72 giờ trước khi chính phủ Mỹ… hết tiền

Nguyễn Văn Khanh

Cuộc gặp giữa Tổng Thống với các nhà lãnh đạo Dân Chủ và Cộng Hòa Thượng Viện vào giờ chót được hoãn lại.

Thoạt đầu Tòa Bạch Ốc cho biết Tổng Thống Obama sẽ tiếp 2 Thượng Nghị Sĩ Harry Reid và Mitch McConnell vào lúc 3 giờ chiều, nhưng chừng 15 phút trước khi cuộc họp diễn ra, cũng chính Tòa Bạch Ốc loan báo tin phải hủy bỏ. Lý do: hai ông sếp Dân Chủ và Cộng Hòa ở Thượng viện đang tiếp tục thảo luận tìm giải pháp mở cửa chính phủ liên bang, Tổng Thống thấy “không nên gây đứt đoạn cho cuộc đàm phán” như lời ông Phụ Tá Chánh Văn Phòng Rob Nabors nói với báo chí.

Thông báo Tòa Bạch Ốc đưa ra đúng lúc tin hành lang Thượng Viện cho hay ông Reid và ông McConnell đang đi đến chỗ sẽ đồng ý với nhau về dự luật cấp cho hành pháp 986 tỷ dollars để chính phủ hoạt động cho đến ngày 15 Tháng Giêng 2014 và cho hành pháp được vay “số tiền cần thiết phải vay” để chi tiêu cho tới Tháng Hai 2014, đi kèm với điều kiện Thượng và Hạ Viện sẽ lập một ủy ban hỗn hợp để bàn thảo về ngân sách. Hạn chót để ủy ban này đưa ra dự thảo ngân sách là ngày 15 tháng 12 năm nay.

Những nguồn tin khác nhau đến từ phía Dân Chủ và Cộng Hòa cũng cho biết nhân viên 2 bên sẽ làm việc “suốt đêm, không ngừng nghỉ” để đưa ra đề nghị chung, sáng mai các vị nghị sĩ 2 đảng sẽ họp riêng với nhau xem điểm nào đồng ý, điểm nào cần phải sửa đổi. Sau cuộc họp của các vị thượng nghị sĩ, nhân viên 2 bên sẽ gặp nhau lại, tiếp tục làm việc “cho đến khi một thỏa thuận được thành hình”. Thủ tục kế tiếp là Thượng Viện bỏ phiếu thông qua để chuyển sang Hạ Viện, nhưng chưa biết ngày nào cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra và mất thời gian bao lâu “vì còn tùy thuộc vào mức độ ủng hộ hay chống đối của các vị nghị sĩ”. Nếu có nhiều người chống đối, lúc đó, cuộc thảo luận ở Thượng Viện sẽ kéo dài nhiều ngày, “có thể vượt qua cả ngày 17 tháng Mười là ngày bên Bộ Tài Chánh nói là chính phủ sẽ cạn tiền”.

Kể cả chuyện Thượng Viện không gặp khó khăn khi thông qua dự luật, Hạ Viện sẽ đón nhận như thế nào vẫn là điều khó đoán, cho dù trong suốt thời gian thương lượng với cánh Dân Chủ, Nghị Sĩ Mitch McConnell “trực tiếp gặp ông Chủ Tịch Hạ Viện Cộng Hòa John Boehner một lần (kéo dài chừng 25 phút đồng hồ) và gọi điện thoại nói chuyện với ông Boehner nhiều lần”, theo lời một phụ tá của ông McConnell kể lại với báo chí, nhưng từ chối tiết lộ những gì người lãnh đạo đảng Cộng Hòa ở Thượng Viện và người lãnh đạo Cộng Hòa bên Hạ Viện trao đổi với nhau. Phát ngôn viên Michael Steel của Văn Phòng Chủ Tịch Hạ Viện chỉ nói “nếu Thượng Viện đạt được thỏa thuận, chúng tôi sẽ cứu xét”. Ðược hỏi về chuyện ông Boehner và Nghị Sĩ Cộng Hòa McConnell gặp nhau, ông phát ngôn viên Steel trả lời “chúng tôi gặp nhau để biết những gì đang được bàn thảo và tình hình đã đi đến đâu”.

Trong phát biểu đưa ra hồi chiều hôm qua (Thứ Hai 14 Tháng Mười 2014), Thượng Nghị Sĩ McConnell nói rằng ông “cố gắng làm hài lòng mọi người, nhưng mọi người đều hiểu điều đó khó có thể xảy ra”, báo trước những điều ông thỏa thuận được với cánh Dân Chủ “là những điều tốt nhất mà tôi có thể làm dựa theo tình huống hiện giờ”, mong tất cả các chính trị gia Cộng Hòa đều nhìn thấy như thế để ủng hộ những gì ông hy vọng đạt được trong cuộc thương thuyết với phía Dân Chủ.

Một trong những khó khăn ông Boehner thường gặp phải là nhóm dân biểu bảo thủ Tea Party trong đảng Cộng Hòa không đồng ý cấp ngân khoản để thực hiện Obamacare. Theo cách giải quyết bên Thượng Viện, Quốc Hội vẫn chi tiền thực hiện để mọi người dân đều có bảo hiểm y tế nhưng “Bộ Y Tế Và Xã Hội (Heath and Human Services) có trách nhiệm phải đảm bảo chỉ những người hội đủ điều kiện mới được hưởng trợ cấp của chính phủ để mua bảo hiểm y tế cho cá nhân hay cho cả gia đình”. Ðiều khoản này đi kèm với điều khoản buộc Văn Phòng Tổng Thanh Tra của Bộ Y Tế Và Xã Hội “phải theo dõi, kiểm soát, và hàng năm phải báo cáo cho Quốc Hội biết”.

Một cố vấn chính trị của ông McConnell giải thích rằng đề nghị liên quan đến Obamacare được ghi trong bản dự thảo luật sẽ giúp cho ông Boehner cơ hội giải thích với các vị dân biểu thuộc nhóm Tea Party rằng ngân khoản do Quốc Hội đưa ra “sẽ được sử dụng đúng đắn, không phung phí”, trong lúc cánh Cộng Hòa vẫn tiếp tục theo đuổi mục tiêu đã đặt ra từ đầu là phải hủy bỏ đạo luật Obamacare vì “đạo luật này không được dân chúng ủng hộ, đồng thời gây thiệt hại cho kinh tế quốc gia”.

Tin ghi nhận từ bên Hạ Viện cũng cho thấy ý kiến tạm tăng mức nợ trần cho tới tháng Hai năm tới cũng là điều các vị dân cử Cộng Hòa không tán thành, vì đi qua xa so với đề nghị chỉ tạm tăng mức nợ trần có 6 tuần lễ mà họ đã nói đến cách đây vài tuần lễ. Nghe đâu giải pháp đang được nói đến là sẽ đồng ý với Thượng Viện “nhưng sẽ có những điều kiện đi kèm theo”, chẳng hạn buộc hành pháp chỉ được dùng khoản tiền được vay cho những chương trình do Quốc Hội quy định.