Hỏi:
Gần đây em cứ bị đau lưng, nghe người lớn tuổi trong nhà nói thường là do thận yếu, nhưng bác sĩ gia đình tôi nói thận của em vẫn tốt. Vậy thì thường đau lưng là do nguyên nhân gì, cách chữa và phòng như thế nào? Có cần chụp MRI hay CAT scan để tìm rõ tại sao bị đau không?
Đáp:
Lưng là bộ phận rất quan trọng của cơ thể (vì vậy mà người ta thường dùng chữ “xương sống” theo nghĩa bóng như là một thành phần chính nâng đỡ cấu trúc cuả một tổ chức nào đó), nó đóng vai trò nâng đỡ cho hầu hết các hoạt động hằng ngày của ta, như đứng, ngồi, đi, khiêng vác…
Đau lưng là một trong số những bệnh chứng thường gặp nhất ở Mỹ và các nước công nghiệp hóa khác. Một số thống kê cho thấy khoảng 80% trong dân số bị đau lưng ít nhất là một lần trong đời, và mỗi năm khoảng 14% bị đau lưng ít nhất là hai tuần.
Đây là nguyên nhân đứng hàng thứ năm trong số các nguyên nhân khiến bệnh nhân đi khám bệnh, và là nguyên nhân hàng đầu gây ra mất khả năng làm việc. Mỗi năm có một phần tư những người làm việc ở Hoa Kỳ bị đau lưng, và có tới 8% của những người này bị mất khả năng làm việc.
Đau lưng (thường gặp nhất là đau ở vùng thắt lưng – lower back pain) thường xảy ra nhất ở tuổi 20 đến 40 nhưng thường trầm trọng hơn ở người lớn tuổi.
Những công việc thường gây ra đau lưng là những việc cần phải khiêng, cúi, với, và xoay người (twisting) thường xuyên. Nhiều nghiên cứu cho thấy đau lưng không liên quan đến giới tính, chiều cao, cân nặng.
Dù rằng cơn đau lưng có thể làm cho ta rất khó chịu, 90% những người bị đau lưng sẽ hết đau một cách tự nhiên trong vòng bốn tuần, và chỉ có 5% bị đau kéo dài hơn ba tháng.
Mặc dầu đau lưng (thường là lưng dưới) rất thường gặp, mỗi người đau mỗi kiểu khác nhau, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, khiến cách điều trị có thể khác nhau và khả năng hết đau cũng như thời gian lành bệnh có thể khác nhau.
Tại sao đau lưng?
Đau lưng dưới thường gặp vì đây là một bộ phận có nhiều chức năng và liên quan đến nhiều cơ quan khác nhau của cơ thể. Các chức năng chính của lưng dưới là:
-Bảo vệ tủy sống.
-Nơi bám của nhiều bắp thịt để nâng đỡ xương sống.
-Giúp cơ thể đi, đứng, ngồi, nghiêng, xoay người.
Cột sống do sự chồng lên nhau của các đốt xương rỗng cấu tạo bên trong gọi là đốt xương sống. Đệm giữa các đốt xương sống này là các đĩa sụn để giảm chấn động vào các đốt xương sống. Tủy sống chạy trong lõi của các đốt xương sống mang những tín hiệu từ não đến phần còn lại của cơ thể. Các dây thần kinh của phần dưới cơ thể nối với tủy sống qua các đường ống đi ra từ giưã các đốt xương sống. Để giữ cho xương sống đứng vững là các bắp thịt và dây chằng (ligaments) chằng nối cột sống với các phần khác của cơ thể như là các kèo nối vào cột chính của một căn nhà.
Có rất nhiều nguyên nhân gây đau lưng. Tuy nhiên, nói chung ta có thể chia ra làm ba nhóm chính là:
-Các bệnh của xương khớp và bắp thịt liên qua đến xương sống.
-Các bệnh của cột sống.
-Ngoài ra tổn thương các bộ phận ở gần vùng lưng cũng góp phần làm lưng đau.
Đau lưng có thể xuất hiện sau khi nâng một vật nặng hay một cử động bất ngờ nào đó ảnh hưởng đến vùng lưng. Tuy nhiên, hầu hết các cơn đau xảy ra mà không có nguyên nhân nào rõ rệt. Chỉ cần một cử động đơn giản nào đó tạo ra áp lực lên vùng lưng cũng có thể khởi động một cơn đau lưng.
Các bệnh xương khớp và bắp thịt
Hầu hết các cơn đau lưng do các tổn thương nhẹ đến một số các bắp thịt gây ra, cũng như phần bao bọc của bắp thịt, dây chằng, và các khớp ở vùng lưng. Các yếu tố khác có thể góp phần làm lưng đau bao gồm tư thế không đúng (ví dụ ngồi ẹo qua ẹo lại), chân cao chân thấp, bắp thịt vùng lưng bị suy yếu, thiếu dưỡng khí đến vùng thắt lưng do hút thuốc, các yếu tố tâm thần và xã hội như bị căng thẳng…
Đau lưng do tổn thương của phần bao quanh bắp thịt (myofascia) thường bắt đầu từ từ, vùng đau không rõ rệt, bị nặng lên khi nghỉ ngơi hay ngồi. Loại đau này thường đi kèm với sự cứng đơ ở vùng lưng làm cử động khó khăn. Các bắp thịt và khớp vùng lưng dưới có thể rất nhạy cảm với đau, nhất là phần cuối của xương sống. Một tình trạng khác liên quan đến sự đau ở các khớp gọi là fibromyalgia cũng có thể gây ra triệu chứng đau tương tự.
Đau lưng đi kèm với đau và tê ở chân, thường được gọi là “đau thần kinh tọa” (sciatica) có thể do co thắt bắp thịt, tổn thương các dây chằng, viêm sưng bao khớp (bursitis). Do đó chỉ có triệu chứng “đau thần kinh tọa” không thể giúp phân biệt chính xác đau là do bắp thịt hay do thần kinh bị thật sự bị tổn thương do các đốt xương sống bị tuột ra khỏi vị trí của nó và cấn vào thần kinh (herniated disc).
Thân mến
www.nguyentranhoang.com
(714) 531-7930
Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát, cho các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân. Xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp.
Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 giờ đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.”
Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trong mục “Điểm Tin Sức Khỏe” trên báo Việt Tide mỗi Thứ Sáu, và trên các website www.nguyentranhoang.com và www.radiochuyensangchunhat.com.