Đời Sống

Sàng lọc ung thư

Người Việt tị nạn chính trị mình hội nhập với Hiệp Chúng Quốc Mỹ mới có trên một phần tư thế kỷ mà đã được giới y khoa lưu ý rất nhiều. Bởi vì ta có nhiều điều để nghiên cứu, thăm dò.

Theo tài liệu của Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Tật Hoa Kỳ (Centers for Disease Control) cũng như kết quả nhiều thăm dò Mỹ Việt thì một trong những điều đáng để ý là “dường như quý vị đồng hương ta cũng hơi lơ là với việc sàng lọc ngừa bệnh thì phải.”

Chẳng hạn ung thư cổ tử cung

Cổ tử cung là phần dưới của dạ con chứa nhiều niêm dịch và thông với âm đạo.

Ung thư cổ tử cung đứng hàng thứ ba trong số các u ác tính về sản khoa và thứ tám trong số các bệnh ung thư của người đẹp bản xứ Hoa Kỳ. Bệnh đặc biệt có nhiều liên hệ nhân quả với hoạt động tình dục:

-Gia tăng khi thiếu nữ giao hoan quá sớm.

-Gia tăng khi giao hợp với nhiều đối tượng khác nhau.

Vì một loại virus lây truyền do lang chạ làm tình vung vít đã được coi như một trong nhiều nguyên nhân đưa tới ung thư này. Ở giai đoạn phát triển mạnh và di căn xa, hy vọng sống sót của người bệnh là 0 tới 15%. Nghĩa là tử vong rất cao nếu điều trị quá trễ.

May mắn là trên 90% ung thư cổ tử cung có thể phát hiện sớm ngay từ khi chưa có dấu hiệu bệnh bằng phương pháp xét nghiệm tế bào rất giản dị gọi là Pap test. Pap viết tắt từ chữ Papanicolaou, tên của vị bác sĩ người Mỹ gốc Hy Lạp George Nicolas Papanicolaou đã tìm ra phương pháp thử tế bào để phát hiện ung thư cổ tử cung.

Thống kê cho hay khoảng 50% bệnh nhân với ung thư này chưa bao giờ làm Pap, nhất là những thành phần có nguy cơ mắc bệnh cao. Trong số đó có phụ nữ người mình. Ðã có nhiều nghiên cứu cho hay phụ nữ Mỹ gốc Việt có tỷ lệ ung thư cổ tử cung cao gấp năm lần dân da trắng bản xứ: Việt 43.0/ 100,000; Mỹ 8.7/ 100,000, cao hơn cả ở phụ nữ các sắc dân thiểu số khác. Vậy mà quý bà quý cô nhà ta lại ít nhận lãnh ích lợi việc làm Pap smear mà y khoa học đã dầy công nghiên cứu và cống hiến từ nhiều thập niên.

Vì phải chăng người mình:

-Có một kiêng kỵ taboo đối với việc xét nghiệm Pap với thiếu nữ chưa lập gia đình.

-Hiểu không đúng rằng chỉ phụ nữ có gia đình mới cần Pap.

-Không biết có sàng lọc tìm kiếm ung thư cổ tử cung và sự ích lợi của nó. Vì thế một số người có hiểu biết, có học làm nhiều hơn.

-Sợ đi khám lòi ra bệnh thì “chỉ có chết,” nên mũ ni che tai, chẳng thà không biết.

-Lão bà càng lớn tuổi càng ít làm Pap, vì “tôi ngần này tuổi đầu, khỏe như voi, sanh cả chục đứa con thì Pap Piếc làm chi cho rắc rối?”

-Theo phong tục tập quán lâu đời, quý bà rất ngại ngùng khi nói tới chuyện “riêng tư,” huống chi là nằm cho người không quen nhòm ngó; tự khám vú thì làm chứ chuyện  khám ở dưới thì ngại ngùng, “em chã.”

-Trở ngại đến với dịch vụ y tế vì ngôn ngữ khó khăn, thiếu đối thoại lại thêm kỳ thị da màu.

-Có thói quen là khi nào bệnh thì đi chữa trị nhiều hơn phòng ngừa, sàng lọc bệnh.

-Khi không có dấu hiệu bệnh thì ít khi đến gặp bác sĩ.

Rồi đến ung thư cặp nhũ hoa

Phụ nữ Việt gốc Mỹ mình có tỷ lệ ung thư nhũ hoa thấp, so với dân da trắng bản xứ: 38/100,000 và 116/100,000. Nhưng ung thư vẫn là nan bệnh và tử vong vì điều trị chậm, phát hiện trễ vẫn xảy ra.

Và ở quý bà nhà mình thì ung thư này lại trầm trọng hơn, vì chẳng chịu sàng lọc, tự khám và tham khảo ý kiến bác sĩ. Có người để tới khi lan truyền xa rồi mới đi chữa thì bệnh đã quá muộn màng. Một thăm dò của Seatles King County Health Department thực hiện vào năm 1995-1996 cho hay: 1/3 số nữ nhân Mỹ gốc Việt được hỏi ý kiến không biết cách tự khám nhũ hoa; 30% biết nhưng không nghĩ tới chuyện tự khám; 29% nói khám làm gì, đâu cần thiết.

Mà việc screening thì cũng giản dị thôi. Tự khám mỗi tháng có thể tìm ra những cục nhỏ bất thường nằm trong vú và nếu xác định là ung thư thì điều trị hiệu quả hơn. Chụp X quang vú mỗi năm một lần kể từ trên 50 tuổi có thể giàm tử vong từ 25% tới 35% ở người chớm bị ung thư vú. Chẳng cũng ích lợi sao!

Đừng lơ là với việc sàng lọc ngừa bệnh. (Hình minh họa: bayareacancer.org)

Lại còn viêm gan B với ung thư gan

Theo Trung Tâm Á Châu về Ung Thư Gan tại Ðại Học Stanford, u bướu ác tính này là nguyên nhân tử vong thứ nhì vì ung thư ở người Mỹ gốc Việt, 13 lần cao hơn ở người bản xứ. Ngay tại Việt Nam hiện nay, cứ một trong bốn người dân bị nhiễm virus viêm gan B. Mà đa số do mẹ truyền cho con ngay khi sanh hoặc khi trưởng thành  hồ hởi giao hoan với người mang bệnh mà không biết. Họ trở thành người mang bệnh kinh niên và gây ra lây lan cho nhiều người khác. Vì thế tất cả phụ nữ có thai ở bên Mỹ đều được thử nghiệm coi có nhiễm viêm gan B. Nếu có thì vừa lọt lòng mẹ, bé sẽ được chích ngừa để tránh mắc bệnh.

Ðã có nhiều hội thảo, thuyết trình khắp cộng đồng mình về ung thư gan vì viêm gan B, mời gọi mọi người chích ngừa. Chỉ với ba mũi chích mà bảo vệ được sức khỏe, tưởng cũng chẳng nên bỏ qua. Nhất là với quý vị hay đi du lịch Á Châu, cần chích ngừa cả viêm gan A lẫn B.

Và ung thư ruột già cũng vậy

Ung thư này đứng hàng thứ ba cả về nhiều ít và tỷ lệ tử vong trong số các loại ung thư ở Hoa Kỳ với trên 75,000 người mệnh một hàng năm. Ruột già quý vị cao niên là môi trường màu mỡ cho loại ung thư này. May mắn là hiện nay có nhiều phương thức có thể tìm ra ung thư ở giai đoạn phôi thai. Như là tìm máu kín trong phân hằng năm, nội soi ruột già mỗi 10 năm, nội soi trực tràng mỗi 5 năm.

Vậy mà người mình dường như cũng hay quên không làm. Theo kết quả thăm dò do các nhà chuyên môn y tế Ðại Học California ở San Francisco dưới sự hướng dẫn của Giáo Sư Judith M.E. Walsh thực hiện năm 2004 thì:

-36% người da trắng thực hiện nội soi trực tràng trong năm năm vừa qua, thì chỉ có 18% người mình.

-31% da trắng làm nọi soi ruột già, người mình có 22%.

Ðiểm son là có tới 31% người mình tìm máu ẩn trong phẩn so với 19% sắc dân da trắng thực hiện thử nghiệm sàng lọc này.

Và người mình cũng có tỷ lệ chích ngừa các bệnh truyền nhiễm cho con trẻ cao nhất ở Mỹ. Thật xứng đáng là hậu duệ con Rồng cháu Tiên Hồng Lạc bốn ngàn năm văn hiến.

Kết luận

Còn nhiều điều khác muốn nói muốn bàn lắm. Nhưng lại ngại rằng “Sao mà cứ vạch áo cho người xem lưng!”

Người vạch áo thực ra là các nhà chuyên môn nghiên cứu Việt Mỹ, giữa đường thấy sự khác thường, nêu ra.

Chẳng hạn, vào năm 1990 Giáo Sư Nội Khoa Stephen .J. McPhee và các cộng sự viên tại Ðại Học UCSF đã làm một cuộc thăm dò sự hiểu biết về phòng ngừa ung thư của người Việt mình ở vùng Vịnh San Francisco. Kết quả như sau:

-13% chưa bao giờ biết/ nghe về ung thư.

-27% không biết rằng hút thuốc lá là nguyên nhân lớn đưa tới ung thư phổi.

-28% cho ung thư là bệnh truyền nhiễm.

-48% chưa biết rằng viêm gan B có liên hệ tới tỷ lệ ung thư gan khá cao ở người Việt.

-32% chưa bao giờ làm Pap smears.

-28% chưa bao giờ tự khám vú.

-83% chưa bao giờ chụp quang tuyến vú.

Và các nhà nghiên cứu cũng tìm hiểu lý do những lơ là và đưa ra các đề nghị để chấn chỉnh.

Lơ là vì không biết có các dịch vụ đã có sẵn; ít được hướng dẫn giải thích; không có bảo hiểm sức khỏe kém lợi tức; không có bác sĩ gia đình khám trị bệnh và giới thiệu đi thử nghiệm; trở ngại ngôn ngữ và  ngại ngùng để người lạ khám nhìn cơ thể, vân vân…

Họ đề nghị giới chức chính quyền mang dịch vụ phòng chữa bệnh tật tới gần dân chúng; thu hẹp cách biệt chăm sóc sức khỏe; mở nhiều thảo luận trong cộng đồng về các vấn đề y tế xã hội; có nhiều thông dịch viên để giải thích; giúp đỡ phương tiện đi sàng lọc tìm bệnh.

Trong quảng bá kiến thức phòng bệnh, tìm bệnh này, vai trò của truyền thông báo chí cũng đặc biệt quan trọng và vô cùng hữu hiệu. Các nhà y khoa học đăng đàn giải thích, truyền thông liên tục phổ biến nhắc nhở trên đài trên báo, dân chúng sẽ dần dần ý thức được ích lợi của y khoa phòng ngừa, của y tế công cộng, để cùng nhau duy trì một sức khỏe tốt cho bản thân, gia đình. Rồi cùng nhau hội nhập dòng chính cho bằng người bằng ta, chung sức xây dựng cộng đồng, làm đẹp quê hương với nhiều đóa hoa tự do dân chủ hơn. (Bác Sĩ Nguyễn Ý Ðức)

Disqus Comments Loading...
Share

Recent Posts

  • Hoa Kỳ

Nhiều tiểu bang Đảng Cộng Hòa kiện Biden vì xóa nợ sinh viên

Một nhóm các tiểu bang do Đảng Cộng Hòa lãnh đạo đang kiện chính quyền…

13 mins ago
  • Xe Hơi

Hãng điện thoại Xiaomi nay bán thêm xe hơi điện cạnh tranh Tesla

SU7, mẫu xe được so sánh với các mẫu Taycan và Panamera của Porsche, sẽ…

24 mins ago
  • Hoa Kỳ

SSA: Người hưởng SSI sẽ không còn bị trừ tiền khi nhận hỗ trợ thực phẩm

Theo quy định mới, có hiệu lực từ 30 Tháng Chín, thức ăn sẽ không…

35 mins ago
  • Hoa Kỳ

Sau thương vụ bán giày thành công, Trump quay ra bán Thánh Kinh

Trước khi tới Thứ Sáu Tuần Thánh và Lễ Phục Sinh, cựu Tổng Thống Donald…

51 mins ago
  • SỨC KHỎE

Đông y chữa khô đỏ mắt

Bất cứ sự mất quân bình nào của gan đều ảnh hưởng tới mắt, chẳng…

1 hour ago
  • SỨC KHỎE

Rối loạn lo âu

Lo âu có thể là một phần bình thường của cuộc sống. Ai cũng lo…

2 hours ago

This website uses cookies.