Thursday, March 28, 2024

Santorum đang ở kèo trên? – Nguyễn Văn Khanh

 


Nguyễn Văn Khanh


 


Từng có lúc những người ủng hộ ông Mitt Romney tin vào chuyện “ăn chắc.” Lý do cũng dễ hiểu: ông có nhiều tiền lại quyên được nhiều tiền, được sự ủng hộ của nhiều người, có hẳn một dàn quân địa phương giúp vận động, 4 năm trước đây từng thắng ứng viên John McCain, và tất cả những cuộc thăm dò cấp quốc gia đều nói mỗi mình ông là người có khả năng đánh bại đương kim Tổng Thống Dân Chủ Barack Obama, hay ít nhất có thể tranh cử ngang ngửa với ông Obama.


Tình hình bây giờ đã đổi khác. Chỉ một tuần sau ngày bất ngờ thắng ở Colorado, Minnesota và Missouri, ứng viên Rick Santorum lại trở thành “hiện tượng chính trị” cho cuộc đua của đảng Cộng Hòa, được cử tri và ngay cả giới truyền thông chú ý đến nhiều nhất. Sự chú ý này không chỉ giúp cho ông Santorum tiếp tục đường đua, mà còn tạo cơ hội để ông nói với mọi người rằng “cuộc đua bây giờ chỉ còn có 2,” ông là một và người còn lại là ông Cựu Thống Ðốc Romney.


Ít nhất cho đến giờ phút này, điều ông Santorum nói là điều đang xảy ra ở tiểu bang Michigan trước khi cuộc bầu cử sơ bộ diễn ra vào ngày Thứ Ba tuần tới. Vài tuần trước đây ông Romney được cả nước dự đoán sẽ “thắng lớn ở tiểu bang nhà” – nơi ông sinh ra, lớn lên, thân phụ ông là thành viên điều hành công ty xe hơi American Motors Co., từng làm thống đốc và thường được mọi người nhắc đến với tất cả lòng quý trọng… Nào ngờ chiến thắng của ông Santorum ở 3 tiểu bang miền Trung Tây đã đưa ứng cử viên từng đứng cuối bảng đến vị trí nổi bật hơn: 33% cử tri Cộng Hòa nói họ ủng hộ ông Santorum, 27% nói sẽ chọn ông Romney. Hai ứng viên còn là ông Newt Gingrich được 17% và ông Ron Paul có 12% số phiếu.


 


Tại sao tình hình thay đổi nhanh đến thế?


 


“Chẳng có gì lạ cả,” ông Saul Shorr, chiến lược gia hàng đầu của đảng Dân Chủ ở Pennsylvania trả lời. “Cử tri Michigan càng biết ông Romney nhiều bao nhiêu thì họ lại càng thắc mắc về ông ta bấy nhiêu.” Thắc mắc lớn nhất vẫn là chuyện ông Romney “có bảo thủ không, nếu có thì ông bảo thủ ở mức nào, có phải là mức họ trông đợi không,” trong khi họ chẳng phải e ngại về ông Santorum, chính trị gia đang hãnh diện mang nhãn hiệu “con cưng” của thành phần bảo thủ cốt cán trong đảng.


Một lý do khác nữa cũng được nhiều người nói đến là giới công nhân Michigan không hài lòng với ông Romney, “vì ông đã không cứu họ trong giai đoạn họ gặp khó khăn nhất,” theo giải thích của một nhà báo địa phương yêu cầu không nêu tên. Qua điện thoại, nhà báo này kể lại hồi 2009 khi ông Obama quyết định bơm tiền cứu nguy kỹ nghệ xe hơi, “ông Romney là người đầu tiên lên tiếng chống lại chuyện đó và công nhân Michigan chưa quên những gì ông đã nói.” Khoản tiền hàng trăm tỷ dollars ông Obama cho các đại công ty GM và Chrysler ở Detroit “đã giúp kỹ nghệ xe hơi Hoa Kỳ hồi sinh, vững mạnh trở lại, giúp công nhân có việc làm” và đương nhiên, “dù chuyện xảy ra dã 3 năm rồi, nhưng họ nhìn ông với cặp mắt không mấy cảm tình.”


Chỉ 2 lý do nêu trên không thôi đã đủ để thấy ông Romney đang trong thế kẹt. Từ đầu tuần này ông đã bỏ ra bạc triệu để chạy quảng cáo trên TV nhắc nhở dân chúng Michigan đừng quên “ông là người của họ.” Ðể đối lại, ông Santorum và những người ủng hộ ông cũng bỏ một khoản tiền khá to – nghe đâu tới nửa triệu bạc – để quảng cáo, nội dung nói là nếu ủng hộ một ông Obama trong đảng Cộng Hòa thì xin cứ chọn ông Romney, còn nếu muốn có người khác biệt hẳn với ông Obama thì “xin bỏ phiếu cho Rick Santorum.”


Chuyện gì sẽ xảy ra nếu ông Rick Santorum thắng ở Michigan? Tình hình tranh cử của đảng Cộng Hòa sẽ như thế nào nếu ông Mitt Romney thua ngay ở bang nhà?


“Ông nào cũng muốn thắng, nhưng rất tiếc cử tri chỉ chọn có một trong 2 ông mà thôi,” quan sát viên bầu cử William Sharbaugh đang đóng đô tại Detroit mở đầu câu chuyện. “Tôi nghĩ nếu thắng thì ông Santorum sẽ có cơ hội để tiến xa hơn nữa ở Super Tuesday một tuần sau, nhưng vẫn chưa đảm bảo ông sẽ là người được đảng Cộng Hòa đưa ra tranh cử tổng thống.” Ông Sharbaugh bảo thêm “nên nhớ trong thành phần bảo thủ của đảng còn có ông Newt Gingrich, đang được sự ủng hộ của giới trẻ và khối cử tri độc lập lại là ông Ron Paul.”


Còn trường hợp ông Romney thì sao? “Trường hợp ông này thì tôi lo âu,” một quan sát viên khác là ông Mark Brown trả lời. “Theo tôi nếu thất bại ngay ở sân nhà thì ông Romney sẽ gặp trở ngại lớn, có thể sẽ mất chỗ được đảng đề cử.”


Tình hình sẽ tệ đến thế cho ông Romney hay sao? “Tôi cũng nghĩ như thế,” ông Steve Mitchell của cho bộ Cộng Hòa ở East Lansing chia sẻ quan điểm cá nhân. “Ông Romney là người ra quân ngay sân nhà, có tất cả mọi điều kiện thuận lợi mà vẫn không thành công, thì tức khắc tin đó sẽ vang dội khắp nơi, mang ý nghĩa ông Romney không được ngay đảng nhà ủng hộ thì làm sao mong thắng được ông Obama?”


Mặc dù nói tin tưởng sẽ được cử tri bỏ phiếu ủng hộ, nhưng cả 2 ứng viên đều rất khéo léo, không vội nói mình sẽ là người thắng cuộc vào ngày Thứ Ba tuần tới. Ông Romney cho báo chí địa phương biết “không tin chuyện thắng lớn thua to sẽ xảy ra,” ông Santorum thì bảo “phải đợi cho đến khi kết quả công bố” mới biết chuyện thắng bại.


Dân Biểu Bill Huizenga, một trong 8 vị dân cử của Michigan ủng hộ ông Romney, nói rằng tình hình kinh tế khó khăn, “cử tri sẽ dồn phiếu cho người có nhiều kinh nghiệm là ông Romney,” nhưng cố vấn chính trị của ông Santorum là ông Hogan Gilley tin tưởng “người bắt được nhịp cầu liên kết với cử tri Michigan chính là ông Santorum.”


Thú vị nhất trong chuyện này là vai trò của ông Newt Gingrich. Vài tuần trước đây ông cựu chủ tịch Hạ Viện từng nghĩ đến chuyện sẽ vận động ở Michigan, tiếp tục chính sách gây cản trở cho ông Romney, nhưng cuối cùng lại bỏ ý định này, nhường võ đài lại cho 2 ông Romney và Santorum. Ông R.C. Hammond, phát ngôn viên của ông Gingrich giải thích, “chiến lược của chúng tôi là không nên nhảy vào chia phiếu của ông Santorum, đừng làm lợi cho ông Romney” và chiến thắng của ông Santorum sẽ phân định lại vị trí của các ứng viên đang nuôi mộng được đảng đề cử.


“Lúc đó” ông Hammond nói tiếp, cuộc đua chỉ còn có 2 người là “Newt Gingrich và Rick Santorum.”

MỚI CẬP NHẬT