“Recall,” là “thu hồi” xe để sửa chữa, thay thế phụ tùng, hay thu lại cả xe, là một thuật ngữ làm hãi hùng những hãng chế tạo xe hơi. Không một hãng nào muốn dính dáng đến những vụ thu hồi này. Bởi vì thu hồi có nghĩa là tốn kém chi phí. Và quan trọng hơn nữa là làm ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu. Nhưng ở tại Mỹ, xem ra chẳng có mấy hãng xe thoát khỏi “kiếp nạn” này.
Năm 2016 vừa qua cũng không là ngoại lệ. Một loạt danh sách dài những vụ thu hồi, không chỉ làm nhức đầu giới sản xuất, bán xe, mà còn làm cho cả người lái xe hoang mang nữa. Sau đây là một số các vụ thu hồi lớn, tiêu biểu trong năm 2016, được ghi nhận trên trang web Auto Week:
1-Vụ thu hồi xe có túi hơi Takata: Đây có lẽ là một trong những vụ thu hồi lớn nhất trong lịch sử xe hơi tại Hoa Kỳ. Bộ phận thu hồi là túi hơi an toàn (air bag), được cung cấp một nhà sản xuất phụ tùng tên là Takata (Nhật) cung cấp cho rất nhiều hãng xe hơi khác nhau. Chính vì vậy, mà con số xe bị thu hồi vượt qua sức tưởng tượng của nhiều người. Vụ tai tiếng này khởi đầu từ cuối năm 2014, mà hậu quả cho đến cuối năm 2016 vẫn chưa giải quyết xong. Túi hơi Takata bị kết luận là đã bung ra không đúng thiết kế kỹ thuật khi xe bị tai nạn, dẫn đến tử vong cho hàng chục người lái xe. Cho đến nay, đã có 11 trường hợp tử vong tại Hoa Kỳ, và 16 trường hợp tử vong trên toàn thế giới được cho là có liên quan đến túi hơi Takata. Gần đây nhất là trường hợp một người lái chiếc xe 2001 Honda Civic bị tử vong tại Riverside, California, vào ngày 30 Tháng Chín, 2016.
Không chỉ có những xe đời mới, mà cả những xe đời cũ đến 2001 cũng bị gọi thu hồi. Sự việc nghiêm trọng đến nỗi Cơ Quan An Toàn Giao Thông Xa Lộ Quốc Gia (NHTSA) phải thúc ép các nhà sản xuất xe hơi nên gởi các toán sửa chữa lưu động tới từng khu dân cư, gõ cửa từng nhà chủ xe bị thu hồi, khuyên họ nên đem xe đi sửa chữa càng sớm càng tốt.
Cho đến nay, ước lượng khoảng 70 triệu bộ phận bơm túi hơi Takata được lên kế hoạch thu hồi cho đến tận năm 2019. Danh sách các hãng xe có liên quan dài dằng dặc, thuộc đủ các quốc gia Mỹ, Đức, và Nhật như Audi, BMW, Chrysler, GM, Ford, Honda, Mazda, Mercedes Benz, Nissan, Toyota, Volkswagen… Tại Hoa Kỳ, những tiểu bang có nhiều rủi ro những túi hơi này bị lỗi là Texas, Florida, và California…
2-Vụ khí thải xe Volkswagen chạy dầu diesel: Đây là một thu hồi chưa từng có trong lịch sử, liên quan đến hãng xe Đức lừng danh Volkswagen (bao gồm cả Audi). Nó đặc biệt vì không liên quan đến những phụ tùng bị lỗi, có thể gây tai nạn, mà lại liên quan đến vấn đề gian lận về chỉ tiêu khí thải môi trường. Vào cuối năm 2015, hãng Volkswagen tại Hoa Kỳ bị phát hiện đã cài đặt một chương trình đặc biệt vào các chiếc xe chạy dầu diesel, giúp các chiếc xe này khi phải qua kỳ kiểm tra chỉ tiêu khí thải thì đạt yêu cầu, trong khi chạy bình thường thì không đạt. Vụ tai tiếng thuộc về vấn đề đạo đức này dẫn đến việc nhiều lãnh đạo cao cấp nhất của Volkswagen phải từ chức. Và sau gần một năm thương lượng, Volkswagen phải chịu bỏ ra một số tiền khổng lồ để giải quyết vấn đề thu hồi, bồi thường gần $15 tỷ!
Cụ thể, Volkswagen đồng ý mua lại hơn 400,000 chiếc xe VW và Audi từ chủ nhân của chúng, có trang bị loại động cơ diesel 2.0 lit TDI, đồng thời phải bồi thường cho họ từ $5,100 đến $10,000 tùy theo đời xe. Số tiền bỏ ra cho vụ này lên đến trên $10 tỷ. Kế tiếp, trong Tháng Mười Hai, 2016, Volkswagen đạt thỏa thuận với phía Hoa Kỳ việc sửa chữa và mua lại khoảng 83,000 chiếc xe VW, Audi và Porsche có trang bị động cơ diesel 3.0 lit V6 TDI. Cũng trong Tháng Mười Hai, 2016, Volkwagen đạt được thỏa thuận với phía Canada đền bù cho khoảng 105,000 chiếc xe trang bị động cơ diesel 2.0 lit TDI, với kinh phí dự trù vào khoảng $1.6 tỷ. Đúng là những món tiền khổng lồ!
Có một điểm thú vị trong vụ thu hồi này, đó là, chủ xe rất sung sướng, không phải lo lắng gì, mà chỉ việc lo thu xếp đi lấy tiền đền bù và… mua xe mới!
3-Vụ hãng Chrysler thu hồi xe vì “lỗi thiết kế” của cần sang số: Vụ thu hồi này ầm ĩ vì bị nghi vấn là “có thể liên quan” đến cái chết của một tài tử điện ảnh nổi tiếng. Vào ngày Chủ Nhật, 16 Tháng Chín, 2016, người ta phát giác tài tử phim Star Trek – Anton Yelchin – nằm chết trên lối vào nhà riêng của mình. Anh bị chiếc xe Jeep Grand Cherokee 2015 của mình đụng, khi nó tự lăn bánh lùi ngược, ép anh vào giữa hộp thư và cổng nhà. Cảnh sát Los Angeles nói đây là một tai nạn, nhưng từ chối xác nhận sự liên hệ của cái chết của Anton Yelchin và “lỗi thiết kế” của cần sang số chiếc xe do hãng Fiat Chrysler Automobiles (FCA) chế tạo.
Trước đó, vào Tháng Tư, 2016, hãng FCA đã cho thu hồi khoảng 1.1 triệu chiếc xe Chrysler, Jeep, Dodge của mình, vì những tai nạn có liên quan đến “lỗi thiết kế” của cần sang số điện tử một vị trí (monostable electronic shifter). Đây không phải là một chi tiết bị “lỗi kỹ thuật,” mà có thể xem như “lỗi thiết kế.” NHTSA cho rằng cần sang số điện tử trông có vẻ “hiện đại” này hóa ra lại… “hại điện,” và “kém trực giác” đối với người sử dụng. Nó có thể tự động trả về vị trí mặc định ở giữa, mà không hề có dấu hiệu báo cho chủ nhân của nó biết. Chính vì vậy mà sau khi chủ nhân đã đậu xe, bước ra khỏi xe mà xe vẫn tự lăn bánh, trong khi chủ cứ nghĩ là xe đã “park” rồi! “Lỗi thiết kế” này của FCA đã gây ra 121 vụ tai nạn, khiến cho 41 người bị thương.
4-Vụ xe Ford có cửa cài không chặt: Vào Tháng Tám, 2016, hãng Ford thông báo thu hồi khoảng 830,000 chiếc xe, vì lý do những cánh cửa có thể không đóng một cách an toàn. Hãng Ford cho biết một số then cài cửa có thể bị hỏng, cho nên không thể cài cửa chặt. Điều này dẫn đến việc có thể tự mở ra trong một số trường hợp. Hãy tưởng tượng, xe đang chạy trên đường xá đông đúc, mà cửa xe mở ra thì nguy hiểm biết mấy!
Trong khoảng 830,000 bị thu hồi để sửa chữa, có đến trên 760,000 xe được bán ra ở Mỹ. Đó các chiếc xe Focus, C-Max, Escape, Lincoln MKC, Mustang, Transit Connect, thuộc các đời từ 2012-2016.
Đại loại, những vụ thu hồi xe lớn trong năm 2016 là vậy. Ở Mỹ, khi các hiệu xe bị nhà sản xuất thu hồi thì không nên coi thường. Phải chịu khó đem xe đến các trung tâm bảo hành để sửa chữa theo yêu cầu. Ngoài vấn đề an toàn, lỡ khi có tai nạn, mà các hãng bảo hiểm không chịu bồi thường vì xe đã thông báo bị lỗi mà không chịu đem đi sửa. Đến lúc đó thì họa vô đơn chí. Cái gì lười được, chứ xe thu hồi mà lờ thì không xong! Cẩn tắc vô áy náy là vậy.