Thursday, March 28, 2024

Cái ngon của món bò viên Sài Gòn-Chợ Lớn

Trần Tiến Dũng/Người Việt

SÀI GÒN (NV) – Một trong những món ngon nức tiếng dành cho giới bình dân Sài Gòn là món bò viên. Hình ảnh các xe bán bò vò viên ở khu chợ cũ Sài Gòn hay các vỉa hè ở Chợ Lớn từ lâu đã đi vào ký ức của nhiều thế hệ.

Nếu ai đó siêng gõ Google thì sẽ tìm được nhiều hình ảnh Sài Gòn-Chợ Lớn các thế kỷ trước gắn liền với các xe, các gánh bán bò viên, bán hủ tíu mì, bán bánh tiêu, giò cháo quẩy…

Cùng tâm trạng lo lắng không còn được ăn món bò viên khoái khẩu vì nạn dọn dẹp lòng lề đường, một nhà báo từ Hà Nội vào, anh muốn chúng tôi đưa anh đi ăn món bò viên đường phố. Anh đưa ra thêm lý lẽ để thuyết phục chúng tôi, “Tôi nghe ai đó đưa ra giả thuyết rằng, món phở của người Việt có gốc từ món hủ tíu bò viên của người Hoa. Dân sành ăn Hà Nội ngày nay biết tìm đâu ra một tô hủ tíu bò viên đúng của người Hoa mà kiểm chứng thật hư.”

Thật ra, trước biến cố 1975, hầu hết món bò viên đều do người Hoa chế biến và bán ở tiệm ăn hoặc hàng rong. Hẳn nhiều người lớn tuổi còn nhớ có những nơi chỉ bán bò viên và có những quán hàng khác bán thêm hủ tíu hoặc hủ tíu mì bò viên.

Ðến tận những năm 1990, ở lề đường đường Nguyễn Văn Thoại cũ, gần trường tư thục có tên Viễn Ðông, vẫn còn một ông già khoảng 60 tuổi, người Hoa, chuyên bán bò viên. Ông dọn hàng sau 12 giờ và chỉ chừng hai giờ sau là ông hết bò viên để bán. Ông chỉ bán bò viên trong những cái chén nhỏ. Thùng nước lèo của ông bọc miếng gỗ trông như một thùng nước, ông cứ xách gọn trên một tay khỏi phải gồng gánh gì hết. Bò vò viên của ông thơm ngon vì thịt bò được ông giã bằng chày trong cối đá, nên viên bò vừa dai vừa giòn và rất thơm.

Giã thịt bò bằng chày và cối đá đó là cách truyền thống của người Hoa khi làm món này, tất nhiên họ còn có các bí quyết khác nhưng chắc chắn món bò viên giã bằng tay ngon hơn hẳn món bò viên xay bằng máy. Nếu bạn hỏi là ngon đến mức nào thì một anh Việt kiều ở Úc từng quen miệng với thịt bò Úc và bò viên bán khu người Việt ở Úc cho biết: “Chất lượng thịt bò Úc tuy ngon hơn hẳn thịt bò Việt, nhưng ngược đời thay khi bò Việt cho vào cối đá mà giã thành bò viên thì bò viên làm ở Úc không thể sánh bằng.”

Ngày nay, không dễ tìm được món bò viên ngon đúng vị và kiểu ngồi ăn bên xe bán hàng rong của người Sài Gòn-Chợ Lớn. (Hình: Trần Tiến Dũng/Người Việt)
Ngày nay, không dễ tìm được món bò viên ngon đúng vị và kiểu ngồi ăn bên xe bán hàng rong của người Sài Gòn-Chợ Lớn. (Hình: Trần Tiến Dũng/Người Việt)

Một chén bò viên của ông già bán ở góc trường Viễn Ðông có khoản 5 viên, phần nước lèo có thêm vài giọt dầu mè, bò viên được ghim bằng nĩa nhôm nhỏ, chấm với tương đen và ớt sa tế. Ðiều đặc biệt là trong mỗi chén người bán cho thêm một hai miếng củ cải trắng. Món bò viên hay hủ tíu bò viên của người Hoa-Chợ Lớn, phần nước lèo ngoài vị ngọt xương bò còn thêm vị ngọt của củ cải trắng ninh chung. đó là chỗ khác biệt với món phở Việt. Ngày nay ở Sài Gòn có người phân biệt phở Nam và phở Bắc qua cách nấu và gia vị ăn kèm, nhưng riêng biệt hơn hết chỉ có nước lèo của bò viên và hủ tíu bò viên là có thêm vị củ cải trắng.

Từ khi ông già người Hoa bán bò viên ở lề đường trường Viễn Ðông mất, thực khách đi khắp Sài Gòn-Chợ Lớn cũng không tìm đâu ra món bò viên thịt được giã bằng tay trong cối đá nữa. Ở cái thời mà các loại máy xay thịt từ Trung Quốc bán rẻ như bèo thì coi cũng “giết” luôn cách chế biến nhiều món ngon bậc nhất bằng thủ công của người Hoa Chợ Lớn.

Trở lại với anh nhà báo từ Hà Nội vào, chúng tôi hỏi anh. Nếu đưa anh đi ăn bò viên lề đường, anh có sẵn sàng vừa ăn vừa bưng tô chạy khi công an rượt không? Sau khi anh đồng ý, chúng tôi hẹn anh sau 4 giờ chiều đến khu bán phụ tùng đồng hồ đường 3/2, quận 11, để chờ một cái xe hủ tíu bò viên đẩy qua. Thật ra không phải chỉ chúng tôi đứng chờ mà các thực khách quen món bò viên của anh chàng người Hoa trẻ này cũng đang đứng chờ.

Món bò viên của anh phải nói không thể bằng của ông già lề đường Viễn Ðông xưa, nhưng cũng thuộc loại có hạng. Hẳn nhiên anh không giã thịt bò bằng tay và cối đá như người xưa, nhưng cách nấu của anh thì đúng là vẫn còn đủ mùi vị bò viên Chợ Lớn lừng danh. Ðể được ăn tô hủ tíu bò viên của anh, thực khách có hai tư thế, nếu cái miếng rìa bên hông của cái xe đẩy còn chỗ để tô hủ tíu nóng hổi thì cứ áp mặt gần nồi nước lèo mà ăn, còn như hết chỗ thì lấy hai cái ghế nhựa thấp kê lên lề đường, một cái làm bàn, một cái để ngồi cong lưng xuống cho miệng gần cái tô hủ tíu nghi ngút khói thơm phức mà ăn.

Xin nói trước là anh chàng người Hoa trẻ này chỉ bán bò viên tính bằng viên, ăn tại chỗ hoặc mang đi, nhưng nếu ai muốn mua cả ký lô mang về thì anh không bán. Anh nói lý do, “Ngộ đâu có đem theo cái cân, mấy người bán ngoài chợ mới có cái cân để tính ký lô hà!”

Sài Gòn-Chợ Lớn trong thời chính quyền hăng hái chiếm lại vỉa hè thì thói quen khoái khẩu của nhiều người với các món ăn hè phố cũng có nguy cơ bị chính quyền cướp mất. Khoan nói tới chuyện ăn rong vỉa hè là văn minh hay không, bởi vì hàng trăm năm nay, người Sài Gòn đã cùng nhau ăn ngon và sáng tạo các món ngon trên từng cây số khắp đường phố.

Mời độc giả xem Điểm tin buổi sáng Thứ Tư, ngày 26 tháng 4 năm 2017

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

MỚI CẬP NHẬT