Rắc rối quanh vở tuồng ‘Tình Anh Bảy Chà’ bị cấm hát

Bài báo tuần vừa qua nói về nghệ sĩ Xuân Phát, trong đó có đề cập đến sự việc vở tuồng “Tình Anh Bảy Chà” bị cấm hát, khiến cho một số người thắc mắc, yêu cầu chúng tôi giải thích rõ ràng cái lý do “cấm hát” là tại sao? Sai phạm điều gì, có quan trọng lắm không, hay là vở tuồng không qua kiểm duyệt?

Trước khi giải đáp vấn đề, chúng tôi xin nói sơ qua về “kiểm duyệt,” một khâu mà giới làm văn học và cải lương đều cho đó là khâu “chằng ăn” nhất, có thể gọi là sanh tử của các vở tuồng cải lương cũng như phim ảnh.

Thông thường khi một vở tuồng viết xong, trước khi trình diễn, soạn giả phải đem đệ rạp ở Bộ Thông Tin xin kiểm duyệt. Rất nhiều tuồng, phim, sách cũng chờ tại đây, chờ đợi một thời gian lâu mau tùy theo tình hình, cũng như số lượng tác phẩm nhiều ít. Sau đó thì Hội Ðồng Kiểm Duyệt Liên Bộ được thành lập để xét cho tuồng nào được hát, tuồng nào không, hoặc cắt bớt hay sửa chữa ít nhiều gì đó. Viên chức Bộ Thông Tin thường là chủ tịch hội đồng.

Trước đây nhạc sĩ Nguyễn Hiền, cố vấn Hội Cổ Nhạc, ông nguyên là chủ tịch Hội Ðồng Kiểm Duyệt Liên Bộ, từng kể cho chúng tôi nghe nhiều chi tiết liên quan đến vấn đề kiểm duyệt này.

Khi vở hát được thông qua ở khâu kiểm duyệt thì đoàn cải lương mới dám nhận cho tập tuồng trình diễn ra mắt khán giả. Dĩ nhiên tuồng “Tình Anh Bảy Chà” cũng phải qua giai đoạn này nên mới lên sân khấu Dạ Lý Hương. Tuồng hát nhiều lần và Xuân Phát nặng túi nhờ tiền bản quyền, kế đến “Tình Anh Bảy Chà” được chiếu trên truyền hình.

Soạn giả Xuân Phát đã đưa lên sân khấu sự mới lạ, khác hẳn từ trước cho đến lúc bấy giờ nên tuồng rất ăn khách, và khán giả đã khó nín cười trước diễn viên chánh là kép Thành Ðược đóng vai anh Bảy Chà.

Tuồng khá hay, khán giả khắp nơi yêu cầu nhiều nên đài truyền hình cho chiếu đến ba lần. Rồi cách vài tháng đài TV lại cho chiếu “Tình Anh Bảy Chà” lần thứ tư, và lần này thì bỗng dưng Hội Ấn Kiều Sài Gòn lên tiếng phản ứng bằng một bức thư gởi báo chí mà nội dung chính yếu xin trích một đoạn sau đây:

“…Kính nhờ quý báo vui lòng dành cột báo nơi trang kịch trường đăng giúp chúng tôi vài ý kiến về vở ‘Tình Anh Bảy Chà’ của Xuân Phát đã được đài truyền hình Việt Nam cho chiếu lại vào tối Chủ Nhật, 25 Tháng Bảy, 1971, vừa qua.

“Sau khi xem xong vở hát. Ở đây chúng tôi không đề cập đến diễn viên vì tất cả là do soạn giả chịu trách nhiệm. Trong tuồng nêu lên nhân vật anh Bảy Chà cho tiền góp có vợ Việt Nam. Anh Bảy tên Mohammach Apdoul Krira mà các diễn viên cố tình nói lái là Cari. Trước hết chúng tôi xin nói rõ cho ông Xuân Phát hiểu thế nào là tập tục của người Ấn.

“Người Ấn chia làm hai phái, theo Hồi Giáo, hoặc Bà La Môn.

“Theo Hồi Giáo luật quy định sẵn là người Hồi Giáo không cho tiền góp lấy lời vì đó là một trong những điều răn cấm. Và người Hồi Giáo không hề có bàn thờ trong nhà cũng như ngồi quỳ lạy than khóc kêu réo vợ con như anh Bảy Chà mà Xuân Phát đã tạo ra. Trái lại đó là người Bà La Môn thì không bao giờ có tên Mohammach Apdoul vì chỉ có những người theo Hồi Giáo (Islam) mới có tên này.

“Cách trang phục của anh Bảy Chà do kép Thành Ðược ăn mặc và nón đội là của người Hồi Giáo. Nhân vật đó theo Bà La Môn, có cúng thờ không thể cho ăn mặc như vậy được. Và người Bà La Môn cho tiền góp họ chỉ mặc cái chăn hoàn toàn trắng, đầu không đội nón. Soạn giả đã lệch lạc thiếu nghiên cứu, không phân biệt giữa hai phái Bà La Môn và Hồi Giáo.

“Soạn giả Xuân Phát cố tình đem tôn giáo chúng tôi ra làm trò đùa giỡn có tính cách mua vui nghệ thuật? Ðó là hình ảnh ngôn ngữ có tính cách phỉ báng, mạ lỵ và xuyên tạc tôn giáo chúng tôi…”

Lúc bấy giờ nghe nói có người của Chùa Chà đến đài truyền hình và đoàn Dạ Lý Hương nói rằng nếu tuồng còn hát thì Hội Ấn Kiều sẽ gởi thơ cho Sứ Quán Ấn Ðộ ở Sài Gòn phản đối với chính phủ Việt Nam Cộng Hòa, lý do: Ðem Người Ấn Ðộ ra giễu cợt!

Mời độc giả xem Điểm tin buổi sáng Thứ Sáu, ngày 10 tháng 2 năm 2017

Thấy chuyện lớn tới nơi nên gánh hát Dạ Lý Hương và đài truyền hình đã ngưng lại, đồng thời Bộ Thông Tin cũng ra lệnh cấm hát tuồng “Tình Anh Bảy Chà” kể từ Tháng Tám, 1971.

Thật ra thì người Ấn Ðộ đến lập nghiệp ở Việt Nam từ thời xa xưa. Thời Chúa Nguyễn giao tranh với Tây Sơn, người Ấn (lúc bấy giờ thiên hạ gọi là người Chà Và) đã có mặt ở miền Tây. Lúc mới sang đây lập nghiệp một số đông vô rừng U Minh, Rạch Giá, làm nghề bắt rắn (họ có thuốc thoa vào tay, rắn nằm yên cho họ bắt bỏ vào giỏ). Kế đó họ mang lên Chợ Lớn bán cho người Hoa làm thuốc, làm món ăn ở các nhà hàng. Họ thường tụ tập tại khoảng đất trống gần khu vực Chợ Cũ nơi có chiếc cầu và người địa phương gọi là cầu Chà Và.

Lúc Chúa Nguyễn Phúc Ánh bại trận phải đi lánh nạn ở Nam Kỳ, nhưng Tây Sơn vẫn không để yên, cho dọ thám giả làm Chà Và đi bắt rắn. Chúa Nguyễn được mật tin liền cho bắt hết người Chà Và bắt rắn để điều tra, bằng cách cho cạo lớp da đen hóa trang. Dĩ nhiên Chà Và Giả bị phát hiện và đem chém xử tội. Ðịa danh Chà Và Giả và Chà Và Thiệt ở vùng U Minh là do sự tích này.

Chúng tôi nêu lên sự việc trên để nói rằng người Ấn Ðộ hiện diện ở nước ta từ lâu đời, nhưng có mấy ai chịu khó tìm hiểu tập tục, văn hóa, tôn giáo, cũng như họ có hai phái. Soạn giả Xuân Phát cũng thế, chẳng tìm hiểu sâu rộng nên mới bị tai nạn nghề nghiệp. Thật là oan uổng vậy.

Thông báo họp mặt đờn ca tài tử kỳ 10

Họp mặt đờn ca tài tử kỳ 10 sẽ được tổ chức lúc 6 giờ chiều Thứ Năm, 16 Tháng Hai, tại phòng sinh hoạt nhật báo Người Việt, 14771 Moran St., Westminster, CA 92683. Ban tổ chức mời các tài tử giai nhân đến tham dự sinh hoạt.