Bác Sĩ Ðặng Trần Hào
LTS. Bác Sĩ Ðặng Trần Hào tốt nghiệp bác sĩ y khoa Ðông Phương tại Samra University, Los Angeles, năm 1987, và được mời tham dự hội đồng State Board về Châm cứu và Ðông dược. Mục này giúp cho ai muốn tìm hiểu về Ðông dược và muốn góp ý cho kho tàng Ðông dược phong phú hơn để phục vụ bệnh nhân. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ tại điện thoại (714) 531-8229 hoặc email [email protected].
Nhiều người bị bệnh táo bón kéo dài trong đời sống và họ phải dùng thuốc nhuận trường hàng ngày, mới giải quyết được nan giải này. Bệnh nhân thường kể cho thầy thuốc nghe nỗi lo lắng về hình dạng, mầu sắc, số lượng phân, đi bao nhiêu lần trong tuần, mức độ ổn định.
Ðại tiện thường diễn ra mỗi ngày một lần, nhưng cũng có thể một ngày 3 lần, hoặc 3 ngày một lần như thế là bình thường. Phân có thể thay đổi mầu sắc, kết cấu, hoặc số lượng mà chúng ta không cần phải quá lo lắng. Phân có thể đều hoặc không đều, đừng quá quan tâm trừ khi có sự thay đổi đột ngột và kéo dài.
Về mặt y khoa, bón không phải là bệnh đáng lo ngại, người thầy thuốc có thể tìm ra những nguyên nhân gây ra bón và giúp bệnh nhân giải quyết được những lo lắng này, với điều kiện bệnh nhân phải hợp tác với thầy thuốc bằng cách ăn uống có nhiều chất xơ sau khi lành bệnh.
Nhưng đối với những người cao niên, sự thay đổi thói quen đại tiện thường báo hiệu một vấn đề nghiêm trọng: Ðau bụng và trướng bụng thường là do nguyên nhân tắc ruột. Giảm cân bất thường kèm táo bón và hình dạng nhỏ hơn thường là do ung, bướu trong đại tràng.
Những trường hợp trên với y học hiện đại. có thể soi rọi, kiếm ra nguyên nhân dễ dàng và càng sớm càng tốt để chữa trị.
Theo Y khoa Ðông phương, nguyên nhân gây ra táo bón kéo dài thường do:
1. Táo bón do âm suy
Huyết nhiệt thường táo bón lâu ngày, cổ họng khô thường xuyên, miệng khô, lở loét miệng, mất ngủ, da khô, phần trên thân người nóng và dưới lạnh, tiêu đêm nhiều lần, mệt mỏi, đau nhức. Lưỡi đỏ và không rêu. Mạch vi và sác.
Phương pháp chữa: Dưỡng âm, lương huyết, nhuận táo. Dùng các loại thuốc thanh nhiệt, lương huyết, bổ âm, có tác dụng dưỡng âm sinh tân, phối hợp với các thuốc tả hạ.
Bài thuốc
-Sinh địa 16 gr
-Huyền sâm 9 gr
-Mạch môn đông 9 gr
-Sa sâm 12 gr
-Thạch hộc 12 gr
-Mè đen 20 gr
-Mẫu đơn bì 9 gr
-Sơn thù du 9 gr
-Trạch tả 9 gr
-Ðại hoàng 9 gr
-Cam thảo 3 gr
Thục địa: Bổ thận âm và lượng huyết.
Sơn thù du: Ôn gan và tăng sức cho thận.
Mẫu đơn bì: Thanh huyết và giảm nhiệt.
Trạch tả: Lợi tiểu.
Huyền sâm, mạch môn đông, sa sâm, thạch hộc: Bổ âm, thanh huyết.
Mè đen, đại hoàng: Nhuận táo và tả hạ.
Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.
2. Thiếu máu gây táo bón
Người bị thiếu máu và nhất là phụỳ nữ sau khi sanh đẻ mất máu, thường hồi hộp, chóng mặt, sắc mặt xanh, môi và móng tay trắng bệch, mất ngủ, đau nhức, hoa mắt, bón kéo dài.
Phương pháp chữa trị: Bổ máu, nhuận táo.
Tứ Vật Thang
-Xuyên khung 9 gr
-Ðương qui 12 gr
-Thục địa 16 gr
-Bạch thược 9 gr
Gia:
-Bá tử nhân 9 gr
-Mè đen 12 gr
-Ðại hoàng 9 gr
-Ðại táo 3 trái
Thục địa: bổ huyết.
Ðương qui: Gia tăng sức lực và tăng cường huyết.
Xuyên khung: Giúp thông huyết và gia tăng khí lực.
Bạch thược: Phối hợp các vị thuốc bổ huyết.
Bá tử nhân, mè đen, đại hoàng: nhuận táo và tả hạ.
Ðại táo: phối hợp các vị thuốc và bổ máu.
3. Khí suy gây bón
Thường gặp ở người già, phụ nữ sau khi sinh đẻ nhiều lần, trương lực cơ giảm, đầy hơi, trướng bụng, ăn ít, khó tiêu, ợ hơi.
Phương pháp chữa: Bổ khí và nhuận táo.
Bổ Trung Ích Khí Thang
-Hoàng kỳ 16 gr
-Bạch truật 16 gr
-Thăng ma 6 gr
-Sài hồ 9 gr
-Trần bì 6 gr
-Sâm hoa kỳ 16 gr
-Ðương qui 12 gr
-Can khương 9 gr
-Ðại táo 3 trái
-Cam thảo 3 gr
Gia:
-Nhục thung dung 9 gr
-Bá tử nhân 9 gr
-Mè đen 10 gr
-Ðại hoàng 9 gr
Nhân sâm, hoàng kỳ, cam thảo: Bổ tỳ khí và phế khí, gia tăng khí lực.
Ðương qui: Bổ huyết, phối hợp với hoàng kỳ, nuôi lông da.
Sài hồ, thăng ma, trần bì: Thăng khí trung tiêu và giúp tiêu hóa.
Nhục thung dung, can khương: Bổ khí và ôn tứ chi.
Bá tử nhân, mè đen, đại hoàng: Nhuận táo và tả hạ.
Cam thảo, đại táo: Phối hợp các vị thuốc.
Ngoài ra, muốn chữa trị táo bón, chúng ta phải quan tâm đến chế độ ăn uống lành mạnh cho đường ruột, và đừng quá bận tâm đến chi tiết của quá trình thải loại phân. Chế độ ăn cần nhiều rau trái và hoa quả tươi, vì chúng có tác dụng nhuận trường tự nhiên nhờ có nhiều chất xơ. Chất xơ có trong cám, ngũ cốc ,hạt, nhưng không có nhiều trong thực phẩm đã tinh chế quá kỹ. Chất xơ hút nước vào phân và giúp mềm phân.
Tuy nhiên, đã chữa trị mà vẫn thường bị táo bón và phải uống thuốc nhuận trường hàng ngày là một điều không tốt cho nhu động ruột. Quí độc giả có thể:
-Ăn rong biển, bán ở siêu thị ngày khoảng một cái bánh đa gói nem. Có nhiều chất bổ mà không hại nhu động ruột, giúp đi đại tiện dễ dàng.
-Mua Chia Seed tại Whole Food Market, hay Mother Market, ngày lấy một muỗng canh hột Chia Seed, đổ vào ly 16 ounce với nước lạnh, khoảng 15 phút là chúng ta có thể uống như nước hột é ở Việt Nam. Hột này có nhiều Omega-3, cần thiết cho sức khỏe và có nhiều loại bổ dưỡng khác, nhất là đi cầu dễ dàng và không hại nhu động ruột.
