Ngô Ðồng
Tiên đoán thị trường địa ốc sẽ như thế nào trong năm nay, có người ví như anh thợ săn tiên đoán con thú anh đang theo đuổi sẽ chạy về hướng nào.
Tổng Thống Barack Obama trình bày những đề nghị mới của chính phủ ông nhằm cứu thị trường địa ốc khi ông đến thành phố Falls Church ngày 1 tháng 2, 2012. (Hình: AP Photo/Cliff Owen)
Từ cuối năm ngoái đến nay, đã có nhiều kinh tế gia dự báo thị trường địa ốc sẽ lên từ từ, chậm chạp. Việc vay tiền khó khăn cộng với sự thận trọng của giới tiêu thụ là hai trong những yếu tố làm cho thị trường địa ốc vẫn chưa vùng lên nổi.
Còn hàng triệu ngôi nhà mà các nhà tài trợ đang tiến hành xiết nợ có thể được đẩy ra thị trường bán lại, sẽ ảnh hưởng đến giá bán nhà không ít. Hiện cái khối lượng khổng lồ nhà bị xiết nợ đó đang chờ kết quả cuộc điều đình của 5 công ty và ngân hàng tài trợ lớn nhất nước với Bộ Tư Pháp của 50 tiểu bang. Cái vật cản đường là chính phủ các tiểu bang đòi những đại gia đó bồi thường cho các trường hợp bị cáo buộc khi xiết nợ là “ký hồ sơ xiết nợ không nghiên cứu”, còn gọi là “ký như cái máy”, dẫn đến oan sai.
Tuy nhiên, hai tháng của năm 2011 có số lượng nhà bán khả quan hơn dù vào đúng Mùa Ðông lạnh giá, giúp cho người ta đôi chút lạc quan. Số lượng nhà tồn đọng trên thị trường cũng giảm xuống trong khi giá nhà còn rất thấp và lãi suất vay tiền cũng vô cùng thấp làm cho khả năng mua nổi nhà của người dân tốt hơn bao giờ hết.
“Những dấu hiệu diễn biến của thị trường khó mà suy luận. Nhưng trên hết, vào cuối năm nay, chúng ta có thể thấy thị trường địa ốc đứng vững hơn trên đôi chân”. Celia Chen, một kinh tế gia của Moody’s Analytics nói trên diễn đàn thông tin đầu tư Investor’s Business Daily. “Ðó có thể coi như sự cải thiện nhưng từ một tình trạng rất yếu ớt.”
Theo một phúc trình của công ty tiếp thị địa ốc trên Internet là Zillow sau khi phỏng vấn 109 kinh tế gia và các chuyên viên địa ốc, họ đều cho rằng giá nhà năm nay vẫn chưa leo thang nổi.
“Thị trường địa ốc năm nay là một bức tranh không rõ ràng nhưng tôi dự trù có một vài sự cải thiện khiêm tốn khởi sự từ Mùa Xuân này và kéo dài cả năm.” David Crowe, kinh tế gia trưởng của Hiệp Hội Kỹ Nghệ Xây Nhà Toàn Quốc (NAHB) phát biểu. Tổ chức này tin rằng số lượng nhà bán được sẽ gia tăng 18% cho năm nay sau khi đã tụt xuống mức thấp nhất hồi năm ngoái kể từ trước đến nay.
Dấu hiệu leo dốc
Số lượng nhà do chủ bán lại (existing homes) bán được trên thị trường, tính theo niên độ (annual) vào tháng 12 thì đã gia tăng được 3.6%, tính ra khoảng 4.6 triệu đơn vị gia cư đổi chủ, theo các con số do Hiệp Hội Ðịa Ốc Hoa Kỳ (NAR) loan báo.
Lawrence Yun, kinh tế gia trưởng của NAR tiên đoán giá nhà sẽ ổn định hay tăng lên tại một số khu vực thị trường. Theo ông số lượng nhà bán được năm nay sẽ cao hơn năm ngoái 4.2%.
Vay tiền vẫn khó
Theo thống kê của NAR, chỉ số khả năng mua nổi nhà (affordability index) hiện bây giờ thuận lợi nhất cho người có nhu cầu mua nhà, kể từ những năm của thập niên 1970 đến nay. Chỉ số vừa kể là sự đo lường căn cứ vào lãi suất ngân hàng, giá nhà, lợi tức trung bình của khu vực và một số yếu tố khác cộng lại.
Vay được món tiền để mua nhà hoặc tái tài trợ món nợ trên căn nhà để hưởng lãi suất vô cùng thấp hiện nay là sự khó khăn với rất nhiều người. Khoảng một phần ba các chuyên viên địa ốc cho biết, trong tháng 12 năm 2011, họ có các hợp đồng mua bán nhà bị hủy bỏ vì người mua không vay được tiền. Các chuyên viên địa ốc đả kích sự chặt chẽ quá đáng của nhà tài trợ cũng như các bản đánh giá trị giá nhà (appraisal reports) đã đánh giá nhà thấp hơn cái giá mua bán hai bên đã thỏa thuận.
Một cách tổng quát, các nhà tài trợ muốn giám định viên so sánh giá căn nhà đang mua với 8 tới 10 căn nhà trong khu vực, trong đó những căn do ngân hàng xiết nợ bán lại với giá rẻ hơn, được dùng để so sánh sẽ kéo luôn cả trị giá căn nhà kia xuống theo.
Nhà xây mới
Các công ty xây nhà tin tưởng hơn vào tình thế thị trường. Sự đo lường tâm lý của kỹ nghệ xây nhà gia tăng 4 tháng liên tiếp cho tới Tháng Giêng 2012. Các công ty xây cất đang bắt đầu xây một số đơn vị gia cư để hy vọng số lượng vượt qua số lượng đã xây của năm 2011.
Nhà bị xiết nợ
Tình hình xiết nợ nhà trên cả nước đã giảm 34% trong năm 2011, theo công ty tiếp thị nhà bị xiết nợ RealtyTrac ở Irvine, California. Tuy nhiên, công ty này tin rằng số lượng nhà bị xiết nợ sẽ gia tăng nhanh chóng khi chính phủ các tiểu bang và 5 công ty và ngân hàng tài trợ địa ốc lớn nhất nước đạt được thỏa thuận.
Giới chuyên viên tin rằng sau khi cái núi nhà bị xiết nợ được giải quyết xong thì thị trường có cơ tiến lên dễ dàng hơn.
Qua những dấu hiệu kể trên, thị trường địa ốc năm nay cũng sẽ còn chưa tăng tốc nổi. Nhà kinh tế nào nói đến chiều hướng của thị trường địa ốc cũng đều dè dặt. Những tháng Mùa Xuân năm nay sẽ là dấu hiệu để người ta bắt đầu lượng giá xem thị trường sẽ lên nổi hay không.
