Đông y chữa nghẹt mũi

Bác Sĩ Đặng Trần Hào tốt nghiệp bác sĩ y khoa Đông Phương tại Samra University, Los Angeles, năm 1987, và được mời tham dự hội đồng State Board về Châm Cứu và Đông Dược. Mục này giúp cho ai muốn tìm hiểu về Đông Dược và muốn góp ý cho kho tàng Đông Dược phong phú hơn để phục vụ bệnh nhân. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: danghao@sbcglobal.net hoặc điện thoại (714) 714-0564 office và (714) 553-6183 cell.

Bác Sĩ Đặng Trần Hào

Mũi là phần duy nhất của hệ thống hô hấp lộ diện ra ngoài. Trong lúc hít thở, không khí tuôn vào mũi, đi qua lỗ mũi ngoài, rồi tới lỗ mũi trong.

Lỗ mũi trong gồm có ổ mũi, được phân đôi bằng một vách ngăn ở giữa gọi là vách mũi. Phần trên cao của ổ mũi có một cơ quan cảm ứng phân tách mùi nhờ một lớp niêm mạc, chứa nhiều dây thần kinh gọi là khứu giác, còn là nơi tạo âm vang khi phát ra tiếng nói.

Những tế bào lông của niêm mạc mũi tiết ra một thứ dịch lỏng đẩy hết chất nhờn, dơ bẩn về phía cổ họng và tống xuất ra bên ngoài bằng cách khạc đờm, hoặc nuốt vào bụng và dịch vị trong dạ dày sẽ tiêu hủy chúng.

Xoang mũi được chia làm ba phần gồm xoang trên, xoang giữ và xoang dưới. Khi hỉ mũi, áp xuất từ bên trong tuôn ra khá mạnh giúp rút cạn chất nhầy trong mũi.

Vi trùng, vi rút tạo nên bệnh cảm và các thực phẩm, môi trường ô nhiễm thường là những nguyên nhân gây ra bệnh nghẹt mũi và dị ứng.

Khởi đầu thường gây ra nghẹt mũi, viêm sưng, viêm mạc hoặc viêm xoang.

Đây là những nguyên nhân bên ngoài gây ra nghẹt mũi, viêm mũi.

Nhưng thật ra phổi mới chính là tạng quan trọng trong vấn đề hít thở và trao đổi giữa trong và ngoài.

Phổi chủ khí, là vật chất trọng yếu để duy trì sự sống. Khí được tạo do hai nguồn: một là khí ở trời do phế hít vào, hai là tinh khí trong đồ ăn uống vào dạ dày được phối hợp với tì và chuyển hóa thành hai phần khí.

Phần thanh khí chuyển lên phổi để đưa vào tim đi nuôi cơ thể. Phần trọc khí đưa xuống ruột non, ruột già thanh lọc một lần nữa, phần thanh đưa lên phế và phần trọc đưa xuống ruột già và bàng quang thải ra ngoài.

Hai khí này kết hợp lại chứa ở lồng ngực gọi là “tôn khí.” Tôn khí là nguồn gốc của khí trong toàn thân có nhiệm vụ trao đổi hít thở, dồn về tâm và đưa vào kinh mạch đi nuôi cơ thể.

Tâm chủ về huyết và phế chủ về khí. Cơ thể nhờ sự vận hành tuần hoàn của khí huyết để vận hành chất dinh dưỡng, duy trì hoạt động cơ năng hoạt động nhịp nhàng giữa các tạng phủ. Tâm với phế, huyết với khí nương tựa nhau tạo nên sự làm việc chặt chẽ và nhịp nhàng trong thân thể của chúng ta.

Phế còn thông điều thủy đạo, và túc giáng. Nếu phế mất khả năng túc giáng, sự thay đổi cũ mới của thủy dịch sẽ gây ra trở ngại, thì thủy dịch sẽ dồn lại, tiểu tiện sẽ không thông, lâu ngày sẽ sinh ra phù thũng. Phế chủ về khí, cho nên lỗ chân lông cũng gọi là “khí môn.”

Nghẹt mũi cấp tính do phong hàn phạm phế: Bệnh nhân hắt xì hơi, có thể kèm theo chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, ho suyễn, phát sốt, sợ lạnh, nhức đầu, đau cùng mình, mỏi mệt. Rêu lưỡi trắng, dày. Mạch phù.

Nghẹt mũi mãn tính do phế khí hư: Bệnh nhân nghẹt mũi kinh niên, nhất là về đêm khi nằm nghiêng về bên nào thì bên đó bị nghẹt, làm khó chịu, mất giấc ngủ, nếu nặng phải ngồi ngủ thì đỡ nghẹt và thường hay bị vào mùa Đông nhiều hơn mùa Hè, dùng đủ mọi thứ thuốc cũng chỉ giúp đoàn kỳ.

Bệnh nghẹt mũi này thường do phế khí suy mà gây ra, nếu suy nhiều có thể bị suyễn và da lông cũng thường bị hư yếu, hay ra mồ hôi, còn dễ bị cảm khi thời tiết đổi từ nóng sang lạnh, hay đổi từ Thu sang Đông là như vậy.

Một khi thận khí suy, ảnh hưởng tới phế khí suy, gây ra thận bất nạp khí. Bệnh nhân thở hụt hơi, có nghĩa hít vào ngắn hơn thở ra, nghẹt mũi, suyễn, đau phần dưới lưng, sợ lạnh, sắc mặt đen sậm, tinh thần mệt mỏi, hay sợ sệt.

Phương pháp trị liệu: Bổ thận và phế khí, ích khí cố biểu.

Bát Vị Địa Hoàng Thang
1-Phục linh 9 gram
2-Mẫu đơn bì 9 gram
3-Quế bì 3 gram
4-Thục địa 15 gram
5-Sơn thù du 9 gram
6-Phụ tử 3 gram
7-Trạch tả 9 gram
8-Hoài sơn 9 gram

Tác dụng của các vị thuốc:

-Thục địa: Gia tăng sức lực, bổ dưỡng và nuôi dưỡng.

-Sơn thù du: Gia tăng sức lực, tăng cường thận, làm ấm bụng và chân, gia tăng sinh lực cho nam giới.

-Hoài sơn: Nuôi thận, giảm sự lạnh của thân thể và giúp da trở lại mượt mà.

-Mẫu đơn bì: Làm tan máu cục và giảm đau.

-Phục linh: Làm thoát nước.

-Trạch tả: Gia tăng đường tiểu tiện và giảm khát.

-Quế bì: Giúp cho thục địa trong sự lưu thông máu và phục linh còn gia tăng sự tiểu tiện ở vùng hạ tiêu.

-Phụ tử: Gia tăng thân nhiệt, tái tạo lại trách nhiện của tạng phủ bị suy yếu và ăn khó tiểu sẽ nhờ phục linh và quế khai thông.

Gia:

-Hoàng kỳ 9 gram: Bổ phế khí.

-Thương nhĩ tử 9 gram, tân di 9 gram, bạc hà 9 gram, liên kiều 9 gram: Thông phế khí và thông nghẹt mũi và ngứa mũi.

Vì chúng ta đang tìm hiểu những bệnh liên quan tới thận và phế khí suy. Một khi phế yếu không hít thở được đầy đủ oxy cần thiết cho cơ thể và tế bào có cơ hội bị ung thư nhiều hơn người có phế khí khỏe để lấy đầy đủ oxy.

Viết đến đây tôi nhớ tới một email mới đây do bệnh viện Johns Hopkins nổi tiếng ở Hoa Kỳ cho biết: “Những tế bào ung thư không thể phát triển được trong môi trường đã được oxy hóa. Tập thể dục hằng ngày và thở sâu để đưa nhiều oxy vào ngăn nhỏ tế bào. Chữa bệnh bằng cách hít oxy vào còn được coi như một dụng cụ tiêu hủy các tế bào ung thư.”

Tài liệu này còn nói trong một đời người chúng ta có thể bị tế bào ung thư tấn công từ 6 tới 10 lần. Khi hệ miễn nhiễm của chúng ta mạnh có thể phá hủy được tế bào ung thư và ngăn ngừa được tế bào ung thư phát triển và tạo những ung bướu.

Khi một người có tế bào ung thư có nghĩa là người đó ăn uống thiếu bổ dưỡng, cũng có thể do di truyền nhưng cũng do môi trường sống, công ăn việc làm, đồ ăn và cách sống của mình.

Ngoài trị liệu bằng thuốc, chúng ta cần ăn uống phối hợp bên trong lẫn bên ngoài cơ thể. Sau đây là một số phương trị liệu tiêu biểu:

-Nên ăn uống thanh đạm, ăn ít, chia nhiều bữa cho dễ tiêu hóa. Nếu ăn được gạo lứt muối mè thì rất hữu hiệu trong bệnh này.

-Tránh ăn thực phẩm tanh lạnh như cua, sò, ốc, mực, dưa leo, dưa hấu.

-Tránh ăn chuối vì chuối có nhiều đơn vị âm, mà phổi thuộc tạng âm nên làm phổi suy thêm.

-Tránh hút thuốc lá, không dùng các loại ma túy như cần sa, bạch phiến.

-Luôn giữ ấm cơ thể, hạn chế tối đa việc thay đổi đột ngột nhiệt độ và môi trường sống.

-Hạn chế sinh hoạt vợ chồng để tồn tinh dưỡng khí.

-Gừng, hành, tỏi, mè, bí đỏ, bạc hà, tranh vừa có nhiều sinh tố vừa có tác dụng kháng khuẩn, chống phong hàn. Nên ăn càng nhiều càng tốt.

-Mỗi buổi sáng, chà xát hai bàn tay cho nóng rồi áp lên má, các ngón tay khép sát vào với nhau. Bắt đầu bằng cách áp hai ngón tay giữa đặt cặp theo hai bên sống mũi, đẩy hai tay ngược lên hướng trán, rồi kéo xuống (chà xát nhiều lần cho sống mũi nóng lên sẽ giúp chống dị ứng mũi).