HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Sau cuộc đối thoại với chủ tịch thành phố Hà Nội, chiều 22 Tháng Tư, dân chúng xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, phóng thích 19 con tin cuối cùng, bao gồm cảnh sát cơ động, công an, và viên chức địa phương, theo tin nhiều cơ quan truyền thông trong nước.
Vụ nổi loạn kéo dài một tuần với nhiều yếu tố được xem là chưa từng có – Dân chúng một xã cùng nổi loạn, bắt giữ 38 con tin gồm cảnh sát cơ động, công an và viên chức chính quyền địa phương, rào làng tử thủ. Hệ thống tư pháp phải phóng thích bốn người dân đang bị cầm giữ với cáo buộc “gây rối trật tự công cộng.” Những người nổi loạn phóng thích con tin theo từng đợt, tương ứng với sự đáp ứng của chính quyền đối với những yêu cầu của họ – cuối cùng đã kết thúc êm thắm, không ai thiệt mạng.
Hệ thống truyền thông của chính quyền Việt Nam chỉ loan báo vụ nổi loạn đã kết thúc sau khi ông Nguyễn Đức Chung, chủ tịch thành phố Hà Nội, đến xã Đồng Tâm để đối thoại với dân chúng theo đúng yêu cầu của dân chúng chứ không cho biết chi tiết nội dung đối thoại.
Tuy nhiên, những người dùng Internet tại Việt Nam đã chuyển cho nhau ảnh chụp tờ cam kết do ông Chung tự tay viết và ký, theo đó, (1) Trực tiếp giám sát cuộc thanh tra việc quản lý và sử dụng đất tại xã Đồng Tâm, bảo đảm đúng với “sự thật khách quan” và “đúng pháp luật,” xác định rạch ròi đâu là “đất nông nghiệp,” đâu là “đất quốc phòng,” (2) Không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với toàn thể dân chúng xã Đồng Tâm. (3) Chỉ đạo điều tra việc bắt và gây thương tích cụ Lê Đình Kình, xử lý theo đúng qui định pháp luật.
Cam kết của ông Chung được làm dưới sự chứng kiến của hai đại biểu Quốc Hội (một là Trưởng Ban Dân Nguyện, một là người đại diện cho dân chúng xã Đồng Tâm tại Quốc Hội Việt Nam) được đọc cho toàn xã cùng nghe qua hệ thống loa phóng thanh.
Báo điện tử VnExpress tường thuật, “ngay sau đó, cánh cửa nhà văn hóa thôn Hoành (nơi được dùng để cầm giữ các con tin) mở rộng, dân chúng mang toàn bộ tư trang, kể cả công cụ hỗ trợ đàn áp đến trả lại cho các con tin.
Cũng theo tường thuật của báo chí Việt Nam người ta mới biết, trong số các con tin bị cầm giữ có ông Phạm Văn Trung, trung đoàn phó Trung Đoàn Cảnh Sát Cơ Động Hà Nội.
Có hai điểm đáng ngạc nhiên là nhiều con tin vui vẻ bắt tay tạm biệt những người cầm giữ mình, và ông Phạm Văn Trung, sĩ quan có cấp bậc và chức vụ cao nhất, chắp tay vái chào dân chúng xã Đồng Tâm.
Hôm 20 Tháng Tư, tờ Tuổi Trẻ tự ý đục bỏ bài tường thuật “Vào ‘tâm bão’ Đồng Tâm.” So với những bài cùng đề tài của một số tờ báo khác, bài này có hai điểm khác biệt: (1) Xác định dân chúng xã Đồng Tâm khiếu nại – tố cáo chuyện biến “đất nông nghiệp” thành “đất quốc phòng” để “cưỡng chế – thu hồi” kéo dài suốt năm năm nhưng không được cấp nào xem xét. (2) Dân chúng xã Đồng Tâm chi cả triệu đồng để nuôi các con tin và đối xử với họ hết sức tử tế.
Cũng cần nhắc lại rằng, cả Ban Tuyên Giáo Thành Ủy Hà Nội và công an Hà Nội từng yêu cầu dân chúng xã Đồng Tâm phải phóng thích các con tin và khẳng định “sẽ nghiêm trị những kẻ cầm đầu, kích động.” Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng từng tuyên bố với báo chí quốc tế rằng, Việt Nam sẽ giải quyết vụ Đồng Tâm “theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.”
Tuy chỉ là chủ tịch thành phố Hà Nội, về nguyên tắc, không thể thay mặt hệ thống tư pháp xác định “trách nhiệm hình sự,” nhưng người ta tin rằng, các cam kết của ông Chung không phải là quyết định cá nhân. (G.Đ.)