Chấp hành dự trù tài sản

Luật Sư tại California và Washington. Luật Sư LyLy Nguyễn chuyên về Luật Khánh Tận Chương 7, 11, 13 cho cá nhân và cơ sở thương mại, xóa hết các loại nợ, tranh tụng trước Tòa Khánh Tận và khai phá sản hủy bỏ nợ thuế. Về Hoạch Định Tài Sản, Luật Sư LyLy chuyên thảo di chúc và tín mục (trust), ủy quyền điều hành tất cả tài sản, dặn dò săn sóc y tế khi bất lực và hoạch định kế nghiệp. Về Luật Thuế, Luật Sư LyLy đại diện cho thân chủ trường hợp bị kiểm thuế, xin ngưng tịch thâu tài sản vì thiếu thuế, đại diện biện hộ trước Tòa Án Thuế và điều đình xin giảm nợ thuế. Về Luật Thương Mại, Luật Sư LyLy giúp thành lập công ty và tổ hợp hùn hạp. Ngoài ra Luật Sư LyLy còn rất giàu kinh nghiệm về thuế lợi tức cá nhân, thuế trả nhân công, thuế mua bán và thuế tài sản ở hai cấp liên bang và tiểu bang. Nếu cần tham khảo riêng xin liên lạc với Luật Sư LyLy Nguyễn tại văn phòng ở 10221 Slater Avenue, Suite 216, Fountain Valley, California 92708. Điện thoại: (714) 531-7080, website: www.lylylaw.com

Trong các bài tìm hiểu luật pháp Hoa Kỳ vài kỳ trước đây, chúng tôi đã trình bày toàn bộ ý niệm về dự trù tài sản (estate planning) nhằm bảo vệ gia tài quí vị trước những khoản thuế không tính trước, cung cấp của cải cho thân nhân khi qua đời, kiện toàn nghiệp vụ cũng như mọi sự kiện có lợi khác trong tương lai; đồng thời đặt các lời dặn dò trước liên hệ đến cả tài sản lẫn sinh mạng của mình phòng hờ trường hợp rủi ro bị tàn phế cả thể xác lẫn tinh thần không tự quyết định được.

Những việc trên đều có chung một mục tiêu là đem lại cho quí vị một cuộc sống yên tâm trong hiện tại không lo âu, không thắc mắc cho tới ngày xuôi tay nhắm mắt. Sau này khi đã bước qua thế giới khác, phúc phần cho đám hậu duệ về sau tùy thuộc vào lãnh vực siêu hình theo tin tưởng phúc đức tổ tiên để lại chứ không còn gì đáng để áy náy, ân hận về phần mình.

Sau khi đã hoàn tất mọi kế hoạch dự trù tài sản, cuối cùng chỉ còn một việc là tìm người (hoặc cơ sở) tín cẩn thay mình trong ba trách vụ quản lý gia tài, thi hành di chúc, và điều hành các tín mục đã lập ngay khi lâm chung.

Luật lệ liên bang Hoa Kỳ qui định phải chỉ định một người chấp hành (executor) các kế hoạch dự trù tài sản vì cần có người chịu trách nhiệm trước pháp luật về các mục sau đây:

-Thu thập tất cả của cải trong gia tài để lại

-Bảo vệ mọi tài sản thống thuộc

-Lập bản kiểm kê toàn bộ gia tài

-Thanh toán các nợ nần chính thức kể cả thuế má

-Phân phối của cải cho các người thừa hưởng đã chỉ định

Hai trách vụ chót đòi hỏi việc thanh toán tài sản thí dụ như bán đi cổ phiếu, trái phiếu, đồ đạc, xe cộ, thuyền bè hoặc bán ngay cả nhà đất để có đủ tiền mặt thanh toán thuế, nợ nần hay chia cho các người thừa hưởng. Ngoài ra trong di chúc còn có thể kê thêm nhiều trách vụ khác mà luật pháp không đòi hỏi, thí dụ như hoạch định thuế má sau khi chết, phân định rõ rệt phần của cải sẽ chia cho các thừa kế, hoặc ngay cả đến việc đầu tư gia sản dù đã chết đi.

Như vậy nhiệm vụ thi hành quả là nặng nề và phức tạp. Tuy thế không hẳn người chấp hành phải chịu trọn vẹn gánh nặng đó. Họ có quyền trích tiền trong gia sản để mướn chuyên gia hoặc dịch vụ giúp lo phần lớn các trách vụ trên, đặc biệt những việc cần đến kinh nghiệm về tài chính hay luật pháp để giải quyết vấn đề; vì thế số tiền chia cho các người thụ hưởng sẽ giảm bớt đi. Do đó điều hành tài sản đôi khi thường đòi hỏi sự cân bằng hài hòa giữa vấn đề kinh nghiệm, hiểu biết, tiện lợi, chi phí cùng nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên các luật sư không có ý kiến chung nào trong việc đề nghị lựa chọn ai đáng đứng ra làm người chấp hành, tất cả đều hoàn toàn tùy thuộc vào tình trạng cá nhân của mỗi sở hữu chủ gia tài.

Có hai loại chấp hành, một loại có trả công và một loại không trả tiền công. Loại thứ nhất là ủy thác cho một người không có mâu thuẫn quyền lợi trong gia tài đó – có nghĩa là một người không liên hệ hay dính líu gì đến lợi lộc trong di chúc để lại. Vì lý do đó nhiều người chủ gia tài không muốn chọn thân nhân trong gia đình hay bạn hùn hạp làm ăn buôn bán. Điều này sẽ giúp tránh không gây bất bình giữa người nhà không được chia chác vừa ý để có thể đổ tội cho người chấp hành không ngay thẳng hay lừa bịp. Nếu thấy gia tài đó có vài kẻ thụ hưởng không hòa thuận với nhau tốt hơn hết nên lấy người từ bên ngoài đứng phân xử độc lập thì không ai ta thán được cả. Hiển nhiên gia tài càng lớn bao nhiêu thì nguy cơ tranh chấp càng nhiều nên việc mướn người ngoài chấp hành rất cần thiết. Ngoài ra cũng còn phải lưu ý đến yếu tố đụng chạm quyền lợi khi chia cho nhiều người thừa hưởng.

Cũng còn có lý do khác trong việc chọn quản lý có trả tiền – thông thường là một luật sư – thay cho thân nhân trong gia đình. Nếu chọn người hôn phối như vợ hay chồng thì người ấy có thể không còn tâm trí sáng suốt phán đoán việc gì vì lúc đó sẽ bị ảnh hưởng đau buồn tang gia bối rối, đó là chưa kể đến tình trạng bệnh tật, hay tàn phế. Tuy nhiên để cho vợ hoặc chồng chấp hành thì cá nhân người ấy vẫn phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về thuế tài sản chưa đóng – kể cả tiền phạt vì khai chậm – cho dù người ấy có ủy thác cho luật sư thay mặt giải quyết những việc đó. Hơn nữa, vì lý do người chấp hành phải gom góp thu thập tài sản để lại, cho nên người vợ hoặc chồng dễ cảm thấy chán nản, bực bội trước khó khăn đòi lại tiền bạc; nhất là đòi những món tiền cho người nhà hay bạn bè vay mượn khó mà lấy lại. Trước những nỗi khó khăn đó, nếu nghĩ rằng người hôn phối của mình không kham nổi nhiệm vụ này, tốt hơn hết nên chọn một luật sư hay một chuyên gia khác thi hành giùm cho dù có phải trả tiền thù lao cũng xứng đáng. Nên nhớ đây là một việc đòi hỏi thời gian thi hành ít nhất trên ba năm, chính yếu do rắc rối về thủ tục thuế má cho dù rằng có nhiều món tài sản ít dính dáng đến thuế hơn. Trong mọi trường hợp, mấy tháng đầu tiên bao giờ cũng khó khăn nhất mà chưa chắc người hôn phối có thể kham nổi.

Đối với gia tài lớn dĩ nhiên phải dùng luật sư hay ngân hàng làm cố vấn. Tài sản phức tạp liên quan đến thương mại thường cần đến cơ sở chuyên môn như ngân hàng nơi có đầy đủ nhân sự đủ mọi ngành như luật sư, chuyên gia kế toán, chuyên gia thuế vụ, cố vấn đầu tư, kể cả đến chuyên gia quản trị hành chánh và thương mại. Dùng các cơ sở chuyên môn đứng ra quản trị bao giờ cũng được công bằng và lâu bền. Cũng có trường hợp nên mướn luật sư đứng ra chấp hành nếu tiên đoán sẽ có khiếu nại về di chúc hay ước tính trước được sẽ xẩy ra kiện tụng tranh chấp gia tài ở tòa án. Tuy nhiên không hẳn luật sư nào cũng chịu nhận lãnh bởi vì họ thường ngại trách nhiệm liên đới nghề nghiệp.

Trường hợp thứ hai là dùng người nhà đứng ra điều hành gia tài khỏi phải trả tiền công. Thông thường lối này được dùng đến khi tiên đoán tương lai ít có nguy cơ tranh chấp gia tài hay khiếu nại di chúc, hoặc cũng có thể vì tiền công trả cho luật sư hay mướn người chấp hành bên ngoài quá cao. Muốn vậy thì nên chọn một người bạn hay thân nhân trong nhà chịu đảm trách điều hành mà không lấy số tiền thù lao mà đáng lẽ phải trích ra trong gia tài để đài thọ.

Đối với những người có gia tài trị giá dưới một triệu Mỹ Kim thì có lẽ chọn vợ hay chồng hay con lớn đứng đảm nhiệm điều hành là tốt nhất. Đương nhiên cá nhân này muốn cho thủ tục “thanh toán di sản” (probate) của tòa án được giải quyết êm thấm càng nhanh càng tốt. Nhiều luật sư nhắc chừng nên thận trọng không nên để một đứa con nắm giữ gia tài sẽ dễ gây thù oán giữa anh chị em với nhau.

Nếu vẫn muốn chỉ ủy nhiệm một người độc nhất thi hành di chúc và cho người này quyền quyết định cho ai được hưởng phần nào hay món nào thì cũng phải khôn ngoan ấn định rõ phương thức thi hành sao cho có kết quả. Cũng có thể nhờ thêm người thứ ba phân xử để tránh khỏi nạn lạm dụng quyền tự quyết đồng thời loại bớt áp lực quá đáng đè nặng trên người thi hành.

Một đường lối thỏa hiệp khác dành cho các chủ nhân thương nghiệp là ủy nhiệm người chấp hành phụ (co-executors) thí dụ như tìm một người bạn có liên lạc gần gụi với gia đình cùng một người bạn khác có kinh nghiệm về nghiệp vụ. Sau đó sẽ dùng cả hai người nhưng ấn định rõ trách nhiệm riêng biệt của từng người một. Ngoài ra để tránh hiềm khích và gây bất đồng trong nội bộ gia đình thì nên chỉ định tất cả các con cùng đứng chung làm chấp hành phụ

Quan niệm chỉ định chấp hành phụ cũng là một ý kiến hay, nhất là áp dụng cho trường hợp người thụ hưởng chính cư ngụ tại tiểu bang khác, tránh bất tiện cho người ấy không phải đi qua lại nhiều lần để lo thủ tục hành chánh. Do đó có thể nhờ một thân nhân hay bạn hữu khác cư ngụ cùng chung thành phố với người do tòa giải quyết di sản chỉ định liên lạc tại địa phương. Nếu theo lối này thì phải chắc chắn chọn cơ sở hay cá nhân có khả năng làm việc chung với nhau. Đồng thời cũng phải chọn sẵn người kế vị phòng hờ người chọn đầu tiên bị chết đi hoặc không phục vụ được vì một trở ngại nào đó.

Kỳ tới chúng tôi sẽ trình bày chi tiết về hoạt động điển hình của một người chấp hành dự trù tài sản. Cũng như thường lệ người viết xin xác nhận nội dung của những loạt bài tìm hiểu luật pháp này chỉ có mục đích sử dụng với tính cách thông tin (information) giúp quí độc giả một vài kiến thức tổng quát về luật pháp Hoa Kỳ mà thôi và không thể coi như liên hệ của luật sư với thân chủ (attorney-client relationship). Do đó nếu có vấn đề liên quan đến luật, quí độc giả vẫn cần thảo luận với một luật sư chuyên môn về trường hợp của quí vị. (Luật Sư LyLy Nguyễn)