Cá, và rau, và cái lẩu mắm Nam Bộ
Trương Ðông Thức/Người Việt
LONG BEACH, Calif. (NV) – “…Cùng chung cánh đồng bát ngát, Việt Nam và Campuchia sát bên nhau…” Ở Việt Nam đã vậy, sang Mỹ cũng … y chang: Từ “Little Saigon” đi chợ “Nam Vang” ở thành phố Long Beach chỉ khoảng 15 phút lái xe.
Có khoảng 85% người gốc Khơ-me sinh sống tại thành phố cảng quốc tế Long Beach. Nếu tại trung tâm của người gốc Việt ở Quận Cam đi đâu cũng thấy bảng hiệu tiếng Việt, chợ Việt, quán ăn Việt với đặc sản ba miền… thì tại “Nam Vang,” đa số bảng hiệu là chữ Khơ-me. Chợ, quán ăn và hầu hết các dịch vụ cũng của người Khơ-me.
Ðặc sản ở đây có vô số cá “biển Hồ” loại đông lạnh, khô, làm mắm hay đã qua sơ chế. Còn các loại rau tươi, tưởng đâu không thể nào có trên xứ Mỹ này, vậy mà không thiếu một loại rau đồng nào. Tất cả đều tươi rói, mới hái về, như: bông súng, bông điên điển, đậu rồng, rau muống đồng, cà tím, bông sua đũa, khổ qua non, bắp chuối xiêm, đọt nhãn lồng…
Ðậu rồng, thứ rau không thể thiếu trong hương vị thức ăn miền Nam. (Hình: Trương Ðông Thức/Người Việt)
Từ nồi lẩu mắm…
Mấy năm gần đây, gia đình bên vợ có cô em dâu là người Khơ-me lai Việt, quê Sóc Trăng. Cô nấu món lẩu mắm rặc ri xứ sở “Sóc Sà-bay” nên gia đình chúng tôi nhiều lần được thưởng thức món lẩu mắm ngon tuyệt ngay trên đất Mỹ. Riêng tôi lúc ăn món này cứ ngỡ mình đang ở… miệt vườn sông nước Cửu Long.
Ngoài các loại cá tươi, mực óng, tôm lóng, cá kèo, thịt ba rọi… điều đáng chú ý là các loại rau ăn với lẩu mắm: bông súng, rau muốn đồng, đậu rồng, đọt nhãn lồng, bắp chuối xiêm, cà tím, khổ qua non… Chúng tôi ăn mà miệng cứ tấm tắc khen ngon. Trong không khí bữa ăn gia đình ấm cúng trên đất khách quê người, còn gì hạnh phúc cho bằng. Mùi mắm thơm phức đối với gia đình chúng tôi là tuyệt, nhưng có lẽ đối với những nhà láng giềng người Mỹ, Mexico, chắc họ… chịu không nổi.
Ðọt sầu đâu. (Hình: Trương Ðông Thức/Người Việt)
…đến chợ “Nam Dzang“
Gia đình chúng tôi ở vùng South Bay, cách trung tâm cảng Long Beach khoảng 10 phút lái xe. Nhiều lần đến tham quan thành phố này, nhưng chúng tôi hoàn toàn không biết có khu phố “Nam Vang” tại đây. Thì ra, khu “Little Nam Vang” còn gần nhà chúng tôi hơn nữa.
Vào khu này, tức nhiên là nhìn đâu cũng thấy bảng hiệu, chữ vẽ của người Khơ-me. Vào nơi đây cũng giống giống như mình đang ở Nam Bộ mà đi du lịch qua Thủ Ðô “Nông-Pênh.” Tương tự như Little Saigon, nơi có các cơ sở thương mại dịch vụ gì thì ở đây họ cũng có tất cả những dịch vụ đó.
Có nhiều quán ăn bán các món nổi tiếng của người Khơ-me, như hủ tiếu Nam Giang, bún mắm, chuối chiên, bún nước lèo… các loại trái cây như me dốt, sầu riêng…
Ðịa chỉ mà chúng tôi tìm đến là chợ Kim Long (324 E. Anaheim Street, Long Beach). Bà chủ chợ là người Tàu lai Khơ-me, cũng quê Sóc Trăng, nên có thể tiếp chúng tôi bằng tiếng Việt.
Bông điên điển. (Hình: Trương Ðông Thức/Người Việt)
Khi nói chuyện với khách hàng đồng hương, bà “xổ” toàn tiếng Khơ-me. Các nhân viên ở đây còn trao đổi mua bán thông thạo với người Mexico, Mỹ… Chị Thanh Kim chủ chợ Kim Long cho biết: “Ðã từ lâu ngôi chợ Kim Long trong khu “Nam Vang” sưu tầm nhiều món ăn dân dã, quen thuộc với người Khơ-me, người Việt Nam, người Thái Lan và Trung Quốc… Khách hàng hay lui tới đây mua hàng. Lúc đầu chúng tôi nhập phần lớn các loại rau củ, trái cây, thủy sản từ Campuchia, Thái Lan. Bây giờ thì các loại rau, củ trái cây đặc trưng của đất nước chùa tháp đều có thể trồng được ngay tại Mỹ. Cũng do một số người Việt, người Khơ-me mở trang trại trồng.”
Dạo quanh chợ không thể tưởng tượng xứ sở hiện đại này lại bán đủ các loại “đặc sản” Biển Hồ. Khu vực rau củ chất đầy: rau muống đồng, bông súng, bông sua đũa, trắng có tím có, đậu rồng, cà, nhãn lồng, đậu bắp, đọt cóc, lá sầu đâu, bông thiên lý, rau tập tàng chuối giông, me tươi nguyên trái (loại này thì nhập từ Campuchia và Thái Lan)…
Chưa biết, đến khu vực bán cá mắm, thiệt là thú vị khi gặp lại những con cá nước ngọt đặc trưng của “biển hồ,” nào là cá kết, cá rô đồng, cá tra phồng, lươn, cá trèn, cá trê vàng, cá lóc bông, cá lóc đồng, cá chạch, cá mề dinh, cá he… Các loại cá được bảo quản, chế biến đủ cách, đông lạnh, sơ chế, muối hoặc làm khô.
Nồi lẩu mắm thơm phức, chỉ có tại … Long Beach. (Hình: Trương Ðông Thức/Người Việt)
Phần lớn những người đến chợ này là những người muốn có những bữa ăn đặc sản như lẩu chua, lẩu mắm hay đơn giản hơn là cá đồng kho ăn với rau muống đồng, đọt nhãn lồng, đậu rồng. Dì Tư ở thành phố Gardena cho biết: “Tôi thường đi chợ Kim Long để mua các món ăn hợp khẩu vị, là những loại thức ăn dân dã đồng quê ăn không chỉ tốt cho sức khỏe, nhẹ bụng, dễ tiêu mà còn có cảm giác một không gian quê hương gợi lại những ký ức ngày xưa sống ở quê nhà. Các món ăn đều có những loại rau củ phải đúng ‘gu’ thì chế biến mới dễ và ăn ngon.”
Theo anh Hoàng Khánh, một cư dân địa phương, muốn ăn món lẩu mắm ngon thì phải chịu khó dậy sớm, ra một bến tàu ở Long Beach mua cá tươi vừa đánh bắt được của các thuyền ngoài khơi vào. Nhiều loài tôm, cá tươi sống, lựa loại nào thích hợp để ăn với lẩu mắm thì mua về. Giá cả cũng rẻ hơn cá bán ở chợ rất nhiều. sẵn đó, lại ghé qua khu chợ Nam Vang mua các loại rau đồng mang về, nào là bông súng, rau muống đồng, rau đắng, bông điên điển, bông sua đũa, đậu rồng…
Không chỉ có rau ngon, không chỉ có cá mắm đầy đủ, nấu muốn ngon phải có người nấu ngon. Tôi có cái may mắn đó. Hễ muốn ăn món lẩu mắm là báo trước cho gia em vợ, hay gia đình anh Hoàng Khánh là có cơ hội ăn món “lẩu mắm Sóc Trăng” ngon hơn cả ở quê nhà.
Ðọt nhãn lồng. (Hình: Trương Ðông Thức/Người Việt)
Nam Cali, gì cũng có
Ngày nay, người gốc Việt sinh sống tại vùng Nam California sướng hơn mấy chục năm trước rất nhiều. Chợ Việt Nam vô số hàng hóa. Món ăn nào bên Việt Nam có thì hầu như ở Mỹ cũng có và chất lượng thì phải là “cao cấp.”
Ngay cả các loại rau vườn, rau đồng, trái cây nhiệt đới do đồng hương Việt Nam trồng và mở trang trại lớn để cung cấp, thứ nào cũng có, thứ nào cũng ngon.
Người Việt ở Nam California còn thụ hưởng nhiều loại ẩm thực từ các khu “chợ Tàu,” “chợ Hàn Quốc, “Thái Town”… nằm gần nhau tại vùng Los Angeles. Muốn ăn món ăn loại nào cũng có, rau vườn, rau đồng… hầu như không thiếu thứ gì.
Thủy sản Biển Hồ. (Hình: Trương Ðông Thức/Người Việt)
Anh Kenny ở South Bay có vợ người Việt Nam, rất thích ăn những món Việt Nam, trong đó có các món bánh xèo, bánh canh cua, canh chua… ăn chung với các loại rau vườn. Ðương nhiên là nhà anh cũng trồng các loại rau vườn Việt Nam để vợ chế biến món ăn, vừa thuận lợi, vừa tươi roi rói.