‘Chiến tranh và điều tra’

Ngày Giao Thừa, công tố viên liên bang New York đưa trát đòi tài liệu về Ủy Ban Nhậm Chức Tổng Thống nhận số tiền $900,000 ông Imaad Zuberi đóng góp. Ông Zuberi, gốc Ấn và đầu tư tài chính lớn, bị xem là dùng tiền từ Nam Á, một số nước Ả Rập để “lóp-bi” ở Washington bất hợp pháp. Ông giải thích rất hợp pháp, “Phải bỏ tiền để liên hệ và mua ảnh hưởng” với chính quyền thủ đô.

Đây là “hối lộ” ở khắp nơi trên thế giới, nhưng chỉ bất hợp pháp ở Mỹ vì hai điều: Tiền có thể đã được “rửa” từ giới lãnh đạo lưu vong hay còn tại chức, và Zuberi không đăng ký trong vòng 10 ngày làm “lóp-bi.” Thêm bất hợp pháp nữa: Ủy Ban nhận tiền “rửa” rồi lem nhem trong việc tiêu pha tổng số $107 triệu ủng hộ lễ nhậm chức.

Mùng Một Tết, trong diễn văn “tình hình đất nước” tổng thống nói phía Dân Chủ có chọn lựa giữa “hòa bình và làm luật” hoặc “chiến tranh và điều tra” với hành pháp. Ông cũng kêu gọi hai phía dân cử hai đảng “nắm lấy cơ hội rộng mở để hợp tác với nhau, thỏa nhượng lẫn nhau và làm việc cho lợi ích chung.” Ba điều nghe rất cao đẹp, nhưng hoàn toàn trái ngược những gì ông nói, “tuýt” và làm như một ứng viên, rồi tổng thống suốt hai năm qua. Đây cũng đi cùng điều kiện là phía Dân Chủ đa số ở Hạ Viện phải ngừng những điều tra vào chính quyển.

Điều tra mở rộng

Mùng Hai Tết, dân biểu Dân Chủ đứng đầu các ủy ban giám sát tiếp tục và mở thêm một loạt điều tra mới về liên hệ chính trị lẫn tiền bạc giữa ứng viên rồi Tổng Thống Trump với Nga – ngoài những điều tra của Công Tố Viên Đặc Nhiệm Robert Mueller (SCO) về liên hệ Trump-Putin. Theo tờ Los Angeles Times tiêu biểu cho miền Tây, Dân Biểu Adam Schiff nay là chủ tịch Ủy Ban Tình Báo, cùng các chủ tịch Dân Chủ khác giải thích: Điều kiện của tổng thống không hợp lý. Những câu hỏi về ảnh hưởng của Nga không những ở trong giai đoạn tranh cử mà còn suốt hai năm đầu của chính quyền Trump chưa được trả lời.

Điều kiện cũng đạo đức giả, vì khi phía Cộng Hòa nắm các ủy ban giám sát họ chỉ lo che giấu và bảo vệ Tòa Bạch Ốc; nay phía Dân Chủ nắm đa số và điều tra thì ông Trump kêu toáng lên, “Adam Schiff công bố sẽ nhìn vào mọi khía cạnh đời tôi, cả mặt tài chính lẫn đời tư. Chuyện này chưa bao giờ xảy ra.” Ông Trump quên việc phía Cộng Hòa từng theo đuổi Ngoại Trưởng Hillary Clinton và Tổng Thống Barack Obama hai năm dài về chuyện khủng bố ở Benghazi mà không tìm thấy một bằng chứng, lỗi lầm nào. Ông cũng thô bỉ và ấu trĩ đến độ gọi ông Schiff người nhỏ bé là “nhái con,” và đổi họ ông này thành “Schitt” (nghe tựa chữ “phân” trong tiếng Anh).

Ông Schiff chú trọng đến những câu hỏi về tài chính của gia đình Trump liên quan đến các tỷ phú Nga đồng minh với Tổng Thống Putin, tất cả đều có thể dật giây ông Trump – người cho thấy luôn để quyền lợi tài chính của mình và gia đình trước hết, và cũng không muốn ai nhìn vào chuyện làm tiền của mình. Ông Schiff nói điều tra của Ủy Ban nhắm vào năm vấn đề liên hệ chặt chẽ với nhau: a) Chính quyền Nga đã làm gì để ảnh hưởng vào những bầu cử ở Mỹ, và chính quyền Mỹ đã đáp ứng thế nào; b) Mức độ đồng lõa hay điều hợp giữa Nga và người có liên hệ với ông Trump; c) Có ngoại nhân nào tìm cách hay đã “nắm tẩy” ông Trump hoặc người hợp tác với ông; d) Ông Trump hay người hợp tác với ông hiện hay có bị ngoại nhân dật giây (ngoài Nga còn Saudi Arabia và Trung Quốc), hay từng bao giờ làm những chính sách có lợi cho ngoại bang; e) Có ai đã tìm cách ngăn cản những điều tra liên quan đến các vấn đề trên.

Sửa soạn bãi nhiệm?

Dựa vào trên, những điều tra mới tập trung vào những làm ăn của gia đình Trump và thời gian ông làm tổng thống hơn các điều tra của SCO. Ông Schiff lý luận những vấn đề này nằm ngay trong lãnh vực “phản gián,” chuyên môn của Ủy Ban Tình Báo với đầy đủ các bằng chứng và dữ kiện. Dân chúng Mỹ cũng rất chú trọng vào những điều này và Ủy Ban có lý do chính đáng: Một tổng thống không thể nào bị quyền lợi tài chính của mình trong các chính sách mình đưa ra lung lạc. Để bổ túc cho SCO, phía Dân Chủ nay chú ý vào khía cạnh “phản gián” và tiền bạc gia đình Trump – mạnh mẽ và dễ chứng minh hơn “đồng lõa với Nga.” Chủ tịch Hạ Viện, bà Nancy Pelosi (Dân Chủ), nói, “Chúng ta phải nhìn vào các sự kiện,” nhất là về làm lợi cho ngoại nhân và tiền bạc mà ông Trump giấu nhẹm.

Bước đầu là thu thập bằng chứng về các “hình tội hay khinh tội nghiêm trọng” đúng như Hiến Pháp quy định. Sau đó là trình bày sự việc rõ rệt để thuyết phục dân chúng, rồi xây nền tảng cho hợp tác giữa hai đảng – một điều khó khăn trong hiện tình chính trị. Các Ủy Ban phân công: Tình Báo xem gia đình Trump có bị tiền bạc Nga, Saudi Arabia và Trung Quốc hủ hóa; Tài Chính dưới quyền bà Maxine Waters nhìn vào “rửa tiền” của Trump Orhanization, và tại sao Deutsche Bank cho gia đình Trump vay hàng trăm triệu dù đã phá sản nhiều lần; Tư Pháp dưới quyền ông Jerrold Nadler vào sử dụng tiền bạc tranh cử cho chuyện riêng; Giám Sát dưới quyền ông Elijah Cummings vào tiền ngoài nước đổ vào làm ăn của gia đình, và hạn chế lá phiếu người da màu. Ông Eliot Engel, Ngoại Giao, xem chính quyền có thả lỏng những “cấm vận” cho các tỷ phú Nga; ông Richard Neal, Thuế Má, sẽ đòi hồ sơ thuế ông Trump.

Điều khó khăn cho giới lãnh đạo Dân Chủ là làm sao quân bằng giữa ý muốn bãi nhiệm tổng thống ngay của đại đa số người Dân Chủ và phản ứng của phía Cộng Hòa. Mọi chuyển lực đều có phản lực; nếu ráo riết và nhanh quá có thể giúp ông Trump quy tụ được ủng hộ của người Cộng Hòa. Ông Schiff nói, “Chúng ta phải xem xét toàn thể dữ kiện trước khi quyết định.” Lịch sử cho thấy muốn bãi nhiệm phải có đồng lòng của hai đảng mới thành công.

Hai đảng hợp tác

Sau 35 ngày tổng thống “đóng cửa/ shutdown” một phần chính quyền gây phản đối mạnh mẽ trong dân chúng và thiệt hại kinh tế Mỹ $11 tỷ, hai đảng (với đa số tuyệt đối nghị sĩ 83/16, và dân biểu 300/128) đồng lòng chấp nhận ngân sách cho hết tài khóa 2019. Ngân sách mới vẫn không có tiền “xây tường Mexico phải trả” như tổng thống hứa hẹn từ đầu tranh cử – chưa tới $1.4 tỷ cho “an ninh biên giới,” nhỏ hơn $1.6 tỷ trước “shutdown,” và $5.7 tỷ ông Trump đòi. Tổng thống phải chịu thua đa số Quốc Hội và ý dân, không dám “shutdown” nữa.

Tuy nhiên, qua Thứ Sáu ông công bố tình trạng “khẩn trương quốc gia,” để lấy cớ chiếm tiền “xây tường” từ thuế dân đóng mà Quốc Hội đã chuẩn chi cho các bộ, sở – dù số “vượt biên” đường bộ thấp nhất trong vòng 40 năm, và “cần sa ma túy” vào Mỹ chỉ đi qua cảng chính thức. Vấn nạn về Hiến Pháp: Tổng thống có thể đơn phương đi ngược lại ý nguyện của đại đa số dân chúng “qua mặt” giới lập pháp không? Dư luận dân chúng cho thấy 66% chống đối; 31% ủng hộ công bố.

Ông Trump không thể “tưởng tượng,” “tự tạo” hay “bịa đặt” vài nghìn dân tị nạn bị chặn ở biên giới hiện nay là “khủng hoảng” hầu tiếm quyền “chuẩn chi” của Quốc Hội để làm vừa lòng nhóm cử tri trung kiên nhỏ bé của mình. Giới luật gia cho thấy đã từng có 58 “khẩn trương” thực sự, cho phép hành pháp du di tiền thuế để sử dụng như trường hợp chiến tranh hoặc “cấm vận,” hay bệnh dịch trong nước. Gần đây nhất là việc hai tổng thống họ Bush đi vào chiến tranh Kuwait, và “chống khủng bố toàn cầu.”

Về mặt pháp lý, ông Trump không thể tuyên bố “khẩn trương” vì Quốc Hội không cho tiền ông “xây tường,” nhất là khi ông nói mình “không cần nhưng chỉ muốn làm ngay.” Luật liên bang cho phép Quốc Hội quyền bãi bỏ quyền công bố “khẩn trương” của tổng thống bằng nghị quyết phản đối trong vòng 18 ngày; với đa số tuyệt đối trong Quốc Hội, đây dễ thực hiện. Hơn nữa, phía Cộng Hòa cũng sợ nếu đi theo ý tổng thống sẽ “mở đường” cho phía Dân Chủ sau này ủng hộ tổng thống cùng đảng tuyên bố “khẩn trương” để “hạn chế súng đạn giết người” hằng ngày, hay “tai họa môi sinh” rành rành trong nước.

Giới dân cử cũng có thể làm luật ngăn tổng thống lấy tiền dành xây nhà cửa và bệnh viện cho binh sĩ và gia đình khắp nơi. Hai nghị sĩ California ủng hộ luật cấm tổng thống dùng quỹ xây cất và cứu trợ thiên tai của Công Binh nhằm “xây tường” dù  ông công bố “khẩn trương;” các nạn nhân thiên tai và chính quyền tiểu bang có tư cách kiện chính quyền liên bang vì mất quyền lợi.

Dân Mỹ sống dọc biên giới với Mexico bị mất đất đai, nhà cửa vì “tường” có tư cách kiện hơn hết. Giới bảo tồn môi sinh cũng lên tiếng phản đối ông Trump mới hai năm đã sáu lần lạm dụng quyền “miễn theo luật lệ bảo vệ môi sinh” để phá hoại môi sinh và “xây tường.” Gần ba nghìn nhà khoa học có tiếng đã ký tên vào bản thỉnh nguyện chống việc này.

Thứ Hai, dân chúng thành phố lớn khắp nước biểu tình và 16 tiểu bang, do California dẫn đầu, cùng khởi kiện ông Trump “đơn phương cướp tiền người dân đóng thuế” để xây tường. Nhiều tiểu bang sẽ tuần tự đi theo. (Cổ-Lũy)