Ngô Ðồng
Như Tổng Thống Obama dạo đờn trong bản thông điệp gửi tới toàn dân ngày 24 tháng 1 năm 2012, chính phủ liên bang đang chuẩn bị đưa ra kế hoạch mới nhằm nới rộng chương trình điều chỉnh món nợ vay mua nhà để tránh bị xiết nợ.
Chương trình điều chỉnh món nợ vay mua nhà (Home Affordable Modification Program) gọi lắt là HAMP được đưa ra từ năm đầu ông Obama bước vào Tòa Bạch Ốc, giúp chủ nhà giảm số tiền trả nợ hàng tháng xuống không quá 31% của lợi tức kiếm được.
Hàng triệu chủ nhà đã không trả nổi số tiền hàng tháng vay mua nhà vì lợi tức sụt giảm hoặc bị thất nghiệp. Chương trình như một cái phao cứu họ khỏi chết đuối nhưng không phải ai cũng hội đủ điều kiện để được trợ giúp. Bởi vậy, chương trình dự trù giúp cho 4 triệu chủ nhà gặp khó khăn trả nợ nhưng chỉ dưới 1 triệu chủ nhà là được hưởng ơn mưa móc.
Thị trường địa ốc vẫn còn trì trệ một phần vì còn quá nhiều chủ nhà không chịu đựng nổi số tiền trả hàng tháng trên căn nhà, trong khi trị giá nhà lại tuột dốc, nhiều chủ nhà buông tay cho ngân hàng xiết nợ. Hàng triệu chủ nhà có thể còn buông tay trong năm nay và những năm tới, gây tác động xấu đến cả nền kinh tế.
Năm nay, Tổng Thống Obama sẽ phải tái tranh cử để có thể ngồi lại trong Tòa Bạch Ốc thêm 4 năm nữa, ông loan báo nới rộng chương trình HAMP giúp thêm những người từng bị từ chối hầu họ giữ được nhà thay vì buông tay.
Theo kế hoạch mới, không những các người chủ nhà nào có tỉ lệ nợ quá cao từng bị từ chối, các nhà tài trợ hoặc chủ nợ đang ôm các món nợ đó cũng được chính phủ khuyến khích bằng cách cho họ những món tiền thưởng hay đền bù (incentives) để họ sốt sắng tham dự.
Chi tiết của chương trình HAMP nới rộng có thể được công bố nội trong Tháng Hai 2012 này nhưng bắt đầu nhận đơn thì có thể phải đợi tới Tháng Năm hoặc sớm cũng phải đến Tháng Tư.
Chương trình HAMP cũ chính yếu chỉ khuyến khích chủ nợ cho con nợ tái tài trợ món số tiền vay mua nhà còn đang thiếu với một mức lãi suất nhẹ hơn, hoặc cho con nợ hoãn trả nợ ít tháng nếu thất nghiệp. Tuy nhiên, chương trình mới còn khuyến khích chủ nợ giảm bớt số tiền người ta đang còn thiếu (principal reduction) bằng cách chính phủ cho các nhà tài trợ hưởng một sự đền bù.
Dưới đây là một số nét chính yếu:
Mở rộng tiêu chuẩn người được chấp thuận cho hưởng chương trình HAMP
Trên căn bản, chương trình HAMP giúp người chủ nhà trả số tiền hàng tháng không quá 31% của lợi tức kiếm được. Từ trước đến nay, những ai có lợi tức bên dưới tỉ lệ này (tức kiếm tiền nhiều hơn, không gặp khó khăn trả nợ) thì bị từ chối. Từ bây giờ có thể sẽ được cho tham dự. Các chi tiết chính thức sẽ được chính phủ loan báo trong những ngày tới.
Mở rộng đến cả các chủ nhà có nhà cho thuê
Trước đến nay, chương trình HAMP chỉ áp dụng cho những người chủ nhà ở trong căn nhà mình mua (owner-occupied). Những ai làm chủ những căn nhà cho thuê không được giúp. Bây giờ, những món nợ trên các căn nhà cho thuê (rental properties) cũng được tham dự HAMP.
Thưởng hay bù đắp (incentives) nhiều gấp ba cho chủ nợ
Chương trình HAMP mới sẽ trả từ 18 xu (cents) đến 63 xu (cents) cho mỗi đô la chủ nợ (lenders) chịu xí xóa cho con nợ. Từ trước tới nay chỉ là từ 6 xu đến 21 xu. Hy vọng chủ nợ đỡ thấy thiệt thòi hơn mà tham gia giúp đỡ con nợ sốt sắng hơn.
Hai đại gia Fannie Mae và Freddie Mac cũng được bù đắp
Từ trước tới giờ, hai định chế tài trợ Fannie Mae và Freddie Mac không tham gia chương trình giảm số tiền đang nợ của con nợ trong các chương trình HAMP của họ. Ðể khuyến khích, Bộ Tài Chính cũng áp dụng cùng một công thức đền bù hay thưởng y hệt như đối với các nhà tài trợ khác nếu các đại gia này cho phép các công ty dịch vụ thu nợ giảm số tiền đang nợ cho con nợ gặp khó khăn trả nợ.
Trong một bản tuyên bố sau khi nghe Tổng Thống Obama loan báo kế hoạch giúp thị trường địa ốc chống đỡ các khó khăn, Moe Veissi, tân chủ tịch Hiệp Hội Ðịa Ốc Hoa Kỳ (NAR) cho hay “Chúng ta phải lấy chính sách gia cư là chính sách ưu tiên của quốc gia. NAR tin rằng có nhiều điều nữa cần phải thực hiện để đối phó với khối lượng nhà bị ngân hàng xiết nợ vẫn còn gia tăng cũng như phải giải quyết tình trạng khó vay nợ mua nhà hiện đang cản trở sự hồi phục thực sự của thị trường địa ốc”.