Hỏi:
-Tôi nghe nói uống thuốc ngủ rất có hại, nhưng có người nói không ngủ được còn hại hơn. Tôi bị mất ngủ kinh niên đã nhiều năm nay, uống thuốc hầu như hàng ngày, nhưng chưa thấy hại chỗ nào. Xin cho biết tại sao lại bị mất ngủ kinh niên? Có đúng là thuốc ngủ có hại không? Hại như thế nào? Trong số các loại thuốc ngủ loại nào ít hại nhất? Thuốc ngủ có loại mua không cần toa và có loại cần toa, thường thì loại nào ít hại hơn? Trong các loại thuốc ngủ hiện có, loại nào tốt nhất và uống quanh năm mà không có hại?
-Ba lẫn mẹ em bị mất ngủ rất nặng đã bao nhiêu năm nay, không dùng thuốc thì không cách nào ngủ được. Bệnh mất ngủ có di truyền hay không, có những nguyên nhân nào, và có cách nào để phòng bệnh, hay chữa dứt hay không?
Đáp:
Các nguyên nhân gây mất ngủ kéo dài (mạn tính)
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra mất ngủ kéo dài (có người nói là kinh niên, có người gọi là mạn tính, đều cùng chung một ý nghĩa). Trong đa số trường hợp, nếu giải quyết được tất cả các nguyên nhân gây ra mất ngủ (ở một bệnh nhân cụ thể nào đó), cơ hội chữa khỏi hẳn chứng mất ngủ (cho bệnh nhân đó) sẽ rất cao.
Các vấn đề tâm thần hoặc tâm lý (psychiatric and psychological problems)
Là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra mất ngủ kéo dài, và đây thường có thể là triệu chứng báo trước của một rối loạn tâm thần. Các rối loạn tâm thần hoặc tâm lý này có thể là:
–Bệnh trầm cảm, đặc biệt là ở người cao tuổi. Trầm cảm có thể gây ra các triệu chứng như là không thiết sống, không thiết làm gì cả, ăn uống lộn xộn (không muốn ăn hoặc ăn nhiều quá), ngủ nghê lộn xộn (mất ngủ hoặc ngủ nhiều quá). Nếu các triệu chứng này kéo dài và ảnh hưởng đến khả năng sống và làm việc bình thường thì sẽ được chẩn đoán là bị rối loạn trầm cảm.
–Các rối loạn gây ra lo lắng một cách bất thường (cứ lo mà chẳng có nguyên nhân gì rõ ràng). Các rối loạn gây ra lo lắng này bao gồm
- các cơn khủng hoảng (panic attacks – bệnh nhân có những cơn tưởng như sắp chết đến nơi với các triệu chứng như đánh trống ngực, hụt hơi, lả người, tê cứng người…),
- sợ hãi một điều gì đó một cách bất thường (phobia-sợ đủ thứ, như sợ ở đi ra ngoài đường, sợ ở trong chỗ kín, sợ ở trên cao, sợ con này con nọ…),
- rối loạn căng thẳng tinh thần sau chấn thương (posttraumatic stress disorder). Ví dụ như sau khi trải qua hay thấy một việc kinh hoàng, ta có thể bị ám ảnh, lo lắng, mất ngủ…
–Bệnh tâm thần phân liệt (schizophrenia). Đây là một loại bệnh mà bệnh nhân có thể có các triệu chứng (kéo dài quá sáu tháng), làm tổn thương đến khả năng làm việc và sinh hoạt bình thường của của họ, như là
- các ảo giác (hallucinations-nghe, nhìn, ngửi thấy những gì không có thật, ví dụ như thấy… ma, nghe thấy ai đó nói trong tai mình điều gì đó, mà không ai khác nghe thấy cả, vân vân),
- ảo tưởng (delusions-nghĩ tới, sợ hãi điều gì đó hoàn toàn không có thực, ví dụ như tin là có ai đó theo dõi muốn hại mình, trong khi điều đó hoàn toàn không xảy ra),
- rối loại trong sự liên hệ với người xung quanh, ví dụ như là không muốn gặp, liên hệ với ai cả, tự cô lập mình,
- rối loạn về cảm xúc, như là trầm cảm (không muốn làm gì cả), hưng cảm (làm đủ thứ một các quá đáng và không hợp lý),
- rối loạn về hành vi (làm những chuyện kỳ quặc, không giống ai…).
Các rối loạn thần kinh (neurological disorders)
- Cũng có thể liên quan đến việc làm cho bệnh nhân bị mất ngủ. Ví dụ như là
- Các tổn thương trong não
- Các vấn đề thần kinh gây ra đau đớn, rối loạn về cảm giác, lú lẩn, rối loạn về vận động của cơ thể
- Các thuốc chữa một số bệnh thần kinh cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ
Không có thói quen tốt trong việc ngủ nghỉ (poor sleep hygiene)
Cũng là một nguyên nhân rất thường gặp gây ra mất ngủ. Thói quen tốt trong việc ngủ nghỉ là những hành động cần làm để giúp cho ta có một giấc ngủ đủ và “đã.” Ví dụ như là:
- Tránh cà phê, thuốc lá, rượu, và những chất kích thích vào buổi tối
- Tránh thể dục, thể thao quá mức cũng như các kích thích tâm thần quá độ (ví dụ như gây lộn với bồ) vào buổi tối, gần giờ đi ngủ
- Ngủ và dậy đúng giờ
- Không ngủ ngày, nếu có ngủ thì không ngủ nhiều quá (khoảng dưới nửa tiếng đến một tiếng)
- Không coi ti vi, đọc sách, hoặc làm chuyện gì khác (ngoài chuyện ngủ và “ngủ với nhau”) trong phòng ngủ
- Không ăn quá no trước khi đi ngủ
- Không uống quá nhiều nước gần giờ ngủ (làm cứ bị mắc tiểu khi đang ngủ)
Thân mến
www.nguyentranhoang.com
(714) 531-7930
(còn tiếp)
