HÀ NỘI (NV) – Một đoàn tàu đông đảo của Trung Quốc đã ngang nhiên lao tới cắt cáp của tàu thăm dò dầu khí của Tập Ðoàn Dầu Khí Việt Nam (Petro Vietnam) ngay trong khu vực thềm lục địa Việt Nam gần với đảo Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị.
Vị trí xảy ra vụ cắt cáp và hướng di chuyển của tàu Bình Minh 2. (Hình: Petrotimes)
Vụ việc này xảy ra vào buổi sáng ngày Thứ Sáu 30 tháng 11 năm 2012, được xác nhận qua bản tin của báo Petrotimes đăng tải hôm Thứ Hai 3 tháng 12 năm 2012 trong cuộc phỏng vấn ông Phạm Việt Dũng, phó trưởng ban tìm kiếm thăm dò – phụ trách văn phòng biển Ðông của Petro Vietnam (PVN).
Cuộc phỏng vấn cũng được đăng tải trên trang nhà của Petro Vietnam và nhiều báo đảng ở trong nước xác định vụ việc là có thật.
Ngay từ ngày 30 tháng 11 năm 2012, một số bloggers đã loan truyền vắn tắt vụ việc nhưng không thể kiểm chứng. Nhà cầm quyền Hà Nội hiển nhiên phải được thông báo ngay vụ cắt cáp nhưng vẫn giữ yên lặng.
Mãi cho đến sáng 4 tháng 12 (giờ Việt Nam), Thông Tấn Xã Việt Nam mới có tin: ‘ Đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đã gặp đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội trao công hàm phản đối hành động nói trên của phía Trung Quốc, yêu cầu phía Trung Quốc chấm dứt ngay, không để tái diễn những hành động vi phạm quyền chủ quyền của Việt Nam đối với thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đồng thời bồi thường thiệt hại cho phía Việt Nam.’
Cáp của tàu Bình Minh 2 bị cắt. (Hình: Petrotimes)
Bản tin ban đầu của Petrotimes (báo bán chính thức của PVN) có tựa đề “Tàu Trung Quốc lại cắt cáp tàu Bình Minh 02” rồi sau đó được sửa lại là “Tàu cá Trung Quốc gây đứt cáp tàu Bình Minh 02”. Các báo khác, Tuổi Trẻ nói “Tàu cá Trung Quốc làm đứt cáp tàu Bình Minh 02”, báo Ðất Việt nói là “Tàu Trung Quốc lại gây đứt cáp tàu Bình Minh 2”, nhưng báo Thanh Niên thì có cái tựa “Tàu cá Trung Quốc phá cáp tàu Bình Minh 02”. Có vẻ các tờ báo được chỉ thị làm cho nhẹ vụ việc.
“Vào lúc 4 giờ 5 phút ngày 30 tháng 11 năm 2012, khi tàu Bình Minh 02 đang di chuyển từ tuyến PVN12-R009 về tuyến PVN12-R005 ở khu vực ngoài cửa vịnh Bắc bộ để chuẩn bị khảo sát. Có rất nhiều tàu cá Trung Quốc đang hoạt động tại đây. Khi các lực lượng chức năng phát tín hiệu cảnh báo và yêu cầu các tàu cá ra khỏi khu vực làm việc của tàu Bình Minh 02, một cặp tàu kéo dã cào mang số hiệu 16025 và 16028 của Trung Quốc đã chạy qua phía sau tàu Bình Minh 02 và gây đứt cáp địa chấn của tàu Bình Minh 02 cách phao đuôi khoảng 25m.” Ông Phạm Việt Dũng nói trong cuộc phỏng vấn của Petrotimes. “Vị trí cáp bị đứt có tọa độ là 17độ26 Bắc và 108độ02 Ðông, cách đảo Cồn Cỏ 43 hải lý về phía Ðông Nam và cách đường trung tuyến Việt Nam-Trung Quốc 20 hải lý về phía Tây”.
Nói khác, qua lời của ông Phạm Quốc Dũng, người ta thấy một đoàn tàu núp danh nghĩa tàu đánh cá đông đảo của Trung Quốc ngang nhiên hoạt động ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam cũng như vi phạm thỏa hiệp phân định vịnh Bắc bộ mà Việt Nam và Trung Quốc ký kết năm 2000.
Khi bị cắt cáp như vậy, các tàu “bảo vệ” của Bình Minh 2 ở đâu không thấy ông Dũng đề cập gì. Có thể “quá mỏng” trong khi hơn một chục tàu ngụy trang đánh cá của Trung Quốc tới áp đảo?
Màn hình radar của tàu Bình Minh 2: Các chấm tròn, màu sáng là biểu thị hàng mấy chục tàu cá Trung Quốc “bủa vây” Bình Minh 2. (Hình: Petrotimes)
Ông Phạm Việt Dũng chỉ cho biết tàu Bình Minh 02 bắt đầu khảo sát nhiều khu vực trên thềm lục địa Việt Nam từ tháng 5, 2012 vừa qua “Tàu địa chấn Bình Minh 02 bắt đầu khảo sát các tuyến liên kết ở bể Cửu Long, sau đó là bể Nam Côn Sơn, bể Phú Khánh và hiện nay đang đang khảo sát các tuyến liên kết ở bể sông Hồng tại khu vực ngoài cửa vịnh Bắc bộ.”
Dịp này, ông nêu ra cho biết “Thời gian gần đây, có rất nhiều tàu cá Trung Quốc xâm phạm trái phép vùng biển Việt Nam đánh bắt hải sản, với số lượng rất lớn, tập trung ở khu vực từ Cồn Cỏ đến Nam Tri Tôn (tức đảo phía Nam của quần đảo Hoàng Sa), có ngày lên tới hơn 100 lần chiếc. Các tàu chấp pháp của Việt Nam đã yêu cầu các tàu cá Trung Quốc rút ra khỏi vùng biển Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều tàu cá Trung Quốc vẫn cố tình quay trở lại xâm phạm vùng biển Việt Nam”.
Ông Dũng nói trong cuộc phỏng vấn là “Ngay sau khi xảy ra sự việc, PVN đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc và tàu Bình Minh 02 nhanh chóng khắc phục sự cố, sửa chữa cáp địa chấn để sớm tiếp tục công việc. Ðến 14 giờ ngày 1 tháng 12 năm 2012, anh em đã khắc phục xong sự cố cáp địa chấn và tàu Bình Minh 02 đã tiếp tục công tác khảo sát bình thường.”
Ngày 26 tháng 5, 2011 một số tàu Trung Quốc có hai tàu “Hải giám” hộ tống đã xông tới cắt cáp thăm dò của tàu Bình Minh 02 khảo sát thăm dò ở khu vực các lô 125-126 và 148-149 (ngoài khơi Khánh Hòa). Ít ngày sau, ngày 9 tháng 6, 2012 tàu Trung Quốc lại cắt cáp của tàu thăm dò khảo sát Viking 2 mà PVN thuê của ngoại quốc khi hoạt động ở lô 136 (khu vực Tư Chính Vũng Mây, phía Ðông bồn trũng Nam Côn Sơn).
Các hành động này làm người dân Việt Nam phẫn nộ nên đã biểu tình ở Hà Nội và Sài Gòn chống Trung Quốc bá quyền hành động ngang ngược. Nhiều người biểu tình đã bị công an bắt và hành hung.
Vụ cắt cáp tàu Bình Minh 02 xảy ra ngày 30 tháng 11, 2012 tại lô 113 mà Việt Nam hợp tác dò tìm và khai thác với công ty Gazprom của Nga.
Giáo Sư Carl Thayer, chuyên viên các vấn đề Việt Nam của Học Viện Quốc Phòng Hoàng Gia Úc, nhận định trên báo Financial Times rằng, vụ việc là sự leo thang nghiêm trọng và dường như đây là một phần của “đợt khẳng định chủ quyền lãnh thổ mới” của Bắc Kinh.
Bản tin ban đầu của Petrotimes có tựa là “cắt cáp” rồi sau bị đổi lại là “gây đứt cáp”. (Hình: Ba Sàm)
“Việt Nam hy vọng rất nhiều vào sự phát triển dầu và khí đốt nhưng Trung Quốc có thể tràn ngập biển với đoàn tàu của họ. Các đối tác của Việt Nam có thể phải bỏ chạy”. Ông nói.
Nguyễn Tiến Dũng, phó chủ tịch tập đoàn PVN từng công nhận với báo Financial Times gần đây là các nỗ lực dò tìm dầu khí của Việt Nam bị trở ngại vì buộc phải “kiên nhẫn giải quyết vấn đề ngoại giao với Trung Quốc”.
Tuần trước, ông Surin Pitsuwan, tổng thư ký sắp mãn nhiệm của tổ chức ASEAN cảnh cáo các hành động mới đây của Trung Quốc (in bản đồ “Lưỡi Bò trên hộ chiếu, loan báo lục soát tàu nước ngoài trên biển Ðông) sẽ dẫn tới xung đột võ trang.
Hành động cắt cáp tàu Bình Minh 2 vừa xảy ra chỉ một ngày trước khi ông Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư đảng CSVN, tiếp kiến Lý Kiến Quốc, ủy viên Bộ Chính Trị và phó ban thường vụ Quốc Hội Bắc Kinh.
Ông này sang Việt Nam thông báo kết quả đại hội 18 của đảng Cộng Sản Trung Quốc đưa Tập Cận Bình lên thay Hồ Cẩm Ðào. TTXVN đưa tin ông Lý Kiến Quốc ca ngợi “quan hệ truyền thống Trung Quốc-Việt Nam là tài sản quý báu chung”. (T.N.)