Thursday, March 28, 2024

Tiếng Việt Dấu Yêu (Kỳ 305)

Góc hoạt họa thiếu nhi

Huey Nguyenhuu

Kính thưa quý phụ huynh,

Ba Bố con chúng tôi xin hân hạnh được giới thiệu đến quý vị và nhất là các thanh thiếu niên Việt Nam những mẩu chuyện hí họa về chú cún con “Boo,” Boo Berry Bandit (BBB).

Tôi là cựu quân nhân Hoa Kỳ gốc Việt, là một người tỵ nạn đến Mỹ đầu năm 1981. Sau khi giải ngũ với cấp bậc Đại Úy Hải Quân ngành nguyên tử, tôi làm kỹ sư trong căn cứ Không Quân tại Los Angeles. Hai con tôi một trai, một gái đang học lớp 7 và lớp 4 tại Placentia Yorba Linda Unified School District.

Meet Boo Berry Bandit là một tác phẩm tinh thần của ba Bố Con. Mong quý vị thưởng thức những câu chuyện dí dỏm hàng ngày, dựa vào những tin tức nóng bỏng, hay những câu châm ngôn dạy dỗ con cái làm người.

Tái bút: Boo cũng xin chào quý vị. Quý vị có thể xem thêm câu chuyện chúng tôi tại: http://meetbooberrybandit.blogspot.com/



LTS:
Tòa soạn trân trọng giới thiệu với quý độc giả và phụ huynh, Giáo Sư Trần Chấn Trí sẽ cộng tác qua mục “Học Tục Ngữ Bằng Hình Ảnh” trên trang Tiếng Việt Dấu Yêu của nhật báo Người Việt vào ngày Thứ Bảy cách tuần.

Mọi hình ảnh và bài viết cho trang TVDY xin gởi về email: [email protected]

GS Trần C. Trí (PhD, UCLA) hiện giảng dạy Ngôn Ngữ học và Việt ngữ tại University of California, Irvine và tiếng Tây Ban Nha tại một số đại học khác trong vùng Orange County. Ông cộng tác với Ban Đại Diện Các Trung Tâm Việt Ngữ Nam California từ năm 2003 đến nay, góp phần trong các khoá huấn luyện và tu nghiệp sư phạm hàng năm dành cho các thầy cô dạy Việt ngữ ở California và các tiểu bang khác ở Hoa Kỳ. Ông cũng là tác giả của nhiều sách giáo khoa và nghiên cứu tiếng Việt và tiếng Tây Ban Nha.

Học Tục Ngữ Bằng Hình Ảnh

GS Trần C. Trí

Trang Tiếng Việt Dấu Yêu xin hân hạnh giới thiệu một mục mới dành cho các em. Qua mục Học Tục Ngữ Bằng Hình Ảnh thường xuyên này, các em sẽ vừa tìm hiểu kho tàng tục ngữ Việt Nam, vừa ôn luyện tiếng Việt và giải trí với những hình ảnh vui đẹp.

“Tục” là thuộc về ngôn ngữ bình dân và “ngữ” là một câu nói. Qua tục ngữ, các em sẽ được dịp học hỏi thêm về văn hoá, luân lý, lịch sử, địa lý, kinh nghiệm dân gian, v.v…. được truyền từ đời này sang đời khác ở Việt Nam.

Thông qua việc tìm ra câu tục ngữ dựa theo hình ảnh và phần gợi ý kèm theo, các em sẽ có cơ hội ôn luyện tiếng Việt về nhiều mặt: cấu trúc vần, hệ thống thanh, chính tả, dấu giọng và dấu nguyên âm, từ vựng và cú pháp.

Đây là một trò đố vui khá phổ thông, đã có từ lâu ở Việt Nam. Đối với mỗi hình ảnh, nếu không có phần chú thích kèm theo thì tên gọi của hình ảnh đó cũng chính là một chữ trong câu tục ngữ. Phần nhiều các hình ảnh cần bỏ đi hay thêm vào một số chữ cái, dấu thanh hoặc dấu nguyên âm mới trở thành những chữ trong câu tục ngữ.

Phần giải đáp câu tục ngữ và giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng cũng như ý nghĩa mở rộng của nó được đăng trong kỳ kế tiếp.

*Giải đáp câu tục ngữ kỳ trước

Một giọt máu đào hơn ao nước lã

-Nghĩa đen: Một giọt máu đỏ trong thân thể còn hơn cả một ao nước.

-Nghĩa bóng: Tình máu mủ ruột thịt lúc nào cũng quý so với những mối quan hệ giữa một người với những người dưng, không có liên hệ họ hàng.

-Ý nghĩa luân lý: Chúng ta phải biết thương yêu và quý trọng những người thân trong gia đình và họ hàng gần xa.

*Câu đố kỳ này



Em Viết Văn Việt

Những bài viết của học sinh các trường Việt ngữ

1- Nhằm tạo một diễn đàn cho các em tập viết tiếng Việt, Ban Biên Tập trang Tiếng Việt Dấu Yêu kêu gọi quý phụ huynh và quý thầy cô khuyến khích các em viết văn, diễn tả bằng tiếng Việt những cảm nghĩ và ước vọng trong đời sống của các em. Ước mong nơi đây một sân chơi được mở ra và khu vườn văn hóa Việt sẽ được quý phụ huynh và quý thầy cô góp tay vun trồng, khuyến khích.

2- Trong các bài nhận được và chọn để đăng, chúng tôi cố ý giữ nguyên văn những gì các em viết. Vì thế, khi đọc đến những ngôn từ, lỗi chính tả và sai văn phạm, chúng tôi mong được phụ huynh và thầy cô chia sẻ và sửa chữa cho các em tại nhà hay trong lớp học.

3- Tất cả các bài viết dưới dạng MSWord, font Unicode; và hình ảnh dạng .jpg, xin gởi về địa chỉ email: [email protected] (Xin đừng gởi dạng .pdf vì không tiện cho việc layout).

Trân trọng cảm ơn quý vị.

Nguyễn Việt Linh

Đặt câu với một mệnh đề

1-Cổ tay của em nằm trên bàn tay.

2-Em rất vui sướng khi được đi chơi.

3-Em rất thích màu đỏ.

4-Con chó và con bò là gia súc.

5-Cô giáo của em giảng bài cho em.

6-Mẹ em chăm sóc cho em cả ngày.

7-Xoài có một hột.

8-Em phải nhớ ơn tổ tiên ông bà và cha mẹ.

9-Hùng Vương Thứ Nhất là con trưởng của Lạc Long Quân.

10-Hoàng Sa ở trong Biển Đông

(Phan Như Bảo Tín, thí sinh lớp 2, Giải Khuyến Học 2013)

—–

Lễ Tạ Ơn

Mẹ em mua một con gà thật to, nó nặng quá, em cầm không nỗi. Nhà có 4 người thôi , không ăn hết nỗi. Nhưng mẹ nói nhà có khách. Sao mẹ không mua thịt bò hoặc cá nhĩ? Em không thích ăn thịt gà bự như vầy, không ngon đâu.

Mẹ phải soạn tủ đá để nhéc con gà vào, con gà này vô duyên lắm. Em nói mẹ cực làm chi. Mẹ nói đây là ngày Lễ Tạ Ơn, mẹ phải làm món gà đem qua nhà nội vì bà nội già không nấu được nữa. Hôm đó có các cô, chú và em họ của em về đông lắm.

Em rất thích gặp các em họ, em rất vui nhưng mà không vui khi phải ăn thịt con gà vô duyên này.

(Bảo Châu Lớp Ba)



Tâm tình thầy cô

Lễ Tạ Ơn

Cành Hồng

Bài Đức Dục tuần này nói về Lễ Tạ Ơn, đa số các em hỏi tôi là tai sao phải tạ ơn và tạ ơn ai? Mình là người Việt Nam mà. Mình đâu cần phải ăn mừng lễ của người Mỹ? Tại sao lễ lớn vậy mà chúng em không đuọc nghỉ học (ngày Chủ Nhật).

Đối với tôi, hai câu hỏi này hơi khó vì phải nói ngắn, gọn cho các em hiểu và các em hài lòng.

Tôi đã dùng nhiều thời gian cho việc nói  nguồn gốc, phong tục cổ truyền về Lễ Tạ Ơn.

Phải giải thích sao cho các em bé bỏng của tôi hiểu rằng  Tạ ơn, Cám Ơn, Báo Đáp là một nét đẹp trong những nét đẹp của nền văn hóa Việt Nam. Ca dao của chúng ta đã có những câu: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ nguồn.” Vậy thì nhớ ơn những người giúp đỡ mình trong lúc khó khăn; nhờ sự giúp đỡ này mình mới hái gặt được hoa màu, chăn nuôi được gia súc… là điều hợp lý. Hơn nữa, các em đang sống ở Mỹ, các em phải hòa đồng với người Mỹ, phải hòa nhập với nền Văn Hóa Mỹ. Việc chúng ta mừng Lễ Tạ Ơn đâu có gì là không hợp lý.

Còn các em không được nghỉ học ngày cuối tuần, không phải vì chúng ta không mừng lễ mà vì ngày lễ không nằm vào cuối tuần, trong khi mỗi tuần các em chỉ học có một buổi. Nếu nghỉ nhiều quá thì không còn bao nhiêu thời gian cho việc học tiếng Việt.

May quá, các em mỉm cười khi nghe tôi giải thích, và chúng tôi rất vui khi nghe tiếng chuông báo giờ tan học.



Giới thiệu “Sổ Tay Chính Tả Tiếng Việt”

(TM. Nhóm Thực Hiện Từ Điển Việt Nam Tại Hải Ngoại)

Nguyễn Song Thuận

Tiếng nói của một dân tộc là phần quan trọng nhất để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác trên thế giới, nhằm giữ vững được nền tự chủ của nước nhà do Tổ Tiên tạo nên và để lại, đồng thời để xây dựng, phát triển nền văn hóa, lịch sử và văn minh lâu dài của cả một khối dân tộc. Tiếng Việt và chữ Việt không là ngoại lệ.

Đầu thế kỷ 20, nhà Văn Hóa Phạm Quỳnh đã phát biểu: “Tiếng Việt Còn, Nước Việt Còn.” Câu nói này đã trở thành một khẩu hiệu rất chính xác.

Để ghi lại tiếng nói của dân tộc Việt Nam bằng chữ viết, trước kia dân ta dùng chữ Nôm và ngày nay dùng chữ Quốc ngữ. Chữ Nôm ghi âm tiếng Việt, nhưng dựa theo chữ Hán mà tạo ra nên – về hình thức, trông giống chữ của người “Tầu.” Chữ Quốc Ngữ dựa theo các chữ cái La-Tinh ghép lại, thêm các dấu giọng và dấu chữ – không giống bất cứ thứ chữ nào trên thế giới. Chữ Quốc ngữ của người Việt chính là chữ Việt ngày nay, là  “căn cước” nhận diện dân tộc Việt trên trường quốc tế.

Nhằm mục đích thống nhất chữ Quốc ngữ, tại hải ngoại một nhóm thầy cô giáo dạy tiếng Việt, gồm quý vị tốt nghiệp đại học và hậu đại học, tiến sĩ, bác sĩ, cao học, kỹ sư, nhà văn, nhà thơ, nhà báo… và những người yêu tiếng Việt, dự định thực hiện một cuốn Từ Điển Ngữ Vựng Tiếng Việt Thông Dụng. Sách tham khảo là những tử điển giá trị cũ cũng như mới xuất bản gần đây.

Tuy nhiên, muốn thống nhất cách viết chữ Quốc ngữ, việc đầu tiên là phải “thống nhất cách viết chính tả” và sau đó là chú trọng đến cách dùng những câu viết sao cho đúng văn phạm.

Chính tả chữ Quốc ngữ nếu được “thống nhất,” sẽ đóng góp thiết thực cho cuốn Từ Điển Ngữ Vựng Thông Dụng Việt Nam.

Trong phạm vi cuốn sách này, chúng tôi chỉ đề cập đến việc thống nhất cách viết “chính tả” chữ Quốc ngữ.

Nhận xét một cách tổng quát, cùng một chữ tiếng Việt, người miền Bắc thường phát âm “không chuẩn” ở phần đầu, người miền Trung hay lẫn lộn dấu hỏi, ngã ở phần giữa, và người miền Nam thường không phân biệt được rõ ràng chữ cái ở cuối  như chữ “t” lẫn với “c”, có “g” hay không có “g”.

Thí dụ: người miền Bắc không phân biệt rõ ràng khi phát âm chữ “tr” (trâu) với chữ “ch” (châu); người miền Trung phát âm chữ “lãng” (lãng trí) giống như chữ “lảng” (lảng tránh); và người miền Nam phát âm chữ “bạt” (lời bạt) thành chữ “bạc” (bội bạc).

Trong cuốn “Chánh Tả Việt Ngữ,” tác giả Lê Ngọc Trụ đã  đưa ra 4 cách viết chánh tả tiếng Việt, đó là: (1) “theo giọng đọc, nghe sao viết vậy”; (2) “theo phương pháp phân biệt, để tránh sự lầm lẫn”; (3) “theo sự quen dùng, viết theo phần đông, không cần hiểu nguyên lý”; (4) và “theo tự nguyên, vì tiếng đó đã chuyển bên gốc một tiếng khác.”

Chúng tôi tán thành phương pháp 2 và 4, tuy vậy vẫn tôn trọng cách viết chính tả theo cách 1 và 3.

Trong cuốn “Sổ Tay Chính Tả Tiếng Việt” này, ngoài nghĩa căn bản viết bằng tiếng Việt, một số chữ có kèm thêm tiếng Pháp và tiếng Anh với mục đích làm rõ thêm nghĩa chữ Việt, đồng thời giúp người ngoại quốc hay người Việt sinh ra ở hải ngoại dễ dàng tìm hiểu.

Ngoài ra, những từ ngữ được ghi chú là “không viết” chỉ có nghĩa tương đối, vì có thể đó là tiếng địa phương mà chúng tôi không biết, chưa thông dụng, hoặc là tiếng sẽ được dùng để phiên âm, hay tiếng mới sẽ dùng tới sau này. Cũng vì thế, đôi khi chúng tôi ghi chú là “không viết…, viết… ”, hoặc “xch…”

Chúng tôi chia cuốn “Sổ Tay Chính Tả Tiếng Việt” làm hai tập: Tập I gồm năm chương (I, II, III, IV và V), và tập II gồm các chương còn lại. Tập I dày khoảng 600 trang. Sau cuốn “Sổ Tay Chính Tả Tiếng Việt” chúng tôi sẽ hiệu đính và hoàn tất cuốn “Tự Điển Ngữ Vựng Thông Dụng Việt Nam.”

Chúng tôi trân trọng cám ơn quý vị trong “Nhóm Thực Hiện Từ Điển Việt Nam Tại Hải Ngoại” và các nhà hảo tâm, đã đóng góp ý kiến và biên soạn các vần tiếng Việt cũng như đóng góp tiền bạc để in sách (bảng danh sách cám ơn đính kèm).

Vì tiếng nói của một dân tộc, luôn luôn biến đổi theo thời đại, với sự phát triển về khoa học, văn hóa, chính trị trên thế giới, nên không thể đóng khung hay ghìm chân “chữ viết” tại một chỗ. Tuy nhiên, sự thay đổi này nếu có, cần phải theo một đường lối nào đó, có trật tự, dễ hiểu và trong sáng. Muốn thế, chúng ta hãy bắt đầu bằng một “bảng chỉ đường” đơn giản, để sau đó cho dù  đường đi có phức tạp, khó khăn thêm, chúng ta cũng vững tin mà tiến bước.

Cuốn “Sổ Tay Chính Tả Tiếng Việt” chính là “bảng chỉ đường” đơn giản đó vậy.

Sau cùng, kính mong quý vị độc giả, nhất là những vị giáo sư, học giả, am tường về tiếng Việt đóng góp ý kiến và chỉ ra những chỗ sai lầm cần xem xét lại để hoàn chỉnh và tha thứ cho những lỗi đánh máy không thể tránh trong sách.



Sinh hoạt tại TTVN Hồng Bàng

Các em xếp hàng chỉnh tề đợi phụ huynh đến đón về.
Mừng rỡ gặp cha mẹ.

Thầy Tôn Thất Thiệu và lớp Võ Lâm Việt Nam.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

MỚI CẬP NHẬT