao Minh Hòa, phó bí thư huyện Sơn Hòa, nói rằng ông sống ở vùng này đã 40 năm nhưng chưa bao giờ thấy vào mùa này nước lại ào ạt đổ về như mùa lũ. Giống như nhiều người dân khác trong vùng, ông tỏ ra bất bình vì nhà máy xả nước mà không thông báo.
Ông Đặng Văn Tuần, tổng giám đốc công ty Thủy Điện Sông Ba Hạ, khẳng định việc xả nước đã tuân thủ đúng “quy trình vận hành liên hồ chứa.” Khi lưu lượng nước đổ về hồ chứa 400 mét khối/giây/ngày thì xả nước phát điện. Ông khẳng định, xả nước như vậy là “hoạt động sản xuất, kinh doanh bình thường, ‘đúng theo quy định’ của thủ tướng và Bộ Công Thương.”
Đại diện Bộ Công Thương, ông Tô Xuân Bảo, cục phó Cục Kỹ Thuật An Toàn và Môi Trường Công Nghiệp, xác nhận việc nhà máy xả nước là “vận hành bình thường” để phát điện “theo kế hoạch.” Ông chỉ lấy làm tiếc là công ty “làm chưa tốt công tác cảnh báo để bảo đảm an toàn cho người dân sống ở vùng hạ du.” Tuy nhiên cũng chính ông nói thêm, “theo quy định,” các nhà máy thủy điện chỉ phát cảnh báo xả nước trong mùa lũ chứ quy định không đòi phát cảnh báo khi xả nước giữa mùa khô.
Ông Hòa không tán thành “quy định” đó. Theo ông, các nhà máy đã có hệ thống cảnh báo xả nước, chỉ cần mở hệ thống loa, hụ còi 30 phút trước khi tăng lưu lượng xả để mọi người biết thì sẽ tránh được nhiều chuyện đau lòng.
Ông Phạm Đình Phụng, phó chủ tịch huyện Sơn Hòa, nhấn mạnh sự lo ngại khi các nhà máy thủy điện xả nước theo kế hoạch sản xuất kinh doanh và lệnh của Trung Tâm Điều Độ Hệ Thống Điện Quốc Gia (A0) nhưng không thông báo cho dân biết, trong khi dọc khu vực hạ lưu như sông Ba là nơi dân cư đông đúc, tắm sông, mò cua, bắt ốc là chuyện bình thường.
Tuy tán thành đề nghị phải thông báo trước khi thay đổi lưu lượng xả nhưng ông Đào Tấn Cam, giám đốc Sở Công Thương, nhận định thực hiện điều này không dễ vì đoạn sông Ba từ đập của nhà máy về đến hạ lưu dài hơn 60 cây số, lệnh của A0 thường rất đột ngột, không dễ báo trước 30 phút. Giải pháp duy nhất mà ông cho rằng cần áp dụng ngay là cấm tắm sông kể cả giữa mùa Hè.
Ông Trần Hữu Thế, phó chủ tịch tỉnh, yêu cầu Sở Công Thương phối hợp với nhà máy đề nghị “quy trình cảnh báo xả nước vào mùa Hè” để trình Bộ Công Thương xem xét.
Trong mắt dân chúng, bốn đứa trẻ bị nước cuốn khi nhà máy Thủy Điện Sông Ba Hạ đột ngột xả nước hôm 24 Tháng Năm là chết oan. Dưới mắt hệ thống công quyền đó chỉ là tai nạn đáng tiếc và vì tất cả đều đã “đúng quy trình, quy định, kế hoạch” nên sẽ không có ai phải chịu trách nhiệm. Nhà máy sẽ hoạt động trở lại như mọi nhà máy thủy điện khác. (G.Đ)
Mời độc giả xem điểm tin buổi sáng ngày 26 tháng 5 năm 2017