SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Ông Will Nguyễn, người vừa bị đưa ra tòa xử ở Sài Gòn, đã rời Việt Nam sau khi bị tòa tuyên án và trục xuất, và đang trên đường về nhà ở Houston, Texas.
Trên trang Facebook của mình, cô Victoria Nguyễn, em gái ông Will, viết: “WILL IS COMING HOME!”
Hình ảnh trên trang Facebook của cô Victoria Nguyễn cho thấy ông Will ngồi trên máy bay với cô và cha mẹ cô. Không rõ máy bay này của hãng hàng không nào.
Một tấm hình khác cho thấy ông Will, cô Victoria, cha mẹ, và một phụ nữ tại một phi trường, không rõ ở đâu.
Một tòa án ở Sài Gòn hôm Thứ Sáu, 20 Tháng Bảy, vừa quyết định trục xuất ông Will Nguyễn, 33 tuổi, quốc tịch Mỹ, về tội “gây rối trật tự công cộng theo Khoản 2, Điều 318 của Bộ Luật Hình Sự,” theo VNExpress cho biết.
Vẫn theo VNExpress, “bị cáo phải rời khỏi lãnh thổ Việt Nam ngay sau khi tòa tuyên án.”
Ngoài chuyện bị trục xuất, ông Will Nguyễn còn phải đóng một số tiền phạt.
“Chúng tôi hài lòng là trường hợp của công dân Mỹ Will Nguyễn đã được giải quyết,” ông James Thrower, một phát ngôn viên tòa đại sứ Mỹ ở Hà Nội, cho Reuters biết qua email. “Qua quyết định của tòa, chúng tôi hiểu là ông ấy bị trục xuất sau khi đóng một khoản tiền phạt.”
Một số vị dân cử Mỹ vui mừng khi biết tin ông Will Nguyễn được thả.
Qua một thông cáo báo chí, Dân Biểu Lou Correa (Dân Chủ-Anaheim) cho biết: “Hôm nay, ông William Nguyễn được trả tự do và sẽ về về với gia đình của mình. Tôi rất vui khi biết rằng đây là thành quả của sự hợp tác chung giữa các đồng viện của tôi, đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, và quan trọng nhất là gia đình và bạn bè của ông William Nguyễn.”
“trong khi chúng ta vui mừng là ông Will Nguyễn được đoàn tụ với gia đình, chúng ta cũng không thể quên rằng còn rất nhiều tù nhân lương tâm vẫn còn bị giam giữ trong các nhà tù tại Việt Nam rất cần sự tranh đấu và can thiệp của chúng ta,” bà Janet Nguyễn, thượng nghị sĩ tiểu bang California, đại diện Địa Hạt 34, nói như vậy qua một thông cáo báo chí. “Ông Will Nguyễn là một trong những cá nhân bị chính quyền Cộng Sản Việt Nam đàn áp, cưỡng bách, và ngược đãi bất công. Chúng ta sẽ tiếp tục lên tiếng tranh đấu cho đến khi tất cả tù nhân lương tâm được tự do.”
Ông Will Nguyễn, sinh viên cao học người Mỹ gốc Việt, sinh ra và lớn lên ở Houston, Texas, bị bắt khi tham gia biểu tình ở Việt Nam hôm 10 Tháng Sáu.
Hình ảnh cho thấy ông mặc áo sơ mi màu tím lợt, quần đen, hai tay bị còng, tóc hớt ngắn hai bên, người gầy hẳn đi, đi giữa những nhân viên an ninh ra tòa.
VNExpress cho biết, theo Hội Đồng Xét Xử, “hành vi của ông Will Nguyễn xâm phạm nghiêm trọng trật tự công cộng, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên bị cáo là người nước ngoài, lần đầu phạm tội, thành khẩn, tỏ ra ăn năn hối cải… nên chỉ cần áp dụng hình phạt trên.”‘
Trước đó, trả lời Hội Đồng Xét Xử, ông Will “thừa nhận sai như cáo buộc. Khi nói lời sau cùng, bị cáo cho biết luôn được cha mẹ dạy phải uống nước nhớ nguồn, luôn hướng về quê hương Việt Nam. Ông Will Nguyễn bày tỏ mong muốn được trở lại Việt Nam cống hiến những gì đã được học để xây dựng đất nước phát triển,” VNExpress cho biết như thế.
Theo giới phóng viên ở Sài Gòn, bên ngoài tòa án, an ninh được thắt chặt, lực lượng an ninh có mặt bảo vệ phiên tòa từ lúc 5 giờ sáng.
Một số phóng viên ảnh phải tác nghiệp từ hàng rào bên ngoài tòa án.
Báo Trí Thức Trẻ tường thuật, phiên tòa do ông Phạm Lương Toản, chánh tòa Hình Sự Tòa Án Nhân Dân thành phố Sài Gòn, làm chủ tọa.
Tờ báo mô tả: “Sáng nay, lực lượng chức năng với nhiều đơn vị nghiệp vụ thắt chặt an ninh cả bên trong lẫn ngoài khu vực xử án. Những người tham dự phiên xử phải qua máy quét, để lại đồ đạc bên ngoài phòng xử. Các phóng viên cũng được sắp xếp phòng theo dõi riêng thông qua màn hình. Bên ngoài khuôn viên được dựng rào chắn, xe cứu hỏa và xe cấp cứu cũng được chuẩn bị sẵn sàng.”
Báo The Guardian của Anh cho biết, trước đó ba hôm, mẹ ông Will được gặp ông 30 phút.
Cô Victoria Nguyễn, em gái của ông, kể với The Guardian rằng: “Mẹ tôi được gặp anh 30 phút ngay sau khi đáp máy bay đến Sài Gòn hôm 17 Tháng Bảy. Anh sụt mất 3 kg, và được đưa sang một phòng giam lớn hơn, có 13 người. Anh nói anh không thể ngủ ngon trên nền xi măng, nhưng các bạn cùng phòng rất tốt với anh.”
Cũng theo The Guardian, các giới chức tổng lãnh sự Mỹ ở Sài Gòn và các luật sư người Việt Nam của ông Will có được gặp ông khi ngày xử gần đến.
Một giới chức Bộ Ngoại Giao Mỹ cho biết qua một email rằng tòa tổng lãnh sự liên lạc hàng ngày với gia đình ông, và sẽ có một giới chức lãnh sự có mặt tại phiên tòa.
Cáo trạng của Viện Kiểm Sát Nhân Dân thành phố Sài Gòn viết: “Anh Will Nguyễn thường xuyên theo dõi tin tức đăng tải trên mạng xã hội liên quan đến Việt Nam nên biết thông tin có kêu gọi biểu tình phản đối Dự Luật Đặc Khu và Luật An Ninh Mạng vào ngày 10 Tháng Sáu, tại công viên Hoàng Văn Thụ nên quyết định về Việt Nam để tham gia biểu tình phản đối. Trước khi về Việt Nam, anh Will đã nhắn tin trên mạng Facebook trao đổi với một số người về tình hình và cách thức tham gia biểu tình.”
“Khi trao đổi, anh Will bày tỏ ý định lúc tham gia biểu tình thì không mang theo giấy tờ tùy thân và sẽ đánh trả lại và bỏ trốn trong trường hợp công an giải tán biểu tình,” cáo trạng cho biết thêm.
Văn bản này cũng mô tả: “Trong đoàn xuống đường ngày 10 Tháng Sáu, anh Will yêu cầu công an dời xe cho đoàn biểu tình đi qua nhưng không được chấp thuận. Anh này liền trèo lên xe bán tải kêu gọi mọi người trèo qua các xe để đi lên tiếp tục tiến về trung tâm thành phố. Anh cũng tham gia lật xe công an nhưng không được. Sau đó, anh dời các xe gắn máy dựng chắn trên lề đường để lấy đường cho người biểu tình đi qua…”
Ông Will Nguyễn bị truy tố tội “Gây rối trật tự công cộng” theo Điều 318 Bộ Luật Hình Sự CSVN 2015 và đối mặt với bản án từ 2 năm tới 7 năm tù.
Tuy nhiên, cáo trạng cũng viết thêm rằng ông “được áp dụng tình tiết giảm nhẹ” theo quy định tại Điều 51 Bộ Luật Hình Sự 2015: “Người phạm tội thành khẩn khai báo hoặc ăn năn hối cải.”
Hôm 19 Tháng Bảy, một ngày trước khi ông Will Nguyễn bị đưa ra xử, Dân Biểu Alan Lowenthal, qua một thông cáo báo chí, cho biết “sẽ không để Việt Nam yên nếu ông không được thả.”
“…hệ thống tư pháp của Việt Nam rất tồi tệ trên mặt công bằng xét xử, và đáng tiếc là tòa án Việt Nam thường thi hành theo những mong muốn của chính quyền trung ương.” ông Lowenthal cho biết. “Nếu chính quyền Việt Nam chọn đi theo con đường này và cầm tù William một cách bất công, tôi dự đoán sẽ có những hậu quả nhanh chóng và dứt khoát từ Quốc Hội Hoa Kỳ.”
“Quyết định đó của chính quyền Việt Nam hầu như sẽ lập tức châm ngòi cho một cuộc thảo luận nghiêm túc trong Quốc Hội Hoa Kỳ về các hậu quả tài chánh, ngoại giao, và chính trị đối với Việt Nam,” ông Lowenthal cho biết tiếp. “Đó sẽ là một sự tính toán sai lầm nghiệm trọng nếu chính quyền Việt Nam nghĩ rằng chúng tôi sẽ cho phép anh William sống mòn mỏi trong một nhà tù nước ngoài vì những tội danh anh chưa hề vi phạm.”
Ông Lowenthal kết luận: “Chúng tôi sẽ không ngồi yên để một công dân Hoa Kỳ bị một chính quyền độc tài cầm tù một cách sai trái.”
Ông Will Nguyễn tốt nghiệp cử nhân chuyên ngành nghiên cứu Đông Nam Á tại đại học Yale University, Connecticut, và vừa hoàn tất bằng cao học tại Đại Học Lý Quang Diệu ở Singapore.
Ông từ Singapore qua Việt Nam du lịch vào đúng dịp nổ ra cuộc biểu tình của người dân chống dự luật cho nước ngoài thuê đất 99 năm và dự luật an ninh mạng.
Trước khi bị bắt, ông Will Nguyễn phổ biến trên Facebook cá nhân những lời khen ngợi: “Nhà cầm quyền Cộng Sản đang cho phép người dân tụ tập ôn hòa và người dân thực thi các quyền công dân để phản đối các bất công.”
Sau đó, ông phổ biến thêm một số hình ảnh, phản đối cảnh sát chặn đường người dân, và bị bắt.
Hình ảnh trên các mạng xã hội cho thấy đầu ông chảy máu, bị một số người khiêng đi, và sau đó bị đẩy lên xe cảnh sát.
Vài ngày sau, theo AFP, ông xuất hiện trên truyền hình nhà nước và nói lời nhận tội bằng tiếng Việt như sau: “Tôi tiếc đã gây rắc rối cho những ai đi ra phi trường. Tôi đã gây kẹt xe và gây rắc rối cho gia đình tôi và bạn bè. Tôi sẽ không tham gia bất cứ hoạt động nào chống chính quyền (Việt Nam) nữa.”
Kể từ sau vụ ông Will Nguyễn bị bắt, nhiều dân cử liên bang và địa phương viết thư đến Tổng Thống Donald Trump và Ngoại Trưởng Mike Pompeo yêu cầu can thiệp với phía Việt Nam để thả ông.
Trên trang Facebook của mình, cô Victoria Nguyễn có đưa lên một số tấm hình hôm 14 Tháng Bảy, cho biết cha mẹ và một số người thân của ông mới đây đến Singapore nhận bằng tốt nghiệp cao học thay cho ông. (Đ.D.,T.K.)