Họp Mật

Nguyễn Đạt Thịnh

Cuộc họp ngày Mùng 2 Tháng Giêng, 2019 giữa những viên chức chính phủ Cộng Hòa và những chính khách Dân Chủ của quốc hội  là “Họp Mật,” không có sự tham dự của phóng viên truyền thông. Bài tường thuật này là kết quả của những cuộc tiếp xúc, phỏng vấn giữa phóng viên và những chính khách tham dự buổi họp; những chính khách đó đều được giấu tên, vì không vị nào muốn công khai vi phạm quy chế bảo mật của buổi họp.

Sau đặc tính “họp mật,” đặc tính thứ nhì của buổi thảo luận lưỡng đảng là “Tử Thủ” – đảng nào cũng quyết liệt giữ vững lập trường của mình, không nhượng bộ, không dung hòa.

Lập trường của chính phủ Cộng Hòa là $5 tỉ, không thiếu một đồng; lập trường của Hạ Viện Dân Chủ là chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ, đang tạo cảnh túng thiếu cho 800,000 công chức liên bang bị nghỉ việc, không lương.

Trả lời câu hỏi của Nghị Sĩ Dân chủ Chuck Schumer về lý do khiến ông quyết liệt đòi xây bức trường thành không thực dụng trên biên giới Mỹ-Mễ, tổng thống nói ông không thể không hoàn thành công tác xây bức tường đó, vì chính lời hứa hẹn xây trường thành đã giúp ông được nhiều phiếu và đắc cử năm 2016. Ông nhìn nhận cái khó của chính ông, “Giờ này, nếu tôi không thực hiện lời hứa xây thành, thì còn mặt mũi nào nữa.”

Một nhân chứng khác – cũng tham dự buổi họp mật – mô tả thái độ quyết liệt quá đáng của bà Nancy Pelosi khi bà nhất định chỉ cấp cho chính phủ $1.3 tỉ trong nhu cầu an ninh biên giới. Bà Pelosi còn đe Hạ Viện sẽ viết một dự luật chấm dứt việc đóng cửa chính phủ; Nghị sĩ Mitch McConnell, trưởng khối đa số Thượng Viện đáp ứng bằng câu tuyên bố, ông sẽ không đưa dự luật đó ra trước Thượng Viện để thảo luận và biểu quyết.

Trả lời phóng viên truyền thông về giả thuyết hạ viện chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ bằng một đạo luật, ông McConnell nói, “Tôi hy vọng, trong vài ngày sắp tới, bế tắc đó sẽ được giải quyết qua lối đồng thuận.” Câu trả lời của ông trưởng khối đa số có nghĩa là chính phủ sẽ nhanh chóng nhượng bộ?

Sự nhượng bộ đó có tác dụng làm thay đổi hiện tình chính trị; Tổng thống xác nhận quyền lực của Hạ Viện trên việc xây trường thành – công tác tiêu biểu lập trường của ông Trump về chính sách di dân. Hai chính khách lập pháp thuộc đảng Dân Chủ – ông Schumer và bà Pelosi – nhận định là ông Trump không trả lời được hai câu hỏi, (1) lý do nào khiến ông không mở cửa để chính phủ tái hoạt động? (2) tại sao ông lại nhất quyết đòi cho đủ $5 tỉ?

Chính phủ đã đóng cửa 12 ngày, tính đến ngày họp mật 2 Tháng Giêng, 2019; lý do ông Trump đóng cửa chính phủ là không xin được $5 tỉ để xây trường thành; nói cách khác, ông bắt 800,000 công chức làm con tin, đòi tiền chuộc.

Trump nói tình trạng đóng cửa có thể kéo dài rất lâu, nhưng cũng có thể giải quyết ngay tức khắc, và do nhóm Dân Chủ quyết định; hai chữ “quyết định” có nghĩa là trách nhiệm. Hạ Viện chỉ cần cấp đủ $5 tỉ là chính phủ mở cửa ngay.

Nghị sĩ Schumer đối đáp, “Chúng tôi yêu cầu tổng thống mở cửa chính phủ; tổng thống không mở; chúng tôi hỏi lý do nào ông không mở; ông không biết.”

Trump đổi cách đòi tiền; ông không viện lý do an ninh nữa, mà đánh vào nhược điểm sùng đạo của bà Pelosi; ông dẫn giải là một “good Catholic” như bà, bà phải ủng hộ việc xây tường, vì quanh thánh địa Vatican cũng có một bức tường.

Mong là vị chính khách tham dự cuộc mật đàm chỉ nói tếu cho vui với anh phóng viên truyền thông, chứ không thể tin là tổng thống lại “hề” đến như vậy.

Nhưng bà Pelosi không đùa trong ý định viết hai dự luật sẽ tạo tác dụng mở cửa chính phủ; dự luật thứ nhất chỉ cấp ngân sách hoạt động cho Bộ Nội An cho đến ngày mùng 8 Tháng Hai, dự trù thời gian một tháng để giải quyết bế tắc trong việc ngân khoản xây tường; dự luật thứ nhì cung cấp ngân sách cho toàn bộ phần còn lại của chính phủ cho đến Tháng Chín. Bộ Nội An sẽ sử dụng $1.3 tỉ trong ngân sách được cấp để thanh toán những nhu cầu an ninh trên biên giới; nhưng không được dùng vào việc xây trường thành.

Hai đạo luật đó đặt ông Trump trước nhiều khó khăn, muốn xây tường thì không có tiền, không xây nữa thì mất mặt.

Trump mời mọi người trở lại ngày Thứ Sáu để họp tiếp, vì ngày Thứ Năm 3 Tháng Giêng, 2019, Hạ viện bận tổ chức lễ thụ ủy của bà Pelosi nhận chức vụ chủ tịch Hạ Viện.

Tối Thứ Tư, tổng thống viết tweet bày tỏ thiện chí cộng tác, nguyên văn, “Tôi sẵn sàng và đầy thiện chí cộng tác với các chính khách dân chủ để thông qua đạo luật an ninh biên giới, nâng đỡ những viên chức và cảnh sát đang tận tụy làm việc tại đó để bảo vệ an ninh quốc gia. Hãy hoàn thành công tác đó.”

Mọi việc rồi sẽ suôn sẻ, vì tổng thống là đệ nhất “dealer” của thế giới; ông biết gặp mềm thì nắn, gặp rắn thì buông, ông biết “deal” với mọi đối tượng, từ anh thái tử giết người của Saudi Arabia đang cần mua hàng trăm tỉ vũ khí Mỹ, cho đến bà thủ tướng của nước Đức cố hương muốn giữ thị trường Mỹ để bán xe hơi, hay ông tổng thống của Nga đang có nhu cầu thay Mỹ nhận lãnh mọi cuộc chiến dở dang.

Ông cũng nắm được sở trường, sở đoản của bà Nancy Pelosi, người đang cầm chìa khóa kho bạc Hoa Kỳ và quyền phân phối ngân khoản cho mọi bộ sở, mọi công tác.

Những tưởng Thứ Sáu này, tổng thống sẽ dễ thương hơn, sẽ mở cửa cho chính phủ trở lại sinh hoạt bình thường, dù có hay không có ngân sách xây tường. Tuy nhiên, đến hôm nay, Chủ Nhật rồi, các giới chức Tòa Bạch Ốc và phụ tá giới lãnh đạo quốc hội Mỹ vẫn phải quay trở lại bàn thương thảo để tìm phương cách mở lại chính phủ Mỹ, sau khi có cuộc họp đầu tiên hôm Thứ Bảy nhưng không đi đến kết quả nào. (Nguyễn Đạt Thịnh)