Quý 4, với những kỳ lễ quan trọng trong năm của người Mỹ đang tới: lễ hội Halloween, Lễ Tạ Ơn, Giáng Sinh và năm mới Dương Lịch. Đối với ngành xe hơi, đây cũng là đợt bán xe quan trọng nhất, bận rộn nhất. Tuy nhiên, năm nay giới buôn bán xe đang phải đón nhận nhiều tin không vui cho ngành công nghiệp xe hơi Hoa Kỳ.
Đầu tiên là vào cuối Tháng Chín, hãng Honda đã thông báo đợt thu hồi tới 1.4 triệu chiếc xe để giải quyết những vấn đề có liên quan đến thiết bị bơm túi khí an toàn Tanaka; cùng hơn 200,000 xe để sửa chữa software có liên quan đến camera quan sát lúc lùi xe.
Hãng xe Nhật lừng danh này cho biết 1.4 triệu xe bị thu hồi là những chiếc Honda và Acura dành cho thị trường Mỹ, để thay thế những bơm túi khí của Tanaka theo lịch thu hồi bắt buộc quy định bởi chính phủ Hoa Kỳ.
Kể từ năm 2003 đến nay, đã có ít nhất 23 người chết trên toàn thế giới liên quan đế bơm túi khí Tanaka, trong đó 20 trường hợp xảy ra ở Mỹ. Những cái bơm túi khí bị lỗi này có thể bị nổ tung, văng những miểng kim loại sắc nhọn vào trong nội thất của xe, gây thương tích cho hành khách.
Theo hãng Honda, chủ nhân của những chiếc xe nằm trong danh sách thu hồi sẽ đem xe đến những đại lý Honda để sửa chữa thay thế càng sớm càng tốt. Đây là bước thứ 4, trong tiến trình 5 bước thu hồi 40 triệu bơm túi khí Tanaka, được ban hành bởi Phòng Giao Thông Xa Lộ Quốc Gia (NHTA) vào năm 2016. Theo đó, 37 triệu chiếc xe được trang bị 50 triệu túi khi Tanaka bị lỗi đang trong tiến trình thu hồi. Bởi vì những túi khí khi được bơm phồng lên (để bảo vệ người ngồi trên xe khi gặp tai nạn) có thể bị nổ. Những túi khí phụ cũng đang được kêu gọi thu hồi cho đến Tháng Mười Hai, 2019, nâng tổng số túi khí bị thu hồi lên đến khoảng 65-70 triệu.
Rất nhiều hãng xe có trang túi khí Tanaka có xe bị thu hồi, nhưng Honda và Acura là bị nhiều nhất.
Sau khi bị kiện, hãng Tanaka đã khai phá sản tại Mỹ và Nhật vào năm 2017. Công ty này đã được một công ty thuộc sở hữu Trung Cộng – Key Safety System – mua lại.
Ngoài vụ thu hồi vì túi khí Tanaka, hãng Honda cũng có lệnh thu hồi khoảng 232,000 chiếc xe Accord đời 2018, và Inside Hybrid đời 2019 ở Mỹ. Nguyên nhân là một software liên quan đến camera quan sát khi lùi xe bị lỗi, có thể khiến bộ phận này hoạt động bất thường. Tuy nhiên, Honda chưa ghi nhận trường hợp thương tích nào từ lỗi kỹ thuật này.
Sau Honda, tin không vui kế tiếp đến từ Ford, hãng xe hơi lớn thứ nhì của Mỹ. CEO của Ford – Jim Hackett – đã trả lời phỏng vấn với Bloomberg TV vào cuối Tháng Chín rằng, công ty Ford mất đi $1 tỷ lợi nhuận do lệnh đánh thuế 25% lên thép nhập cảng, và 10% lên nhôm nhập cảng của tổng thống Trump. Chính sách đánh thuế này mang danh nghĩa “Make America Great Again.” Nhưng cũng như mọi chính sách khác – dù là của Dân Chủ hay Cộng Hòa – lệnh đánh thuế không thể đem lợi ích cho toàn bộ các công ty Mỹ. Sẽ có người hưởng lợi, nhưng cũng có người bị thiệt hại. Điều trớ trêu là ở chỗ Ford chính là một trong những công ty xe hơi ủng hộ chính sách America First của Tổng Thống Trump. Và nay, công ty giảm lợi nhuận trong một thời điểm mà Ford cần củng cố tài chính để tập trung phát triển các công nghệ mỹ thuật mới, thí dụ như xe điện, xe tự động lái, kỹ thuật đám mây điện toán cho ngành giao thông… Cổ phiếu của Ford rớt giá 1% ngay sau tin không vui này.
Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung cũng làm thiệt hại Ford ở một lĩnh vực khác. Ford hiện đang xuất cảng xe Lincoln từ nhà máy sản xuất ở Louisville-Kentucky sang Trung Cộng. Theo ông Hackett, người Hoa Lục thích thương hiệu này. Nay chính quyền Trung Cộng trả đũa, nâng thuế nhập cảng xe hơi từ Mỹ lên đến 40%. Kết quả là Ford tuyên bố phải xem lại toàn bộ dự báo lợi nhuận của công ty trong toàn năm 2018, bởi vì thị trường Trung Cộng lỗ nặng trong quý hai. Ford dự kiến phải cắt giảm công việc trong xưởng sản xuất Kentucky nếu tình trạng này kéo dài.
Kế tiếp là tin không vui của hãng xe điện Tesla, “niềm tự hào xanh” của ngành xe hơi Mỹ. Cũng vào cuối Tháng Chín, tỉ phú Elon Musk- CEO kiêm chủ tịch của Tesla – tuyên bố từ chức vụ chủ tịch công ty, chỉ còn nắm giữ chức vụ CEO. Đồng thời, cả ông Musk lẫn công ty Tesla phải nộp phạt cho Ủy Ban Giao Dịch Chứng Khoán (SEC) số tiền là 20 triệu USD. Lý do là tại cái “vạ miệng” xảy ra mới cách đây không lâu. Vào ngày 7 Tháng Tám, 2018, ông Musk nhắn tin trên Twitter rằng ông “đủ khả năng” mua lại toàn bộ cổ phẩn để tư nhân hóa công ty Tesla, với giá mua là $420/cổ phiếu. SEC bắt tội ông Musk “lừa gạt” (fraud), cố tình nói không đúng sự thật để “làm giá” chứng khoán. Ông Jay Clayton – chủ tịch của SEC – tuyên bố rằng hình phạt dành cho Tesla và Elon Musk đã gởi một thông điệp rất rõ ràng rằng, khi những công ty muốn công bố một tin tức gì quan trọng, họ phải hành động một cách có tinh thần trách nhiệm, tránh những tuyên bố này trở thành “tin giả,” hay gây hiểu lầm cho công chúng.
Theo New York Times, cổ phiếu của Tesla đã rớt đến 14% trước tin không vui này. Điều quan trọng là lòng tin của khách hàng vào thương hiệu Tesla cũng bị chao đảo theo. Xem ra, năm 2018 không phải là năm tốt lành cho những “thương hiệu xanh” như Tesla.
Tội nghiệp cho tỉ phú Musk! Hẳn ông sẽ rất buồn. Có thể ông đã so sánh rằng, tại sao ông tỉ phú tổng thống Mỹ cũng “tweet” tung tóe, cũng tuyên bố vô tội vạ, hôm trước nói khác, hôm sau đã nói lại, mà sao không thấy ai phạt vạ gì!
Nhưng mà thị trường Mỹ là thế. Đầy tiềm năng, nhưng cũng đầy những yếu tố rủi ro, bất ngờ. Trong thời điểm mà nền kinh tế Mỹ nói chung đang tăng trưởng đều đặn, thì ngành công nghiệp xe hơi lại gặp không ít khó khăn. Ngành xe hơi đã có mấy năm liên tiếp tăng trưởng tốt đẹp. Hết thịnh rồi lại suy là qui luật của vạn vật. Năm 2018 có lẽ sẽ không phải là một năm thành công của ngành công nghiệp xe hơi Hoa Kỳ, đúng như đã được dự báo trước. (Tư Mỏ Lết)