SANTA ANA, California (NV) – “Cử tri Santa Ana sẽ bỏ phiếu xem có nên bầu chọn nghị viên theo địa hạt hay không vào Tháng Sáu năm nay,” ông Miguel Pulido, thị trưởng Sata Ana tuyên bố hôm Thứ Ba, 6 Tháng Ba tại phòng họp Hội Đồng Thành Phố, Santa Ana.
Lời phát biểu làm cả phòng cùng vỗ tay reo vui. Trong số này có rất đông cư dân gốc Hispanic và ông Phát Bùi, chủ tịch Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Nam California, kiêm nghị viên Garden Grove, cùng một nhóm đồng hương đã có mặt để vận động cho quyết định này của Santa Ana.
Đây là thành quả của Nghị Viên Vicente Sarmiento, người có công đầu đẩy mạnh đề nghị này nào nghị trình.
“Tại sao đây là tin mừng cho cộng đồng gốc Việt?
“Vì bầu theo khu vực là cơ hội để người gốc Việt đắc cử nghị viên. Bầu theo toàn thành phố như từ trước đến nay thì quá khó cho người mình vì Santa Ana có gần 80% là gốc Hispanic, mình không thể lọt vào được,” ông Phát vừa cười, vừa nói.
Thực ra, chờ đợi để có tin mừng này, tất cả những người có mặt tại nghị phòng đã trải qua những phút giây hồi hộp và căng thẳng.
Khi hội đồng bắt đầu thảo luận việc bầu chọn dân cử theo khu vực, bà Sonia Carvalho, luật sư thành phố, thông báo là vừa nhận được đơn kiện thành phố Santa Ana vì đã vi phạm luật “California Voting Rights Act of 2001” và “election code” có thể tạm dịch là đạo luật về quyền lợi của cử tri California.
Theo luật lệ hiện hành, thành phố có 45 ngày để trả lời.
Mặc dù không biết trước về việc này, Dân Biểu Liên Bang Lou Correa đã cử đại diện xuống cũng để khuyến khích Santa Ana nên xúc tiến bầu cử theo khu vực để tránh thưa kiện.
Ngay từ đầu, có rất đông người gốc Hispanic đứng lên phát biểu ý kiến, kêu gọi Hội Đồng Thành Phố nên tạo điều kiện để có nghị viên gốc Việt.
Trong số cư dân này, nhiều người cho biết gia đình họ ở Santa Ana nhiều thế hệ rồi. Với họ, Santa Ana là quê quán thân yêu. Nhưng họ mong muốn, để chứng tỏ là một thành phố thực sự có dân chủ, cư dân gốc Việt nên có đại diện trong Hội Đồng Thành Phố.
“Tôi có hai đứa con gái, chín và 11 tuổi. Tôi muốn con tôi thấy nền dân chủ không phải là một khái niệm mơ hồ mà là đời sống thực tại hàng ngày của tụi nó. Muốn vậy, các bạn của tụi nó là người gốc Việt Nam phải có dân cử ngay tại nghị trường Santa Ana này,” một ông gốc Hispanic phát biểu.
Một người gốc Việt đứng lên kêu gọi Hội Đồng Thành Phố nên tôn trọng “election code” của tiểu bang, ông Phát Bùi, trong tư cách nghị viên Garden Grove và chủ tịch Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Nam California, đứng lên chia sẻ kinh nghiệm của mình tại Garden Grove và khuyên Santa Ana nên làm mọi cách để tránh bị thưa kiện.
“Nếu để bị kiện mà không giải quyết trong sáu tháng, số tiền phạt sẽ lên đến hàng triệu và nhiều hơn nữa,” ông nói.
Ý kiến của ông được Hội Đồng Thành Phố Santa Ana tôn trọng đón nhận và hứa sẽ cẩn thận suy xét.
Nhiều cư dân gốc Việt ở mọi lứa tuổi cùng mạnh dạn lên tiếng nói lên nguyện vọng của mình. Họ cho biết đã ở Santa Ana hơn 30 năm nay và mong được có đại diện tại thành phố và mong tiếng nói của mình có giá trị.
Ngoài ra, ông Nguyễn Khanh, sứ giả Santa Ana, và ông Phạm Kim Long, cựu ủy viên giáo dục Orange County cũng lên tiếng ủng hộ việc bầu chọn nghị viên theo khu vực.
Nói chung, hầu như tất cả những người có mặt tại nghị trường đều tán đồng việc phải hủy bỏ phương thức bầu chọn nghị viên theo toàn thành phố.
Theo thống kê mới nhất, tại Orange County, Santa Ana có cư dân đông hàng thứ nhì, sau Anaheim, với tổng số cư dân là 342,000.
Trong số này, có 33,618 người gốc Việt (10.4%), 29,950 người da trắng (9.2%), 253,928 (78.2%) là người gốc Hispanic và 2.2% còn lại là các sắc dân khác.
Sự tương phản giữa tỷ lệ cử tri gốc Hispanic với cử tri gốc Việt và da trắng đã chứng tỏ rõ ràng là từ trước đến nay, Hội Đồng Thành Phố Santa Ana thiếu sự góp mặt của đại diện của các sắc dân khác mà chỉ toàn người gốc Hispanic mà thôi.
Ban đầu, mọi người đều nghĩ rằng phải có đến năm phiếu thuận thì mới có thể thông qua dự luật này, nhưng luật sư thành phố khẳng định rằng vì Santa Ana đang bị kiện nên có quyền dùng đến ngân quỹ tranh tụng (liability fund) chứ không phải ngân quỹ điều hành (general fund) nên chỉ cần tỉ số 4-3 là đủ.
Trở lại kết quả 4-3, của buổi họp, bốn phiếu thuận là của các nghị viên Vicente Sarmiento, Jose Solorio, Sal Tinajero và David Benavides. Ba phiếu chống là của Thị Trưởng Miguel Pulido, phó Thị Trưởng Michele Martinez và Nghị Viên Juan Villegas.
Đây mới là thắng lợi ở bước đầu mà thôi. Đến ngày 5 Tháng Sáu, trong cuộc bầu cử sơ bộ, cử tri thành phố sẽ có quyết định cuối cùng.
Ông Sarmiento nói: “Tôi rất vui mừng khi thấy cư dân gốc Hispanic và gốc Việt cùng sát cánh bên nhau để ủng hộ dự luật này. Bây giờ là thời điểm chín mùi để mọi người cùng nhau hợp tác làm dự luật này trở thành luật.”
Trên đường về, ông Phát nói một cách vui vẻ: “Tôi vui vì đã cùng các đồng hương đến đây lên tiếng ủng hộ dự luật này. Tôi cũng vui vì các vị dân cử Santa Ana đã tiếp nhận ý kiến của tôi một cách công bằng dù có người không đồng ý. Nhưng vui nhất khi thấy rất nhiều người Hispanic tôn trọng dân chủ và công bằng nên ủng hộ người mình chứ không ỷ đông hiếp yếu.” (Ðằng-Giao)
—————–
Liên lạc tác giả: [email protected]