WASINGTON, DC (NV) – Đại diện tập đoàn dầu khí Mỹ ExxonMobil cho hay “đang thực thi các thỏa thuận thương mại quan trọng” với đối tác Việt Nam, được hiểu là khai thác mỏ khí Cá Voi Xanh ngoài khơi miền Trung Việt Nam.
Trong cuộc phỏng vấn với đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA) hôm 9 Tháng Tư, bà Julie King, đại diện truyền thông của ExxonMobil cho biết: “Các thỏa thuận này sẽ cho phép chúng tôi tiếp tục có các bước tiến tích cực nhằm đưa dự án tiến về phía trước, trong đó đạt tiến bộ về giai đoạn thiết kế cơ sở và tổng thể trong năm 2018.”
“Giai đoạn thiết kế cơ sở và tổng thể sẽ cho thấy thời hạn rõ ràng hơn về quyết định đầu tư cuối cùng,” bà nói thêm.
Câu trả lời của bà King có vẻ có tính cách xã giao và không rõ rệt lắm đối với những ai sốt ruột muốn thấy khi nào thì những dòng khí đầu tiên được khai thác. Nhất là ExxonMobil chắc chắn tiến hành đầu tư khai thác hay không, dù họ đã tìm thấy trữ lượng khí đốt rất lớn từ năm 2011.
Hai tuần lễ trước, vì sự đe dọa từ Trung Quốc, có tin nhà cầm quyền CSVN phải ra lệnh cho nhà thầu khoan tìm dầu khí Rapsol bỏ ngang chương trình dò tìm dầu khí tại lô 07-03, gọi tên là Cá Rồng Đỏ, thuộc bồn trũng Nam Côn Sơn, cách Vũng Tàu 440 km về phía Đông Nam. Tháng Bảy năm ngoái, Rapsol cũng nhận lệnh dừng thăm dò tại lô 136-3, nằm sát phía Tây của lô 07-03 cùng một lý do. Cả hai lô đều vướng cái vạch “Lưỡi Bò” của Trung Quốc ngang ngược vắt qua.
Khi tháp tùng Tổng Thống Trump tới Đà Nẵng dự Diễn Đàn Kinh Tế Á Châu-Thái Bình Dương (APEC) đầu Tháng Mười Một, 2017, ông Liam Mallon, chủ tịch Exxon Mobil Development, cho hay ông “hy vọng dự án sẽ hoàn thành thủ tục ban đầu vào cuối năm nay, và 2018 sẽ chuẩn bị các điều kiện kỹ thuật cần thiết. Đến 2019, dự án sẽ đưa vào khai thác mỏ này, mang nguồn lợi lớn từ khí tự nhiên, cung cấp điện giá rẻ và không phát thải khí than,” theo tường thuật của báo Zing. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa thấy gì rõ rệt.
Mỏ khí Cá Voi Xanh thuộc lô 118 nằm cách bờ biển miền Trung khoảng 100 km về phía Ðông, thuộc vùng biển các tỉnh Ðà Nẵng, Quảng Nam, và Quảng Ngãi, nhưng lại vướng cái vạch “lưỡi bò,” tức đường chín đoạn mà Trung Quốc ngang ngược lập ra để tuyên bố chủ quyền Biển Ðông.
Yêu sách đường “lưỡi bò” chiếm hơn 80% diện tích Biển Ðông. Cũng vì vậy mà Bắc Kinh đã cho nhiều loại tàu tới quấy rối, cản trở các tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam dù trong vùng thềm lục địa đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công Ước Quốc Tế về Luật Biển mà cả Trung Quốc và Việt Nam đều ký cam kết công nhận.
Từ Tháng Năm, 2011, Exxon-Mobil đã khoan ba giếng tại lô 118, hai giếng tìm thấy khí. Ðây là mỏ khí được coi là lớn nhất Việt Nam thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã lên tiếng đe dọa Hà Nội cũng như các công ty dầu khí quốc tế tham gia dò tìm, khai thác dầu khí tại vùng biển Việt Nam vì dính “lưỡi bò” nên các hoạt động của ExxonMobil đã khựng lại.
Hồi Tháng Tám, 2016, nhà cầm quyền CSVN loan báo thành lập hai trung tâm khí điện miền Trung ở Quảng Nam và Quảng Ngãi để sử dụng lượng khí khai thác từ mỏ Cá Voi Xanh. Theo các nguồn tin trong nước, vị trí tiếp bờ của dòng khí khai thác từ mỏ Cá Voi Xanh và nhà máy xử lý khí đặt tại khu kinh tế mở Chu Lai (thuộc xã Tam Quang, huyện Núi Thành).
Ngoài ra, còn xây dựng bốn nhà máy nhiệt điện khí tổng công suất 3,000 MW (sử dụng khí mỏ Cá Voi Xanh), công suất mỗi nhà máy 750 MW. Trong đó, hai nhà máy tại Tam Quang và hai nhà máy đặt tại xã Bình Thạnh, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi (khu kinh tế Dung Quất).
Khi vừa mới tìm thấy mỏ khí lớn ở Cá Voi Xanh, tin tức hồi đó cho hay ExxonMobil sẽ đầu tư khoảng $20 tỷ để xây dựng cụm công nghiệp điện khí ở khu công nghệ Dung Quất. Nhưng báo Tiền Phong cho biết: “Ngày 16 Tháng Bảy, 2016, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Quảng Nam cho biết, đã kiến nghị chính phủ sớm phê duyệt kế hoạch lựa chọn địa điểm để ủy ban tỉnh có kế hoạch phối hợp hỗ trợ triển khai việc xây dựng dự án khí điện Cá Voi Xanh với tổng vốn đầu tư $4.6 tỷ” do ExxonMobil tài trợ.
Khi ông Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư đảng CSVN, dẫn đầu phái đoàn đến Mỹ hồi Tháng Bảy, 2015, đại diện ExxonMobil đã gặp đại diện PetroVietnam và tổng công ty Thăm Dò Khai Thác Dầu Khí (PVEP) để “tích cực thúc đẩy phát triển dự án Cá Voi Xanh. ExxonMobil đã thông tin về tiến độ của dự án đạt được trong thời gian qua, chuẩn bị đạt mốc quan trọng là công bố thương mại cho dự án và tiến tới việc quy hoạch diện tích phát triển mỏ.”
Nay ExxonMobil và Hà Nội có tiến hành kế hoạch khai thác mỏ khí đốt Cá Voi Xanh hay không vẫn còn là dấu hỏi trước sự đe dọa của Bắc Kinh. (TN)