Canada bắt giữ tổng giám đốc công ty Trung Quốc, chờ giải giao cho Mỹ

VANCOUVER, Canada (AP) – Giới hữu trách Canada hôm Thứ Tư, 5 Tháng Mười Hai, loan báo rằng họ bắt giữ tổng giám đốc tài chánh công ty Huawei Technologies của Trung Quốc, và đang chờ giải giao người này cho chính phủ Mỹ.

Phát ngôn viên Bộ Tư Pháp Canada, ông Ian McLeod, nói rằng bà Mạnh Vãn Chu (Meng Wanzhou) bị bắt tại thành phố Vancouver, thuộc British Columbia, hôm Thứ Bảy, 1 Tháng Mười Hai.

Ông McLeod nói có lệnh của tòa cấm loan báo tin tức trong vụ này và do đó không thể công bố thêm chi tiết nào khác. Ông cũng nói rằng lệnh cấm này là thể theo lời yêu cầu của bà Mạnh.

Bà này sẽ ra tòa hôm Thứ Sáu để được ấn định tiền thế chân cho tại ngoại hậu tra.

Tờ Wall Street Journal hồi đầu năm nay loan tin rằng giới hữu trách Mỹ đang điều tra việc công ty Huawei, chuyên chế tạo các máy móc điều hành hệ thống mạng cũng như các máy dùng trong lãnh vực viễn thông, có thể đã vi phạm lệnh cấm làm ăn buôn bán với Iran.

Sang đến hôm Thứ Năm, hãng thông tấn Reuters cho biết bà Mạnh bị bắt do có cuộc điều tra của chính phủ Mỹ, tình nghi công ty Huawei dùng hệ thống ngân hàng thế giới để che giấu các cuộc chuyển giao tiền bạc với Iran, né tránh biện pháp trừng phạt của Washington đối với Tehran.

Chính phủ Mỹ đã điều tra việc vi phạm này của Huawei từ ít nhất là năm 2016 và mới gần đây là việc công ty dùng ngân hàng HSBC Holdings Plc để có các chuyển giao liên hệ tới Iran.

Vào năm 2012, HSBC phải trả số tiền phạt là $1.92 tỷ để có thỏa thuận dàn xếp với Bộ Tư Pháp Mỹ ở Brooklyn về tội vi phạm lệnh trừng phạt và các luật lệ liên quan tới rửa tiền.

Theo Reuters, một nguồn thông thạo cho họ biết rằng HSBC không bị điều tra lần này.

Trong khi đó, cố vấn an ninh Tòa Bạch Ốc, ông John Bolton, hôm Thứ Năm cho phái viên NPR hay trong một cuộc phỏng vấn rằng ông biết trước vụ bắt giữ này. Tuy nhiên, ông Bolton nói không biết là Tổng Thống Donald Trump có biết trước hay không.

Bà Mạnh là con gái của người sáng lập công ty Huawei, ông Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei). Bà cũng là phó chủ tịch hội đồng quản trị công ty.

Công ty Huawei đưa ra bản thông cáo cho biết bà Mạnh đang đổi chuyến bay ở Canada thì bị bắt “theo lời yêu cầu của chính phủ Mỹ” để bị truy tố về một số tội danh ở New York.

Bản thông cáo nói rằng công ty chỉ được cho biết rất ít chi tiết về các cáo buộc nhắm vào bà Mạnh và không biết là bà làm gì sai trái.

Công ty Huawei nói họ tuân hành tất cả luật lệ ở các nơi làm ăn buôn bán, kể cả luật về kiểm soát xuất cảng và nghị quyết trừng phạt của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, của Mỹ và của khối EU.

Tòa Đại Sứ Trung Quốc ở Ottawa nói rằng nhân quyền của bà Mạnh bị vi phạm và đòi thả bà ngay lập tức.

Thượng Nghị Sĩ Ben Sasse (Cộng Hòa-Nebraska), thành viên Ủy Ban Quân Vụ Thượng Viện, hoan nghênh hành động của chính phủ Canada, nói rằng các công ty gọi là “tư nhân” của Trung Quốc thường do đảng Cộng Sản Trung Quốc kiểm soát và tìm cách phá vỡ biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran. (V.Giang)