Thursday, March 28, 2024

Rắc rối khó hiểu trong vụ giám đốc FBI bị cách chức

Hà Tường Cát/Người Việt (tổng hợp)

Theo luật, thay thế một giám đốc FBI là quyền của tổng thống. Tổng Thống Donald Trump hoàn toàn không có gì sai trái khi quyết định cách chức ông James Comey.

Tuy nhiên, việc làm này gây tranh luận sôi nổi, trước hết vì ông Trump luôn luôn là trung tâm của những phê phán chỉ trích ít nhiều mang tính cách chính trị phe đảng chứ không hẳn hoàn toàn khách quan công bằng. Mặt khác, thực tế ấy cũng là do chính từ cá nhân ông Trump, không ngừng phát ngôn và hành động một cách tùy tiện, không dựa trên dữ kiện cụ thể hay luận lý vững vàng nào, và vì thế tạo thành nghi vấn.

Chuyện đột ngột giải nhiệm Giám Ðốc Comey xảy ra trong tình huống như thế.

FBI đang trong quá trình điều tra về mối liên hệ của Nga đối với cuộc bầu cử năm ngoái ở Mỹ. Do đó, thắc mắc tự nhiên mà ai cũng phải đặt ra: Phải chăng Tổng Thống Trump định ngăn chặn, không muốn để điều gì bất lợi cho mình có thể bị phát hiện và tiết lộ.

Diễn giải nặng nề hơn, đây là hành động cản trở thi hành pháp luật.

Hệ thống truyền thông CNBC so sánh quyết định nhanh chóng bất ngờ này với chuyện Tổng Thống Richard Nixon năm 1973 cách chức công tố viên Archibald Cox, và hậu quả của việc làm vụng về ấy khiến cho vụ Watergate càng thêm nổ lớn để cuối cùng ông Nixon phải từ chức.

Thật ra, rất khó có bằng chứng gì để xác định cho tất cả những lý luận tố cáo hay bào chữa, và tranh cãi chắc chắn sẽ còn kéo dài chưa dứt. Tòa Bạch Ốc cùng những giới chức chính quyền đưa ra rất nhiều lời giải thích, trong khi phía đối lập cũng không thiếu lập luận của họ về nghi vấn: Nga có phải là lý do chính khiến Giám Ðốc James Comey bị giải nhiệm hay không?

Bà Sarah Sanders, phó phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, khẳng định: “Tổng thống đã xem xét việc giải nhiệm Giám Ðốc Comey từ lâu, ngay sau khi ông thắng cử.”

Bà cũng nói rằng Tòa Bạch Ốc hy vọng cuộc điều tra liên quan đến Nga sớm kết thúc, không còn vướng víu “để cho chúng ta tiến tới.” Nhưng đây chỉ là một cách nói, bà Sanders chắc chắn phải biết là từ Tháng Ba, ông Comey đã xác định là FBI còn đang điều tra về sự hợp tác có thể có giữa người Nga với các phụ tá của ông Trump, và ông Comey còn đang yêu cầu Bộ Tư Pháp cung cấp thêm phương tiện cho công tác này.

Phó Tổng thống Mike Pence nói rằng việc cách chức ông Comey không liên hệ gì với chuyện Nga,

Tổng thống làm theo đề nghị của Bộ Trưởng Tư Pháp Jeff Sessions và Thứ Trưởng Bộ Tư Pháp Rod Rosenstein. Ðiều này đúng, căn cứ trên bức thư tổng thống thông báo cho ông Comey. Nhưng trong một tweet đầu tiên, tối Thứ Ba, về chuyện này, tổng thống cho là ông Comey “không làm tốt nhiệm vụ.” Rồi đến khi trả lời phỏng vấn của NBC, tổng thống nói: “Dù không có đề nghị (của Bộ Tư Pháp), tôi vẫn cách chức ông Comey.” Sự kiện rắc rối ở chỗ, như mọi người biết, rất nhiều khi Tổng Thống Trump nói khác với các phụ tá!

Thêm nữa, trong cuộc điều trần trước Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện hôm Thứ Năm, ông Andrew McCabe, quyền giám đốc FBI, nói ngược với giải thích của Tòa Bạch Ốc về lý do ông Comey bị cách chức. Theo Tòa Bạch Ốc, ông Comey không có được sự tin cậy của các cấp chỉ huy và nhân viên FBI. Nhưng trả lời câu hỏi của các thượng nghị sĩ về lời giải thích ấy, ông McCabe đáp: “Ðiều ấy không đúng, tôi có thể xác định với quý vị rằng ông Comey được sự ủng hộ rộng rãi của mọi người, và vẫn còn như thế cho đến bây giờ.”

Quyền giám đốc FBI cũng tỏ ra nghi ngờ lời của Tổng Thống Trump.

Trong cuộc phỏng vấn của NBC, Tổng Thống Trump nói rằng: “Ông Comey ba lần xác nhận với tôi là tôi không bị điều tra, một lần trong bữa tiệc và hai lần qua điện thoại.”

Theo ông McCabe, FBI có lệ không bao giờ nói với một người nào rằng họ đang bị hay không bị điều tra.

Vậy thì, trong khi câu hỏi Nga có phải là nguyên nhân chính trong quyết định cách chức ông James Comey hay không chưa thể có lời giải đáp, thì hai thắc mắc khác vẫn còn khiến người ta quan tâm: Thời điểm cách chức ông Comey có ý nghĩa gì, và tại sao chính quyền Tổng Thống Trump và Tòa Bạch Ốc đưa ra nhiều cách giải thích không nhất quán như thế?

Thay vì cố gắng giải thích những vấn đề ấy, có lẽ chúng ta nên nhìn lại toàn bộ con đường quanh co mà Giám Ðốc James Comey trải qua trong sáu tháng gần đây để cuối cùng phải rời khỏi FBI, theo ghi nhận của tạp chí Mother Jones, phát hành mỗi tháng hai lần ở San Francisco và một số thành phố lớn khác,

Ngày 5 Tháng Sáu, 2016, ông Comey loan báo không tìm thấy bằng chứng để truy tố bà Hillary Clinton trong việc sử dụng email cá nhân khi làm ngoại trưởng. Lời công bố khác thường này khiến ông phải ra điều trần trước Hạ Viện sau đó.

Cuối Tháng Bảy, FBI mở cuộc điều tra về liên hệ có thể có của các cá nhân trong ban tranh cử Donald Trump với Nga. Việc này không được công bố lúc đó và đến Tháng Ba năm nay, Giám Ðốc Comey mới xác nhận trước Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện.

Ngày 28 Tháng Mười, ông Comey gởi thư cho Hạ Viện, cho biết FBI sẽ mở lại cuộc điều tra về bà Clinton vì tìm thấy một số email mới của các nhân viên của bà. Việc này xảy ra chỉ 10 ngày trước bầu cử và dư luận tin rằng đã gây thiệt hại nặng nề cho bà dù cuối cùng bà vẫn không bị kết lỗi gì hết.

Ngày 31 Tháng Mười, trong một cuộc vận động tranh cử, ông Donald Trump ca ngợi ông Comey “can đảm và làm đúng trách nhiệm.”

Ngày 15 Tháng Giêng, ông Reince Priebus, chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc, nói tổng thống tân cử không có ý định thay thế giám đốc FBI và hoàn toàn tin cậy khả năng của James Comey.

Ngày 22 Tháng Giêng, trong một buổi lễ ở Tòa Bạch Ốc, tân tổng thống nói rằng: “Ông Comey còn nổi tiếng hơn tôi.”

Ngày 4 Tháng Ba, mặc dù không có bằng chứng, Tổng Thống Trump nói là ông bị Tổng Thống Barack Obama ra lệnh nghe lén điện thoại trong thời gian tranh cử.

Ngày 20 Tháng Ba, điều trần trước Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện, ông Comey công nhận đang điều tra về liên hệ có thể có giữa Nga và các phụ tá của ông Trump. Ông Comey cũng xác định không có bằng chứng nào cho thấy Tổng Thống Obama nghe lén điện thoại.

Ngày 12 Tháng Tư, phóng viên Maria Bartiromo của Fox Business cho rằng Tổng Thống Trump sai lầm khi không giải nhiệm ông James Comey ngay lúc đầu, và bây giờ đã quá trễ.

Tổng thống trả lời: “Không. Không quá trễ. Tôi đã tin tưởng ông. Nhưng hãy chờ xem chuyện gì xảy ra. Rất hay.”

Ngày 2 Tháng Năm, Tổng Thống Trump tweet: “Giám đốc FBI là điều tốt nhất chưa từng có cho Hillary Clinton” và “Chuyện Trump/Nga là sự biện bạch của phe Dân Chủ liên quan đến thất bại bầu cử. Có lẽ Trump đã có một cuộc tranh cử vĩ đại, phải không?”

Ngày 3 Tháng Năm, trong cuộc điều trần trước Ủy Ban Tư Pháp Thượng Viện, ông Comey cho biết mở lại cuộc điều tra bà Clinton vì những email của phụ tá của bà, cô Huna Abedin.

Ngày 9 Tháng Năm, FBI gởi thư đến Thượng Viện sửa sai dữ kiện do giám đốc FBI cung cấp, xác định trong email của Abedin chỉ có một số ít thông tin mật và không có gì mới với cuộc điều tra trước kia.

Vài giờ sau, trong khi Giám Ðốc James Comey đang công tác ở văn phòng FBI tại Los Angeles, Tổng Thống Trump gởi thư báo tin ông bị giải nhiệm theo đề nghị của hai nhân vật đứng đầu Bộ Tư Pháp.

MỚI CẬP NHẬT