ORANGE COUNTY (OCR) – Cử tri Mỹ gốc Á tại Orange County, đứng đầu là người Mỹ gốc Việt, thường có khuynh hướng ghi danh đi bầu theo đảng Cộng Hòa hơn là Dân Chủ. Nhưng sự “trung thành với đảng” của họ có vẻ lỏng lẻo, và nhiều chỉ dấu cho thấy những cử tri này thích Tổng Thống Barack Obama của đảng Dân Chủ hơn là ứng cử viên Mitt Romney của đảng Cộng Hòa, theo một bài viết trên nhật báo The Orange County Register, nhận xét về cuộc bầu cử vừa qua.
Westminster có 47% cử tri gốc Á, nhưng 49.7% bầu cho ông Obama và 48.2% bầu cho ông Romney trong cuộc bầu cử vừa qua, mặc dù số người ghi danh theo đảng Cộng Hòa cao hơn 8%. (Hình: Ðỗ Dzũng/Người Việt)
Thật ra không có cuộc thăm dò cử tri nào được thực hiện quy mô tại Orange County, nhưng bốn thành phố có tỷ lệ người Mỹ gốc Á cao nhất trong quận hạt đều ủng hộ ông Obama – mặc dù tất cả các thành phố đều có đông đảo cử tri đảng Cộng Hòa hơn là đảng Dân Chủ.
Irvine có 39% và Garden Grove có 37% cử tri gốc Á, và 53% số cử tri này bầu cho ông Obama. Westminster có 47% cử tri gốc Á, và 49.7% bầu cho ông Obama và 48.2% bầu cho ông Romney, mặc dù số người ghi danh theo đảng Cộng Hòa cao hơn 8%. Thành phố bé tí xíu La Palma, với 48% cử tri gốc Á, ủng hộ Obama nhiều hơn một nửa phần trăm.
Ngoại trừ Tustin, 24 thành phố còn lại ở Orange County dồn đa số phiếu cho ông Romney. Có sáu thành phố có đa số là cử tri Dân Chủ ủng hộ ông Obama.
Ở mức toàn quốc, người Mỹ gốc Á dồn phiếu cho ông Obama với tỷ lệ 3 trên 1. Tại California, tỉ lệ này là 4 trên 1, theo tài liệu của tổ chức Edison Research. Mặc dù cử tri Orange County không nghiêng về hướng này (Obama), nhưng cũng không phải vì thế mà đảng Cộng Hòa hốt được phiếu của người Mỹ gốc Á ở đây.
“Không bên nào nắm chắc được cộng đồng người Mỹ gốc Việt,” ông Vũ Quí Hạo Nhiên, cựu phụ tá chủ bút nhật báo Người Việt ở Westiminster, nói với tờ báo tiếng Anh lớn nhất của Orange County. “Tôi thấy người ta xem chuyện ghi danh với đảng này hay đảng khác nhẹ như chuyện chọn những cuốn phim họ ưa thích. Họ có thông cảm, nhưng trung thành hơi yếu.”
Vùng Little Saigon
Ở California, 35% cử tri Mỹ gốc Á là đảng Dân Chủ và 25% là đảng Cộng Hòa, theo tài liệu của tổ chức Political Data. Người Mỹ gốc Ấn Ðộ là nhóm có khuynh hướng thuộc đảng Dân Chủ cao nhất, nhưng tất cả các nhóm nhỏ đều ủng hộ đảng Dân Chủ. Sự cách biệt nhỏ nhất là trong khối người Mỹ gốc Việt, trong đó lợi thế của đảng Dân Chủ, chỉ được đúng 1% cao hơn đảng Cộng Hòa.
Riêng tại Orange County, 36% cử tri Mỹ gốc Á là Cộng Hòa và 27% là Dân Chủ. Người Mỹ gốc Ấn Ðộ ở đây ủng hộ đảng Dân Chủ, trong khi năm nhóm Châu Á khác nghiêng về đảng Cộng Hòa. Khối người Mỹ gốc Việt – chiếm gần một nửa cử tri Châu Á tại Orange County – ủng hộ đảng Cộng Hòa nhiều, với tỷ lệ 40% ghi danh Cộng Hòa và 27% ghi danh Dân Chủ.
Tại sao có sự khác biệt lớn giữa chuyện ghi danh và chuyện bỏ phiếu? Người Mỹ gốc Việt và một số nhóm khác có xu hướng ghi danh với đảng chiếm ưu thế trong khu vực của họ: Orange County thích đảng Cộng Hòa hơn, San Jose thích đảng Dân Chủ hơn, và cử tri người Mỹ gốc Việt trong những khu vực ngày phản ánh khuynh hướng đó.
Trong một khu vực Cộng Hòa, nhiều ứng cử viên đảng này được đắc cử. Các vị dân cử, đa số là Cộng Hòa, tuyển chọn phụ tá người Mỹ gốc Việt để tiếp cận với cử tri. Và làn sóng đầu tiên của dân cử gốc Việt đắc cử ở đây thuộc đảng Cộng Hòa.
“Có thể các ứng cử viên đã gia nhập đảng đó (Cộng Hòa) vì họ muốn đắc cử,” ông Christian Collet, một giáo sư tại Ðại Học Stanford, người từng nghiên cứu về sinh hoạt chính trị của khu Little Saigon, nói.
Tinh thần chống cộng cũng giúp thu hút những người di dân Việt Nam đầu tiên vào đảng Cộng Hòa. Năm 1992, 62% cử tri người Mỹ gốc Việt bỏ phiếu cho đảng Cộng Hòa. Ưu thế cao hơn đảng Dân Chủ 41% thời đó đã giảm xuống vào năm 2002, nhưng sau đó, ông Trần Thái Văn, một người đấu tranh hoạt động lâu năm thuộc đảng Cộng Hòa, dùng lá phiếu của đồng hương để tạo ảnh hưởng trong đảng. Ông Văn đưa lợi thế trong số người Mỹ gốc Việt của đảng Cộng Hòa lên đến 16% trên đường vận động tranh cử để trở thành người Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu vào cơ quan lập pháp tiểu bang năm 2004.
Ðộc lập
Một số đông đáng ngạc nhiên cử tri người Mỹ gốc Á không nghiêng về Cộng Hòa mà cũng không nghiêng về Dân Chủ, 39% trên toàn tiểu bang và 36% tại Orange County. Riêng trong khối cử tri Mỹ gốc Việt trong quận hạt, có đến 33% cử tri không ghi danh theo đảng nào.
“Có một sự lưỡng lự lớn khi cử tri phải nhận định rằng một trong hai đảng này là lựa chọn tốt nhất.” Ông Collet nói.
Có một số trường hợp không lệ thuộc đảng phái khác. Ví dụ, trong khi Westminster và Garden Grove ủng hộ ông Obama, họ cũng dồn phiếu cho Nghị Viên Gary DeLong của Long Beach, ứng cử làm dân biểu Cộng Hòa liên bang đại diện Ðịa Hạt 47 mới được vẽ lại.
Hầu hết cử tri đảng Cộng Hòa phản đối Dự Luật 30, cho phép thống đốc tăng thuế, nhưng cử tri của Garden Grove và Westminster ủng hộ dự luật này.
Dự Luật 32, do Cộng Hòa ủng hộ, tấn công các nghiệp đoàn thân với đảng Dân Chủ, được cử tri Westminster và Irvine ủng hộ. Còn cử tri ở Garden Grove thì lại bác dự luật này. (H.G.)
