Làm sao để bớt ngáy

Hỏi:

-Dạo này nghe vợ con nói, khi ngủ tôi ngáy rất ồn ào, nhiều khi vừa mới bắt đầu ngủ, tự mình đã nghe thấy tiếng mình ngáy. Xin cho biết làm sao để bớt ngáy, có thuốc gì uống hay phương pháp nào khác không?

-Nghe nói ngủ ngáy có khi làm cho tắt thở, như vậy có nguy hiểm gì không? Có cách gì để trị không? 

Đáp:

Ngáy là chuyện rất thường gặp. Một nghiên cứu cho thấy có khoảng 45% người lớn thỉnh thoảng ngáy, và khoảng 25% ngáy kinh niên.

Ngáy thường gặp ở đàn ông và người nặng cân hơn. Ở đàn ông, tỷ lệ ngáy là khoảng 50%, ở đàn bà khoảng 25%. Ngáy thường gặp nhiều ở tuổi sau 40. Thông thường thì tuổi càng cao, ngáy sẽ càng tệ hơn. Đôi khi chỉ vài thay đổi đơn giản có thể làm bớt ngáy, có khi cần những trị liệu phức tạp hơn nhiều.

Khi ta bắt đầu ngủ sâu, những bắp thịt và các mô mềm trong vòm miệng và họng (họng là phía sau của miệng) sẽ trở nên giãn ra. Khi giãn ra, nó sẽ dễ bị rung hơn do luồng hơi ra vào khi ta thở. Nếu đường thở càng bị hẹp, luồng hơi sẽ càng mạnh hơn (giống như nước từ ống lớn qua ống nhỏ sẽ mạnh lên). Luồng hơi càng mạnh, sự rung của các mô mềm của họng sẽ càng nhiều hơn, gây ra tiếng động lớn hơn mà ta gọi là ngáy. Các mô mềm trong họng bị rung có thể là phần mềm của vòm họng (soft palate), lưỡi gà (uvula-cục thịt thòng xuống ở chính giữa họng), a mi đan (tonsils-hai cục mềm ở hai bên họng).

Có nhiều nguyên nhân làm cho đường thở trên (đường dẫn không khí vào cuống phổi và phổi) của ta bị hẹp. Thường gặp nhất là do mập. Lưỡi gà bị dài ra, a mi đan bị sưng to, vòm miệng thấp cũng là nguyên nhân làm hẹp đường thở. Cao hơn nữa, bị nghẹt mũi, vẹo vách mũi cũng là nguyên nhân.

Uống thuốc ngủ hoặc uống rượu trước khi đi ngủ cũng có thể gây ngáy. Vì rượu hoặc thuốc (gây) ngủ làm cho các phần mềm kể trên ở trong họng bị dãn ra, dễ bị rung hơn và do đó dễ gây tiếng động hơn.

Ngáy cũng liên quan đến những đợt ngưng thở trong lúc ngủ (sleep apnea). Trong tình trạng này, sự giãn ra quá nhiều của các mô mềm trong họng làm cho đường thở bị xẹp lại khiến ta không thở được. Khi đó tiếng ngáy sẽ ngưng lại hoặc giảm đi khoảng mười giây đến nửa phút, có khi cả phút. Việc này làm giảm dưỡng khí (oxygen) và tăng thán khí (carbonic) trong cơ thể, sẽ làm cho ta bị nhiều cơn thức dậy trong đêm (mà nhiều khi không biết) để lấy hơi.

Ở những người bị những cơn ngưng thở trong khi ngủ, việc thiếu dưỡng khí kéo dài sẽ gây ra buồn ngủ suốt ngày, mệt mỏi kinh niên, nhức đầu, rối loạn về trí nhớ, thay đổi tính tình, bất lực, trầm cảm… Bên cạnh các nguyên nhân kể trên, suy giáp (hypothyroidism), hút thuốc cũng là những yếu tố nguy cơ gây ra những cơn ngưng thở trong lúc ngủ. Những cơn ngưng thở này cũng có thể dẫn tới những biến chứng tim như bị loạn nhịp tim nhanh hoặc chậm.

Nếu không chữa trị, ngáy kéo dài, ngay cả trong trường hợp không phải là những cơn ngưng thở trong lúc ngủ, có thể làm buồn ngủ suốt ngày. Nó cũng làm tăng nguy cơ bị cao huyết áp, tiểu đường, suy tim và tai biến mạch máu não. Ở trẻ em, ngáy làm tăng nguy cơ bị rối loạn về tập trung và hiếu động (attention deficit hyperactivity disorder).

Để phòng và chữa, hoặc giảm bớt ngáy, ta có thể làm những điều sau đây:

-Giảm cân (thật đơn giản, nhưng thường cần phải có ý chí).

-Tránh thuốc lá.

-Tránh dùng thuốc ngủ hoặc các thuốc gây ngủ (như các loại antihistamin chữa dị ứng).

-Không uống rượu ít nhất là bốn tiếng và tránh ăn ít nhất là ba tiếng đồng hồ trước khi ngủ.

-Tập đi ngủ vào giờ nhất định.

-Nằm nghiêng. Một số tác giả khuyên nên may một cái túi ở lưng áo ngủ và bỏ một trái banh quần vợt vào đó, để khi nằm ngữa, trái banh sẽ “nhắc” ta nằm nghiêng lại.

-Nằm đầu cao cũng là một cách thay đổi tư thế có thể làm bớt rung các phần mềm trong vòm miệng và họng và do đó làm bớt ngáy.

Hiện nay có trên 300 bằng sáng chế đã được cấp cho các dụng cụ chữa ngáy. Các dụng cụ này có thể dùng để nong… lỗ mũi ra (mở rộng đường thở), gắn vào miệng để đẩy miệng hở ra, vân vân. Tuy nhiên, có lẽ tác dụng chống ngáy của chúng rất hiệu quả là nhờ chúng “giúp” cho ta không ngủ được và do đó khỏi ngáy (nghiếc gì hết).

Nếu ngáy nặng, tức là có những cơn ngưng thở trong lúc ngủ, hoặc ngáy kinh niên, ngáy ầm ầm đứng ngoài cửa phòng cũng nghe thấy, ta nên đi thăm bác sĩ. Bác sĩ sẽ khám xem ta có bị những cơn ngưng thở trong lúc ngủ hay không. Nếu bị nghẹt mũi kinh niên, một số thuốc có thể sẽ giúp rất hiệu quả. Nếu bị vẹo vách mũi, bác sĩ tai mũi họng có thể giúp chỉnh cho nó ngay lại.

Có nhiều phương pháp giải phẫu hoặc bằng tia laser, các loại tia khác, hoặc bằng dao mổ giúp làm gọn lại các mô mềm trong miệng và họng, có thể chữa ngáy rất hiệu quả.

Ở những người bị các cơn ngưng thở trong lúc ngủ, bác sĩ sẽ có thể phải cho thở dưỡng khí mỗi khi ngủ để tránh các biến chứng nguy hiểm của tình trạng thiếu dưỡng khí kinh niên này.

Tóm lại, ngáy “ầm ầm,” không những có thể làm mất giấc ngủ của người chung quanh, mà có thể là triệu chứng của một tình trạng nguy hiểm. Ngáy “khò khò,” là chuyện thường gặp nhưng cũng có thể gây bất tiện và biến chứng nếu kéo dài. Ngáy kiểu nào cũng có thể tránh hoặc giảm hoặc chữa khỏi hẳn được bằng các biện pháp từ đơn giản đến phức tạp. Các phương pháp chữa này thường rất hiệu quả và bổ ích.

Nếu bị ngáy nhẹ, ta có thể áp dụng các biện pháp đơn giản kể trên. Nếu ngáy nặng hoặc không biết nặng hay nhẹ, ta nên đến bác sĩ để được thăm khám và có chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Thân mến
drnguyentranhoang@gmail.com
(714) 531-7930