Tê và nhức đỉnh đầu

Bách hội là một huyệt nằm trên đỉnh đầu, nơi hội tụ của 12 đường kinh trong cơ thể, là một huyệt rất quan trọng khi châm cứu và có nhiều hữu hiệu khi dùng huyệt này để dẫn khí lên trên, tả khí hay đưa khí xuống dưới tùy theo tạng phủ nào bị bệnh.

Kỳ này chúng ta tìm hiểu tê và nhức đỉnh đầu do tạng phủ nào gây ra.

Như ta đã biết hai tạng thận và tạng gan thường gây khí và hỏa bốc lên mặt và đầu. Cho nên bệnh về khí thường xảy ra ở phần thượng tiêu như chóng mặt, xay xẩm, quay cuồng, nhức đầu, ù tai…

Thận âm và gan âm là một cặp đi với nhau, vì thận hành thủy và gan hành mộc tương sinh. Khi thận thủy suy, mà thủy sinh mộc (gan) suy theo. Do đó hai tạng này thường là nguyên nhân gây ra chứng tê và nhức đỉnh đầu.

Tê và nhức đỉnh đầu do thận âm và máu suy

Thận âm suy gây ra hư hỏa âm ỉ đốt, làm tổn thương âm phận. Càng về chiều và đêm càng thấy khó chịu hơn, vì phần âm suy thêm càng làm phần cách biệt giữa âm dương càng nhiều hơn và cũng vì âm suy làm dương khí không giáng được xuống chân, và âm khí không thăng được lên thượng tiêu, mặt và đầu.

Vì vậy bệnh nhân cảm thấy mặt nóng phừng mà Tây y gọi là hot flashes, bất thình lình cảm thấy ấm ở mắt, cổ và ngực, rồi hồng đỏ như e thẹn, thường xảy ra vào thời kỳ mãn kinh, thiếu hormone, đêm ra mồ hôi trộm, ngủ chập chờn và tiểu đêm một vài lần, da khô, để lâu bị đen dưới quầng mắt và nám mặt. Nếu hỏa mạnh bốc lên đỉnh đầu gây tê và nhức đỉnh đầu.

Để chữa bệnh này, chúng ta phải dẫn hỏa quy nguyên, nghĩa là đưa hỏa giáng xuống phần hạ tiêu như chân, bàn chân và thăng âm để mặt và đầu mát thì đầu hết nhức và tê. Lưỡi khô và đỏ. Mạch huyền và sác.

Chủ trị: Bổ âm, giáng hỏa và thanh nhiệt.

Bài thuốc
1-Phục linh 9 grs
2-Sơn thù du 9 grs
3-Mẫu đơn bì 9 grs
4-Trạch tả 9 grs
5-Hoài sơn 9 grs
6-Thục địa 12 grs
7-Sa sâm 9 grs
8-Quế bì 6 grs
9-Cát căn 9 grs
10-Cúc hoa 9 grs
11-Địa cốt bì 9 grs
12-Tri mẫu 9 grs
13-Thiên ma 6 grs
14-Cam thảo 3 grs

-Thục địa: Gia tăng sức lực, bổ dưỡng và nuôi dưỡng huyết.
-Sơn thù du: Gia tăng sứclực, tăng cường thận, làm ấm bụng và chân, gia tăng sinh lực cho nam giới.
-Hoài sơ: Nuôi thận, giảm sự lạnh của thân thể và giúp da trở lại mượt mà.
-Mẫu đơn bì: Làm tan máu cục và giảm đau.
-Phục linh: Làm thoát nước.
-Trạch tả: Gia tăng đường tiểu tiện và giảm khát.
-Quế bì: Rất quan trọng để đưa hỏa xuống chân, giúp cho thục địa trong sự lưu thông máu và phục linh còn gia tăng tiểu tiện ở vùng hạ tiêu.
-Sa sâm: Bổ khí và thanh nhiệt.
-Cát căn, cúc hoa, thiên ma: Thanh giả nhiệt, trị nặng đầu, chóng mặt, nhức đầu.
-Địa cố bì, tri mẫu: Bổ âm, thân nhiệt.
-Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.

Tê và nhức đỉnh đầu do gan âm suy và gan khí vượng

Thận âm suy gây ra hỏa thăng lên đỉnh đầu như trường hợp kể trên. Tuy nhiên trường hợp trên chỉ do thận âm suy mà gây ra, còn trường hợp này còn thêm phần gan âm suy và gan khí vượng gây ra, làm hỏa bốc lên mạnh hơn. Gan khí lại vượng do cuộc sống quá lo lắng, ăn uống thất thường, bực bội, gây gổ, hơn thiêt lầu ngày làm gan khí uất kết mà đi nghịch khí lên thượng tiêu.

Do đó, có ba nguyên nhân làm hỏa bốc lên thượng tiêu là do thận âm suy, gan âm suy và gan khí vượng cũng bốc lên mặt cổ và đỉnh đầu mà gây tê và nhức đỉnh đầu đều quy về hỏa gây ra cho nên làm tê và nhức đỉnh đầu như búa bổ, mắt mờ, ù tai. Mạch trường, sác và huyền. Lưỡi khô và đỏ.

Bài thuốc
1-Long đởm thảo 6 grs
2-Hoàng cầm 9 grs
3-Chi tử 6 grs
4-Trạch tả 9 grs
5-Hương phụ 9 grs
6-Mộc thông 6 grs
7-Sanh địa 12 grs
8-Sài hồ 9 grs
9-Mẫu đơn bì 9 grs
10-Sơn thù du 9 grs
11-Phục linh 9 grs
12-Đại phúc bì 9 grs
13-Quế bì 6 grs
14-Tri mẫu 9 grs
15-Cam thảo 3 grs

-Long đởm thảo, mẫu đơn bì: Thanh nhiệt gan và mật.
-Sài hồ, sơn thù du: Giảm nhiệt kết trong gan và mật.
-Mộc thông, trạch tả, phục linh: Lợi tiểu và thanh nhiệt.
-Sanh địa, tri mẫu: Bổ máu, thanh giả nhiệt.
-Chi tử, hoàng cầm, long đởm thảo: Thanh gan nhiệt.
-Quế bì, đại phúc bì: Giáng hỏa và giáng khí.
-Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.

Tuy nhiên, bệnh tê và nhức đỉnh đầu thường xảy ra cho quý phụ nữ vào thời kỳ tiền và sau khi hết kinh, do thận âm suy, máu suy làm hư hỏa bốc lên đỉnh đầu và mặt mà gây ra tê và nhức ở đỉnh đầu, tinh thần hay chán nản, da khô, miệng khô, nặng đầu trước rồi sau mới nhức đầu. Đôi khi nhức đầu ở trên màng tang, dễ giận, chóng mặt, ngủ không ngon giấc… (Bác Sĩ Đặng Trần Hào)