Lê Hoàng Tuấn Kiệt
‘Anh đến thăm, áo anh mùi thuốc súng.
Ngoài mưa khuya lê thê qua ngàn chốn sơn khê,
Non nước ơi! hồn thiêng của núi sông tiếp trong lòng thế hệ,
Nghìn sau nối nghìn xưa …’
Cách đây ít ngày, vừa nghe lại Mấy dặm sơn khê của nhạc sĩ – đại tá QLVNCH Nguyễn Văn Đông, qua giọng ca Trần Văn Trạch và Lệ Thanh, trong đó, tôi bị ám ảnh đậm sâu những lời hát ấy. Phần vì giai điệu xưa gợi nhớ về những ngày quá vãng, vui say hát hò sau mỗi cuộc truy hoan cùng đám bạn bên trời lận đận. Phần vì nó ý vị, trầm hùng nhưng đầy lãng mạn, giàu chất thơ, kiểu Quang Dũng:
‘Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa
Đêm đêm sông Đáy lạnh đôi bờ
Thoáng hiện em về trong đáy cốc
Nói cười như chuyện một đêm mơ’
Nguyễn Văn Đông khoác áo lính, trong thời đoạn lịch sử nghiệt ngã, đất nước ngập trong lửa khói của cuộc chiến huynh đệ tương tàn, nồi da xáo thịt. Những phố phường tan hoang. Những xác chết chất chồng. Những đêm cuồng bạo và những ngày thiếu ánh mặt trời.
Nhưng thực tế khắc nghiệt ấy không bóp chết được tiết tháo của người lính miền Nam, không làm thui chột bản ngã sáng tạo của người nghệ sĩ. Nguyễn Văn Đông vẫn miệt mài viết nhạc, hoạt động văn nghệ sôi nổi, khi thì làm Trưởng đoàn văn nghệ Vì Dân, lúc thì làm Trưởng ban ca nhạc trên Đài phát thanh Sài Gòn, rồi cả công việc quản lý một số hãng băng đĩa, chắp cánh cho nhiều giọng ca bay cao.
Những tình khúc mượt mà, đằm thắm của họ Nguyễn từ lâu đã được giới yêu nhạc mến chuộng, đặc biệt là những ai có lòng hoài cảm, ngoái đầu hướng vọng nhìn lại nền âm nhạc miền Nam giai đoạn 54-75, vốn bất hạnh và chịu nhiều bất công. Không chỉ Mấy dặm sơn khê, đó còn là Chiều mưa biên giới, Phiên gác đêm xuân, Sắc hoa màu nhớ v.v – những ca khúc đã đưa tên tuổi Nguyễn Văn Đông đến đài danh vọng.
Với cuộc đời này, có lẽ Nguyễn Văn Đông đã nếm đủ hết mọi ngọt bùi cay đắng. Khí tiết của người lính miền Nam ngạo nghễ, kiêu hùng luôn bất tử. Âm nhạc của ông là di sản, là báu vật, đủ để truyền lưu muôn kiếp. Rồi cả những ngày lao cải, bị đọa đày dưới ngục tù chính quyền mới, không làm ông phủ phục, trái lại còn xướng lên được căn cước miền Nam.
Nhạc sĩ – Đại tá QLVNCH Nguyễn Văn Đông vừa thất lộc ở tuổi 86. Một ngôi sao sáng chói trên bầu trời âm nhạc miền Nam đã vụt tắt, để lại nỗi trống trải mênh mông vô bờ. Một người từng đặt sinh mệnh của mình trên đường bay lửa đạn thời chiến, nay đã nằm xuống giữa thời bình.
Người đi, ừ nhỉ, người đi thực…
Lê Hoàng Tuấn Kiệt