Hội Cổ Nhạc Miền Nam Việt Nam Hải Ngoại sẽ tổ chức ngày giỗ Tổ đờn ca tài tử vào ngày 25 Tháng Chạp Âm Lịch năm nay. Ðó là lời tuyên bố của ông Lê Quang Thế, trưởng ban tổ chức, cũng đồng thời thông báo trước số đông giai nhân tài tử trong buổi họp mặt ngày 10 Tháng Tám vừa qua tại hội trường nhật báo Người Việt, Westminster. Khi nghe tin trên thì hầu hết mọi người đều hân hoan vui vẻ chờ đến ngày giỗ Tổ đầu tiên của đờn ca tài tử hải ngoại.
Sở dĩ có ngày cúng Tổ đờn ca tài tử là do căn cứ vào ba điều tâm niệm của vị tiên hiền đờn ca tài tử Sáu Thới, mà hiện nay tài tử giai nhân, tri kỷ tri âm đồng điệu đã xem ngày này là giỗ Tổ chung cho cả giới.
Số là nghệ nhân tài tử Sáu Thới quê quán ở Bà Ðiểm Hóc Môn, vùng đất được mệnh danh “18 Thôn Vườn Trầu.” Thời thập niên 1920, ông cư ngụ ở vùng Ða Kao Tân Ðịnh, là môn đệ của nhạc sư Nguyễn Quang Ðại (tức Ba Ðợi). Ðức Ông nhạc sư Nguyễn Quang Ðại vốn là một nhạc quan triều đình Nhà Nguyễn. Cuối thế kỷ 19 hưởng ứng phong trào Cần Vương chống Pháp, khi phong trào Cần Vương tan rã ông buồn nản bỏ vào trong Nam sinh sống cư ngụ tại vùng Tân Ðịnh.
Vốn giỏi nhạc cung đình, ông trích lấy bài bản để dạy học trò. Về sau để thích ứng với tình cảm của người đất Nam Kỳ, ông cải biến lại một số bài bản “Nhã Nhạc” miền Trung, chấn chỉnh dần hơi điệu. Nhiều môn đệ tài năng tập hợp quanh ông tạo nên nhóm nhạc Miền Ðông nổi tiếng. Ðức Ông nghệ nhơn Nguyễn Quang Ðại, đã có công đầu khai sáng bộ môn đờn ca tài tử và Nhạc Lễ Nam Kỳ, mang đậm nét đặc thù bản sắc dân tộc Việt Nam. Tại Ða Kao ông đã tào tạo các nhạc sĩ lừng danh như Sáu Thới.
Nhạc sĩ Sáu Thới từng sinh hoạt đờn ca tài tử cùng với các nghệ nhân mà về sau là những vị khai sáng Ðạo Cao Ðài: Ðức Hộ Pháp Phạm Công Tắc; Ðức Thượng Phẩm Cao Huỳnh Cư; Ðức Thượng Sanh Cao Hoài Sang, là những vị đã đưa nhạc tài tử vào Nhạc Lễ Cao Ðài.
Trước khi qua đời, nghệ nhân Sáu Thới có ba điều tâm niệm để lại cho trưởng tôn là nhạc sĩ đờn tranh Hai Sang:
1) Lập nhà thờ Tổ nghiệp để gìn giữ nguồn cội và duy trì đờn ca tài tử miền Nam.
2) Chọn ngày 25 Tháng Chạp Âm Lịch làm ngày giỗ Tổ cho giới đờn ca tài tử.
3) Dùng âm nhạc tài tử để phục vụ cho việc điều trị tâm bệnh.
Mãi đến nhiều năm sau nhạc sĩ Hai Sang mới thực hiện được hai điều:
– Nhà thờ Tổ đã lập xong trên một khu đất khá rộng, có vườn cây mát mẻ tọa lạc tại xã Ðông Thạnh, huyện Hóc Môn. Nhà thờ Tổ cũng là mô hình sinh hoạt văn hóa dân tộc, và nơi đây trở thành điểm hẹn của giai nhân tài tử họp mặt mỗi chiều Thứ Hai hàng tuần.
– Và điều tâm niệm thứ hai là chọn ngày 25 Tháng Chạp Âm Lịch làm ngày giỗ tập thể cho giới đờn ca tài tử. Nhiều năm nay cứ đến ngày cúng Tổ thì giai nhân tài tử các nơi tập trung về đây niệm hương, khói hương nghi ngút suốt ngày. Ðặc biệt từ khi UNESCO công nhận đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thì số người đến đây rất đông đảo, nhiều nhạc sĩ nghệ nhân ở vùng đồng bằng sông Cửu Long cũng về tham dự giỗ Tổ.
Trong những lần cúng Tổ người ta thấy có sự hiện diện nhiều danh cầm, danh ca như: Nhạc sĩ Bảy Bá, tức soạn giả Viễn Châu, nghệ sĩ Công Thành, nhạc sĩ Ba Tu, nhạc sĩ Tấn Ðạt, nhạc sĩ Luật Sư Nguyễn Tấn Nhì, đạo diễn Thanh Hạp, nghệ nhân Bạch Huệ. Ở Bình Dương về tham dự có: Danh ca Cao Thị Thắng, nhạc sĩ Ngọc Phú, Bảy Tự, Tư Hưng. Về từ tỉnh Ðồng Nai có các nhạc sĩ Hai Giỏi, Hai Danh, Bảy Ðờn… Ở Long An, Gò Công có các nghệ nhân Hoàng Huệ, Kim Thanh, Bảy Vân… đây là những tài danh mà khi xưa vốn xuất thân từ đờn ca tài tử ở nhiều địa phương. Rồi thì các danh cầm lần lượt so dây nắn phím hòa đờn ca hát suốt ngày.
Căn cứ lịch sử cùng những diễn tiến thực tế như trên, Hội Cổ Nhạc Miền Nam Việt Nam Hải Ngoại sẽ tổ chức cúng Tổ đờn ca tài tử ngày 25 Tháng Chạp năm nay.
Cũng cần nói thêm ngày cúng Tổ đờn ca tài tử tổ chức sau ngày cúng Tổ cải lương đến hơn 4 tháng. Giỗ Tổ đờn ca tài tử ngày 25 Tháng Chạp Âm Lịch; giỗ Tổ cải lương ngày 12 Tháng Tám Âm Lịch.
Thông báo họp mặt đờn ca tài tử hải ngoại
Kể từ nay giới đờn ca tài tử hải ngoại họp mặt sinh hoạt hàng tuần vào ngày Thứ Năm lúc 7 giờ chiều tối, tại hội trường nhật báo Người Việt, 14771 Moran St., Westminster, CA 92683.
Ban tổ chức mời tất cả giai nhân tài tử, những ai từng học đờn, học ca cổ nhạc hãy đến tham gia. Những người mà khi xưa từng đi đờn ca nhưng bỏ lâu quá quên bài ca, xin hãy cứ đến nói lên kỷ niệm của mình đối với đờn ca tài tử.
Riêng những người yêu thích, chỉ muốn nghe đờn ca thì đến với tư cách khán giả. Vào cửa tự do, miễn phí. Liên lạc trưởng ban tổ chức, ông Lê Quang Thế (714) 454-7851.