Nguyễn Văn Khanh
Câu chuyện bắt đầu hồi khuya Thứ Hai tuần này ở New York.
Chân chưa bước ra khỏi khuôn viên Ðại Học Hofstra, nhà báo Võ Thành Nhân của SBTN đã nói với giọng chắc nịch “bà Clinton coi như thắng trận đầu.” Một nhà báo Việt Nam khác cười thật to, cho rằng “bà Clinton kinh nghiệm, bài bản, đẩy ông Trump vào thế thủ, ông tỷ phú không tung được đòn tấn công nào cho ra hồn.” Nhà báo Việt Nam thứ ba trong đám gật đầu đồng ý, nhưng thắc mắc “liệu chiến thắng tối nay đã đủ để nói ông Trump sẽ thất cử, bà Clinton sẽ là nữ tổng thống đầu tiên của nước Mỹ hay chưa.” Không hẹn mà hò, cánh nhà báo cả Việt Nam lẫn Hoa Kỳ đi chung với nhau có cùng một câu trả lời: Chưa đâu!!! Lý do? Bà Dân Chủ Hillary Clinton tung được một số đòn độc, nhưng không đủ sức nặng để đo ván ông tỷ phú Cộng Hòa Donald Trump nổi tiếng lì đòn.
Nhận xét đó không sai.
Trong suốt 90 phút đồng hồ tranh luận, bà Clinton hầu như luôn nắm thế thượng phong, càng gần đến lúc kết thúc ông Trump càng lộ vẻ mệt mỏi lẫn rối rắm. Hình ảnh mọi người nhìn thấy là hình ảnh của một ông Trump cố gắng chịu đòn, không dương Ðông kích Tây như ông từng làm khi tranh cử ở vòng sơ bộ của đảng. Có lẽ chính vì thế nên chỉ chừng một giờ đồng hồ sau đó, cả hai đài CNN và FOX News đều đưa ra kết quả giống nhau: Ða số cử tri nghĩ rằng bà Clinton thắng cuộc tranh luận dầu tiên.
Nhưng kết quả đó có ảnh hưởng nhiều đến quyết định của cử tri hay không? Câu trả lời: Chưa chắc. Quan sát viên độc lập Nathan Constock cho rằng mặc dù ông Trump chưa lấy được phiếu của tập thể cử tri độc lập vì không khai thác được những sai trái của đối thủ và chính quyền đối thủ đã cộng tác, chẳng hạn như chính sách tiêu diệt ISIS, bản hiệp định ký kết với Iran, tình trạng phân chia chủng tộc giữa người da trắng và người da đen gây nên xáo trộn xã hội trong hai năm qua, sự kiện bà Clinton đi sát với giới tài phiệt Wall Street, chuyện bà sử dụng email cá nhân lúc làm ngoại trưởng, v.v… “nhưng điều đó không có nghĩa là khối cử tri ủng hộ ông Trump từ lúc ban đầu sẽ thay đổi ý kiến để dồn phiếu cho ứng cử viên Dân Chủ.”
Ông Comstock bảo thêm “cử tri có thể đồng ý với nhau là bà Clinton ăn nói mạch lạc hơn, hiểu thấu đáo vấn đề hơn, thuộc bài hơn,” nhưng trong thời điểm người dân Hoa Kỳ đang muốn có thay đổi, “họ vẫn tin ông Trump là người sẽ đem lại sự thay đổi mà họ đang trông chờ, ngần ngại không muốn dồn phiếu cho những chính trị gia mà chính ông Trump từng nói là chỉ quen hứa hẹn để kiếm phiếu, sau khi đắc cử sẽ quên tất cả những gì đã hứa với cử tri.” Ðiều đó có nghĩa là “ông Trump vẫn chưa thua cuộc, cho dù có thể ông vừa mới thua bà Clinton ở cuộc tranh cuộc tranh luận đầu tiên.”
Mời độc giả xem video: Hung thủ nổ súng ở Houston mang 2 khẩu súng và hàng ngàn viên đạn
Bà Virginia DeFazio, một quan sát viên độc lập khác, tin rằng trong cuộc tranh luận “bà Clinton đã thành công vì đẩy ông Trump vào thế thủ, phải trả lời rất vụng về trước những câu hỏi như tại sao ông không công bố hồ sơ thuế cá nhân, tại sao không trả tiền công cho kiến trúc sư giúp ông ta xây sòng bài, đồng thời để thu hút phiếu của tập thể cử tri da đen, bà chẳng ngần ngại nhắc lại chuyện ông từng cáo buộc Tổng Thống Barack Obama sinh trưởng ở Kenya chứ không phải sinh trưởng ở Mỹ.” Khi được hỏi về điểm thành công nhất của bà Clinton ở cuộc tranh luận hôm Thứ Hai vừa rồi, bà DeFazio cho rằng bà cựu ngoại trưởng Hoa Kỳ “thắng điểm khi cho cử tri và đối thủ Trump biết rằng không chỉ sửa soạn kỹ lưỡng cho cuộc tranh luận, mà bà còn sửa soạn và sẵn sàng để đảm trách vai trò tổng thống.”
“Ðiều tôi để ý là cuộc tranh luận cho chúng ta thấy rất nhiều vấn đề có lợi thế cho đảng Cộng Hòa,” chiến lược gia Cộng Hòa Katie Ellis nhấn mạnh. “Chẳng hạn như các bản hiệp định thương mại, từ NAFTA được ban hành dưới thời Tổng Thống Bill Clinton cho đến Hiệp Ðịnh Ðối Tác Kinh Tế Chiến Lược Xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Tổng Thống Barack Obama đang vận động Quốc Hội thông qua, từ chuyện Hoa Kỳ vội vã rút quân khỏi Iraq, dẫn đến kết quả là ISIS có cơ hội tung hoành, hay cả chuyện chính phủ Obama mới ký thỏa hiệp với Iran, bất chấp chỉ trích chính quyền đó là chính quyền nuôi dưỡng, tiếp tay cho quân khủng bố.”
Nhân vật hồi năm 2008 từng làm việc trong ban tham mưu tranh cử của Thượng Nghị Sĩ John McCain tin rằng “những điểm (vừa nêu) đó là những điểm ông Trump phải đánh thật mạnh, dồn đối thủ vào chân tường, vì đó là những điểm cử tri đang nghĩ đến, họ muốn thấy ông cất tiếng nói thay cho họ,” kết thúc câu chuyện bằng lời than trách “ở cuộc tranh luận đầu tiên, ông Trump có nói tới những điều tôi mới nêu ra, nhưng chưa đủ mạnh để hạ đối thủ Hillary Clinton, hy vọng ông sẽ có cơ hội nhắc lại những điều quan trọng này ở cuộc tranh luận kế tiếp.”