HÀ NỘI (NV) – Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) lại vừa lên tiếng cảnh báo về tình trạng các doanh nghiệp là thành viên VSA tiếp tục ngắc ngoải bởi Trung Quốc đè.
Sản xuất thép tại Việt Nam. Các doanh nghiệp thép Việt Nam liên tục điêu
đứng vì Trung Quốc. (Hình: Tuổi Trẻ)
Trong một văn bản gửi cho nhiều bộ: Tài Chính, Công Thương, Khoa Học-Công Nghệ, VSA báo động, các doanh nghiệp sản xuất thép của Trung Quốc đang khai thác tối đa một kẽ hở của luật pháp Việt Nam để đổ thép Trung Quốc vào Việt Nam.
Theo quy định hiện hành tại Việt Nam, nếu nhập cảng phôi thép từ ngoại quốc vào Việt Nam thì phải đóng thuế nhập cảng là 9%, còn nhập cảng phôi thép dạng hợp kim thì không phải đóng thuế.
Các doanh nghiệp sản xuất thép của Trung Quốc đã trộn vào phôi thép một lượng crom nhỏ (khoảng 0.3%) để biến phôi thép bình thường thành phôi thép dạng hợp kim và vì vậy, phôi thép Trung Quốc được miễn thuế nhập cảng.
Bởi các doanh nghiệp sản xuất thép của Trung Quốc vừa được chính quyền Trung Quốc hỗ trợ bằng cách hoàn lại từ 9% đến 13% thuế, vừa được chính quyền Việt Nam miễn thuế nhập cảnh nên phôi thép dạng hợp kim (thực chất chẳng khác gì phôi thép bình thường vì tỉ lệ crom quá nhỏ) giúp thép Trung Quốc tại Việt Nam thấp hơn nhiều so với giá thép do các doanh nghiệp thép của Việt Nam sản xuất.
Đây là lý do khiến nhiều doanh nghiệp thép của Việt Nam điêu đứng và có thể phá sản bởi không bán được sản phẩm, không có tiền trả lương công nhân, trả nợ và lãi cho khoản tiền đã vay để hoạt động.
Tại văn bản vừa đề cập, VSA cho biết, trong chín tháng vừa qua đã có khoảng một triệu tấn phôi thép dạng hợp kim từ Trung Quốc đưa vào Việt Nam. Số lượng phôi thép dạng hợp kim từ Trung Quốc đưa vào Việt Nam vẫn đang tiếp tục tăng rất nhanh. Chẳng hạn trong tháng 9, lượng phôi thép dạng hợp kim từ Trung Quốc đưa vào Việt Nam là 62,000 tấn, trị giá khoảng 20 triệu Mỹ kim. So với tháng 8 thì tăng hơn 3,000 tấn về số lượng và một triệu Mỹ kim về giá trị.
VSA tính toán, chỉ riêng lượng phôi thép dạng hợp kim từ Trung Quốc đưa vào Việt Nam trong hai tháng 8 và 9, quy định miễn thuế cho phôi thép dạng hợp kim đã khiến chính quyền Việt Nam thất thu khoảng hai triệu Mỹ kim tiền thuế.
Đây không phải là lần đầu tiên các doanh nghiệp thép của Việt Nam bị doanh nghiệp thép của Trung Quốc hạ gục trên sân nhà.
Năm 2013, các doanh nghiệp thép của Việt Nam từng đối diện với nguy cơ phá sản hàng loạt vì thiếu nguyên liệu. Lúc đó, các doanh nghiệp thép của Trung Quốc liên tục nâng giá mua quặng sắt và quặng sắt từ Việt Nam ồ ạt chảy qua Trung Quốc. Đáng chú ý là vào thời điểm đầu thập niên này, khi so sánh số lượng quặng sắt nhập cảng do hải quan Trung Quốc tiết lộ và số lượng quặng sắt xuất cảng do Hải quan Việt Nam công bố thì năm nào cũng có sự chênh lệch hàng triệu tấn. Chẳng hạn năm 2012, trong khi Hải quan Trung Quốc loan báo, Trung Quốc nhập cảng 1.7 triệu tấn quặng sắt từ Việt Nam với giá 92 Mỹ kim/tấn thì Hải quan Việt Nam báo cáo, trong cả năm 2012, Việt Nam chỉ xuất cảng… 24 ngàn tấn quặng sắt sang Trung Quốc, với giá 46 Mỹ kim/tấn.
Cũng vì vậy, hồi 2013, VSA tố cáo nhiều cơ quan hữu trách của Việt Nam đã tiếp tay với các doanh nghiệp thép Trung Quốc hủy diệt ngành thép Việt Nam. Do áp lực của nhiều giới, chính quyền Việt Nam phải siết chặt việc xuất cảng và kiểm soát xuất cảng quặng sắt sang Trung Quốc. Sau đó thì quy định miễn thuế cho phôi thép dạng hợp kim nhập cảng ra đời. (G.Đ)