STOCKHOLM (AP) – Hai ông, Takaaki Kajita (Nhật) và Arthur McDonald (Canada) hôm Thứ Ba được tặng giải Nobel Vật Lý nhờ chứng minh được hạt tử cơ bản neutrino có khối lượng.
Hình hai khôi nguyên Nobel Vật Lý công bố tại Swedish Academy of Sciences ở Stockholm, Thụy Điển. (Hình: Getty Images/Jonathan Nackstrand)
Hai ông khám phá thấy rằng neutrino có khả năng thay đổi “bản chất,” có nghĩa là có khối lượng.
Khám phá này giải đáp được bài toán về vật lý phân tử vốn từ lâu chưa có lời giải, giúp nhân loại hiểu hơn về cách vận hành của vật chất và rất có thể là yếu tố quyết định để tìm hiểu về vũ trụ.
Theo RFI, Neutrino được phát hiện trong thập niên 1960 nhưng trong suốt một thời gian dài giới khoa học tưởng lầm hạt tử này không có trọng lượng.
Tuy sự hiện hữu của neutrino trong vũ trụ nhiều gấp 1 tỷ lần các hạt tử khác của nguyên tử nhưng chúng cực kỳ khó phát hiện.
Di chuyển với vận tốc gần với vận tốc ánh sáng, neutrino có thể biến thành ba loại hạt tử khác nhau.
Vào thập niên 1990, giáo sư Takaaki Kajita phát hiện được hạt tử neutrino trong khí quyển, “thay đổi bản chất” trên đường bay đến máy thăm dò Super Kamiokande ở Nhật.
Cùng thời điểm đó, nhóm nghiên cứu Canada của đồng nghiệp Arthur B McDonald cũng vừa chứng minh được số lượng Neutrino xuất phát từ mặt trời bay đến trái đất không biến mất trên con đường dài từ 147 đến 152 triệu cây số.
Các hạt tử này, dưới bản chất khác, được đài quan sát Sudbury thu được và đo lường.
Khám phá này giải đáp được một bài toán nát óc mà các nhà vật lý hạt tử cũng như vật lý thiên văn từ nhiều thập niên qua không thể giải thích thỏa đáng.
Ông McDonald, 72 tuổi, giáo sư danh dự trường Queen’s University ở Kingston, Canada, nói: “Neutrino nằm trong số những phân tử cơ bản mà chúng ta không thể phân ra nhỏ hơn nữa. Do đó vị trí của chúng trong mô hình vật lý ở tầng căn bản nhất là rất quan trọng.”
Ông Kajita, 56 tuổi, giám đốc Viện Nghiên Cứu Vũ Trụ Tuyến và cũng là giáo sư trường Đại Học Tokyo, nhận định: “Vũ trụ chúng ta đang sống vẫn còn nhiều điều chưa biết. Một khám phá quan trọng không thể đạt được trong ngày một ngày hai, mà phải cần đến thời gian lâu dài, với sự góp sức của nhiều người. Tôi mong được thấy người trẻ cùng cộng tác để theo đuổi việc giải đáp các bí ẩn.”(TP)