BÌNH THUẬN, Việt Nam (NV) – Để cứu ruộng lúa sắp chết vì khô hạn, nông dân huyện Bắc Bình đã phá công trình thủy lợi, mở cửa ngăn để tháo nước về cứu lúa mới gieo vụ Đông Xuân và hoa màu.
Theo báo VNExpress ngày 31 Tháng Mười Hai, 2019, năm nay Bình Thuận có lượng mưa ít đã khiến tỉnh này đối mặt với tình trạng thiếu nước sản xuất, căng thẳng nhất là huyện Bắc Bình.
Tuy mới vào đầu mùa khô nhưng các thửa ruộng trên cánh đồng Bình Phụ rộng hơn 150 hécta kề bên kênh D8 đã nứt nẻ, khô khốc. Nhiều chòm lúa non héo úa, cháy vàng, trong khi nước thủy lợi từ hệ thống tưới tiêu Phan Rí-Phan Thiết đưa về đây như thường lệ đã bị ngắt. Dưới nắng gắt, nhiều người dân đã lỡ gieo giống đứng ngồi không yên.
Những ngày qua, ông Trần Văn Chuyển (ở xã Sông Bình, huyện Bắc Bình) cầm cuốc ra nạo vét mương, lấy lượng nước đục còn lại vào chân ruộng của gia đình trên cánh đồng để cứu lúa nhưng vô vọng. Hơn một hécta lúa đã mọc xanh, cao hơn nửa gang tay, đứng trước nguy cơ chết khô. “Nước qua kênh hết sạch rồi, chỉ mong trời đổ mưa mới cứu được lúa,” ông Chuyển nói.
Anh Lê Xuân Tuấn cho biết đã bỏ ra gần 8 triệu đồng ($345) cày ải, xuống giống một hécta lúa. Biết trước nước thủy lợi sẽ không về, nhưng gia đình anh vẫn quyết định làm. Những năm trước khi được thông báo thiếu nước, nhưng một số người làm liều vẫn có thu hoạch, nên giờ đây ai cũng làm theo.
“Sống nhờ ruộng lúa, ngưng sản xuất ba tháng là đói, nên chúng tôi phải liều thôi,” anh Tuấn cho biết.
Trước đây, vùng này trồng được lúa vụ ba nhờ nguồn nước Thủy Điện Đại Ninh chuyển về hệ thống tưới tiêu Phan Rí – Phan Thiết. Song hiện nay, hồ thủy điện Đại Ninh chỉ còn khoảng 94 triệu khối, hồ chứa Cà Giây còn 27 triệu khối. Với lượng nước này dự báo có khả năng không đủ cho hơn 2,100 hécta lúa Đông Xuân và gần 3,000 hécta thanh long.
Do lượng nước tích trữ ít, huyện Bắc Bình buộc phải cắt nước, ngừng sản xuất vụ Đông Xuân ở cánh đồng Bình Phụ và nhiều nơi khác ở huyện để tránh bị thiệt hại. Phiên nước được mở qua kênh D8 để phục vụ đợt cuối cho 100 hécta lúa vụ mùa sắp thu hoạch ở cánh đồng xã Lương Sơn gần nhất cũng đã nửa tháng trước.
Thấy lúa mới gieo có nguy cơ chết khô, nhiều người dân xã Sông Bình đã tự ý đập phá cửa cống để “trộm” nước. Một nhóm nông dân ở xã Bình An và xã Phan Thanh đã kéo đến cống cách đó hơn 1.5 cây số, đập phá mối hàn, nâng cửa xả, tháo nước về cứu lúa non và một số loại cây trồng khác.
Khi đi ngăn chặn việc phá công trình đêm 13 Tháng Mười Hai, ông Phan Anh Cường, trưởng Trạm Thủy Lợi Sông Lũy và nhân viên của trạm đã bị một số người dân quá khích cầm hung khí rượt đuổi, đòi hành hung trên đường kênh.
“Anh em chạy thục mạng. Tôi bị vấp đá, té xuống dập đầu gối và hỏng điện thoại,” ông Cường nói với báo VNExpress.
Không dừng lại ở đó, chiều 16 Tháng Mười Hai, tại khu vực đầu mối kênh D8 nối vào kênh ở xã Phan Lâm lại xuất hiện gần 40 người kéo đến phá cửa xả. Họ kéo dây xích, nâng cửa cống lên, tháo nước. Lãnh đạo chi nhánh Thủy Lợi Bắc Bình thuộc Công Ty Khai Thác Công Trình Thủy Lợi Bình Thuận, có sự hỗ trợ can thiệp của công an đã đến giải thích, đám đông mới rời đi.
Hai ngày qua, để tránh xung đột chi nhánh Thủy Lợi Bắc Bình đã phân tiếp phiên nước về kênh D8, cứu thanh long và cây trồng lâu năm ở hai xã Phan Lâm và Bình An. “Lường trước, chúng tôi đã đề nghị chính quyền cử lực lượng hỗ trợ bảo vệ công trình, nhờ đó không xảy ra tình trạng ‘trộm’ nước phức tạp như phiên trước,” ông Nguyễn Trọng Quý, giám đốc chi nhánh Thủy Lợi Bắc Bình, nói. (Tr.N)