Thursday, March 28, 2024

Toledo, kho tàng văn hóa và kiến trúc Tây Ban Nha

Trần Nguyên Thắng/ATNT Tours & Travel

Toledo là một thành phố nhỏ của Tây Ban Nha (Spain) cách thủ đô Madrid khoảng hơn 80 cây số về phía Nam. Đây là một địa danh di tích lịch sử và văn hóa quan trọng trong suốt thời gian 2,000 năm lập quốc của Tây Ban Nha.

Qua quá trình lịch sử, ảnh hưởng văn hóa và phong thái kiến trúc của các tín ngưỡng tôn giáo tại đây đã tạo cho thành phố Toledo một nét riêng biệt trong kho tàng văn hóa Tây Ban Nha. Năm 1986, “Nét riêng biệt” của Toledo đã được UNESCO công nhận là một di sản lịch sử văn hóa thế giới.

Từ đầu Công Nguyên, Đế Chế La Mã đã thống trị vùng bán đảo Iberia (bao gồm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha [Portugal]). Đến thế kỷ thứ 8, Đế Chế La Mã bị người Moorish theo Hồi Giáo từ Bắc Phi tiến chiếm và thống trị bán đảo này. Đến thế kỷ 15, người Moorish bị các “tiểu quốc Christian” hợp lại, đánh bật ra khỏi phần đất trên.

Sau đó, sự hợp nhất của hai vương quốc Aragon của vua Fernando và Cestila của nữ hoàng Isabela cho ra đời một vương triều vững mạnh là vương triều Espana. Ngày nay hai tượng vua và nữ hoàng này được dựng ở trong Royal Palace Madrid. Đây cũng là thời điểm nổi bật nhất trong lịch sử Tây Ban Nha, triều đại người Moorish xem như hoàn toàn sụp đổ.

Ngôi nhà thờ cổ kính Cathedral of Toledo. (Hình: ATNT Tours & Travel)

Có lẽ chính vì hoàn cảnh địa lý mà Tây Ban Nha có hệ thống phân chia các tỉnh và vùng tự trị khác hẳn các đất nước khác. Trong quá khứ, Tây Ban Nha do nhiều “tiểu quốc gom lại” để hình thành đất nước “Spain thống nhất” như ngày nay. Thành phố Toledo nằm trong cộng đồng tự trị Castilla-La Mancha, sát ngay cạnh thủ đô Madrid và cũng là thủ phủ của cộng đồng tự trị này.

Sau khi Tây Ban Nha hợp nhất, Toledo đã từng được chọn làm kinh đô cho Tây Ban Nha trong một thời gian trước khi vương triều Tây Ban Nha dời đô về Madrid. Sau đó Toledo trở thành một trong ba thành lũy được xem như là bộ ba phiên trấn được vương triều Espana củng cố tu sửa lại nhằm để bảo vệ vòng đai kinh đô, nhằm không bị quân binh Hồi Giáo uy hiếp tấn công thẳng vào Madrid (hai phiên trấn kia là Avila, Segovia).

Cũng trong thời điểm này nhà thám hiểm hàng hải Christopher Columbus, dưới sự bảo trợ của nữ hoàng Isabela, đã tìm ra Tân Thế Giới Châu Mỹ. Điều này giúp cho vương triều Espana càng thêm giàu có và trở thành một đế quốc hùng mạnh nhất Châu Âu thời đó.

Trải qua nhiều thế kỷ biến động về lịch sử tôn giáo, văn hóa và chính trị tại bán đảo Ibelia. Điều này đã tạo cho khu vực này một nét văn hoá riêng biệt, ảnh hưởng chồng chéo giữa ba nền văn minh Do Thái – Moorish – Christian. Khu vực Castile-La Mancha là nơi bị ảnh hưởng mạnh về kiến trúc và văn hóa của ba tôn giáo trên qua không gian – thời gian: Do Thái Giáo (Jews) ảnh hưởng trong bốn thế kỷ từ thế kỷ 5 đến thế kỷ 9, tiếp theo là ảnh hưởng Hồi Giáo (Muslims) từ thế kỷ 8 đến 15, và Thiên Chúa Giáo (Christians) từ các thế kỷ 1 đến 4 và tiếp theo từ thế kỷ 16 cho đến ngày nay.

Kiến trúc El Transparente của Cathedral of Toledo. (Hình: ATNT Tours & Travel)

Trong thời kỳ Hồi Giáo – Thiên Chúa Giáo, Castile-La Mancha là nơi chứng kiến nhiều cuộc chiến Thập Tự Chinh giữa tín đồ Thiên Chúa Giáo và tín đồ Hồi Giáo trong suốt các thế kỷ từ 11 đến 14. Cuộc thánh chiến tranh chấp giữa hai tôn giáo này phải chăng là nguyên nhân của sự hận thù kéo dài dai dẳng của một nhánh Hồi Giáo cực đoan vẫn còn tiếp tục cho đến ngày nay! Tuy nhiên, tại Toledo người ta nhận thấy ảnh hưởng của hai tôn giáo này như đã giao hòa được với nhau. Phong cách kiến trúc của các ngôi thánh đường đều cho du khách cảm nhận được phảng phất ít nhiều phong thái kiến trúc Hồi Giáo và Kitô Giáo giao hòa lẫn nhau.

Điểm đặc biệt khác về lãnh vực văn học, Castile de La Mancha cũng là nơi tạo cảm hứng cho nhà văn nổi tiếng Tây Ban Nha, Miguel de Cervantes, ông đã lồng địa danh La Mancha vào cuốn tiểu thuyết “Don Quixote de La Mancha/ Người Hiệp Sĩ Don Quixote của La Mancha” và ông tạo ra những điểm văn hóa riêng biệt của khu vực này. Cuốn tiểu thuyết ra đời vào thế kỷ 17 và được giới phương Tây yêu thích. Sách được dịch ra rất nhiều ngôn ngữ để nhân loại có thể thưởng thức về một câu chuyện hóm hỉnh, nhưng cũng đầy bi kịch tính của “chàng hiệp sĩ Don Quixote của La Mancha.”

Không gian thưởng ngoạn của Toledo không quá mênh mông như các thành phố lớn. Nếu phải dịch “Toledo City” là “thành phố Toledo” thì tôi e là không đúng vì nó không đủ rộng lớn để được gọi là “thành phố,” nhưng nó cũng không quá nhỏ bé để gọi là “làng.” Gọi Toledo là một “thành phố nhỏ” có lẽ đúng hơn, tạo cho người du khách cảm giác dễ chịu khi du ngoạn nơi đây.

Họa tranh The Disrobing of Christ của El Greco được lưu giữ trong Cathedral of Toledo. (Hình: ATNT Tours & Travel)

Thành phố nhỏ bé Toledo nằm trên một ngọn đồi khá rộng, dưới chân đồi là dòng sông Tagus mềm mại lượn quanh, tựa như một chiến hào thiên nhiên bảo vệ thành phố, quân địch khó có thể bơi qua sông để tấn công vào. Vì thế, Toledo không cần phải có những bức tường thành cao và vững chắc như những thành luỹ khác để phòng ngự. Người xưa đã chọn Toledo là thủ phủ của Castile-La Mancha chắc hẳn phải có lý do!

Vì thành phố nằm trên đồi cao, thành phố Toledo đã phải làm các tầng thang cuốn (escalator) hầu giúp du khách không phải bước lên cả 200 bậc thang lên đồi để bước vào thành phố. Lên đến nơi, bạn mới nhận thấy thành phố Toledo quả thật nhỏ bé. Từng con đường nhỏ dẫn dắt bạn đi lòng vòng từ phố này sang phố nọ. Tôi hình dung ra “Hà Nội 36 phố phường” với các con phố nhỏ ngày xưa. Ở Toledo phố nào ra phố đó! Có con phố chuyên làm và bán các dụng cụ nấu bếp. Có con phố chuyên bán hàng kỷ niệm (gifts souvernir). Có con phố với các hàng quán. Có con phố chuyên làm và bán đao kiếm vì Toledo rất nổi tiếng về nghệ thuật đúc làm vũ khí đao kiếm. Có những thanh kiếm làm rất đẹp, giá cả không đến nỗi quá mắc và là một món quà kỷ niệm đặc sản của Toledo dành cho du khách.

Ngoài phố xá, thế nào thì bạn cũng phải ghé qua thưởng thức một vài thắng cảnh di tích nổi tiếng của Toledo. Ví dụ như Cathedral of Toledo, được xây từ 1226 và phải hơn 250 năm sau mới hoàn thành. Đây là ngôi thánh đường với kiến trúc gothic cộng lẫn phong thái Mudejar của người Moorish Hồi Giáo. Bạn không nên thờ ơ bỏ qua cơ hội chiêm ngắm kiến trúc đặc thù “El Transparente” lạ lùng, rất đẹp và nổi tiếng của ngôi thánh đường này.

Bảo vật Cathedral’s Monstrance của Thánh Đường Toledo. (Hình: ATNT Tours & Travel)

Khi mặt trời lên, ánh nắng mặt trời từ từ chiếu qua một lỗ hổng trên nóc thánh đường và di động, chiếu sáng ít phút vào một bức tượng Altar lớn đối diện. Bức tượng được chia làm hai phần: phần trên là các bức tượng miêu tả “ánh sáng và thiên thần,” phần dưới là bức tượng Đức Mẹ bế Chúa Giêsu hài đồng. “El Transparente” là một kiến trúc khác lạ hẳn so với các ngôi thánh đường Kitô Giáo khác. Ngoài ra bạn còn có dịp chiêm ngưỡng một bảo vật của nhà thờ được đúc bằng vàng và bạc từ thế kỷ 12, gọi là “Cathedral of Monstrance,” được dùng trong nghi thức thánh lễ. Các kiến trúc và điêu khắc của thánh đường Toledo đưa bạn từ kinh ngạc này sang một kinh ngạc khác.

Thành phố Toledo tuy nhỏ nhưng các điểm văn hóa vẫn còn nhiều để cho những ai thích tìm hiểu thêm về “ngã ba tôn giáo Toledo.” Các monuments the Synagogue od Santa Maria la Blanca, the Synagogue of El Transito, Mosque of Cristo de la Luz, Alcazar of Toledo, Castle of San Servando, và nhà thờ San Sebastian vẫn là những nơi bạn có thể dừng chân thưởng ngoạn.

Sau cùng, nếu bạn yêu thích hội họa thì Toledo là “quê hương của họa tranh El Greco.” Bức tranh The Disrobing of Christ (lưu giữ ở Cathedral of Toledo) và bức The Byrial of the Count of Orgaz (lưu giữ ở nhà thờ Santo Tome cũng ở Toledo) là hai bức tranh rất nổi tiếng của El Greco (người gốc Hy Lạp) mà bạn không thể bỏ qua. Màu sắc và nét vẽ của El Greco tạo cho người xem một ấn tượng kinh ngạc lạ lùng!

Dù bạn đã thưởng ngoạn nét đẹp của ngôi Thánh đường Toledo, nhưng nếu bạn chưa xem tranh của El Greco ở Toledo, có lẽ du khách chưa đành rời bỏ thành phố Toledo mà đi. (Trần Nguyên Thắng)


ATNT Tours đã có chương trình Tours cho năm 2019-2020

ATNT Tours tổ chức và hướng dẫn, có hướng dẫn viên nói tiếng Việt

=> ATNT Bus Tour sáng đi chiều về: 1-Tour Santa Barbara – Solvang. 2-Tour La Jolla – San Diego. 3-Tour Las Vegas (3 ngày 2 đêm)

=> Tour: Yellostone – Mt Rushmore

=> Tour: Niagara Falls – Toronto – Montreal – Quebec – Boston – New York

=> Tour: Russia – Bắc Âu: Russia – Finland – Sweden – Denmark – Norway

=> Tour Tây Âu: Anh – Pháp – Thụy Sĩ – Monaco – Ý

=> Tour Tây Nam Âu Châu: Morroco – Tây Ban Nha – Bồ Đào Nha

=> Tour Đông Âu: Poland – Hungary – Czech – Austria – Slovakia – Slovenia – Croatia – Germany (15 ngày)

=> Tour: Turkey – Greece

=> Tour: Israel – Jordan – Egypt

=> Tour: South Africa – Zimbabwe Safari

=> Tour South America: Brazil – Argentina – Peru

=> Tour Chile: Atacama – Santiago – Patagonia

=> Tour: Fiji Island – New Zealand: Auckland – Bay Of Islands, Australia: Melbourne – Phillip Island – Canberra – Sydney

=> Tour: Nepal – Bhutan – Tibet (optional)

=> Tours Nhật Bản Mùa Xuân – Mùa Thu

=> Tour Việt Nam: Những nẻo đường Việt Nam

=>  Nhận làm visa nhập cảnh Miến Điện, Ấn Độ, Việt Nam, Russia, Brazil, Úc.

=>  Renew passport Mỹ khẩn cấp và passport Việt Nam.

Xin liên lạc văn phòng ATNT Tours để biết thêm chi tiết:

9106 Edinger Ave., Fountain Valley, CA 92708

Điện thoại: (714) 841-2868 / (888) 811-8988

Website: www.atnttravel.com

Email: [email protected]

*Đón nghe chương trình Radio VNR 106.3 FM mỗi tối Thứ Bảy từ 10PM đến 10:25PM.

MỚI CẬP NHẬT