OKLAHOMA CITY, Oklahoma (AP) – Ngân sách tiểu bang Oklahoma đang bị cắt giảm trầm trọng đến nỗi hai trường tiểu học trong khu vực của vị dân biểu tiểu bang Jason Dunnington nay không còn đủ tiền để trả cho các giáo viên dạy môn nghệ thuật.
Một bệnh viện nơi đây cũng đang lao đao sau khi quốc hội tiểu bang cắt bỏ ngân quỹ tài trợ cho những người vào điều trị mà không tiền chi trả.
Ngoài những cắt giảm này, tình trạng hiện nay cũng tạo ra sự đảo ngược vai trò chính trị của thành viên hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ nơi đây.
Phía Đảng Cộng Hòa muốn làm giảm nhẹ các biện pháp cắt giảm dịch vụ bằng cách tăng thuế thuốc lá và nhiên liệu.
Ông Dunnington và các nhà lập pháp khác thuộc Đảng Dân Chủ đang tấn công việc tăng thuế này, hy vọng sự chống đối sẽ mở cho phía Dân Chủ một con đường trở lại vị thế có giá trị sau nhiều năm phải ở vai trò không đáng kể trong chính trường Oklahoma.
“Tôi thà thua trong lúc tranh đấu cho điều phải, còn hơn là thắng trong hành động sai trái,” ông Dunnington nói.
Có thể nói rằng không một đảng bộ Dân Chủ cấp tiểu bang nào ở trong tình trạng yếu kém trong những năm gần đây hơn là ở Oklahoma. Đảng chỉ có được ít ghế thiểu số trong quốc hội tiểu bang, với đại đa số thuộc đảng Cộng Hòa và liên tiếp bị đánh bại trong các cuộc bầu cử tiểu bang.
Nhưng với cuộc khủng hoảng ngân sách tệ hại nhất trong lịch sử cận đại của Oklahoma đang diễn ra, điều này tạo cơ hội cho phía Dân Chủ quay trở lại vị thế đối đầu được với Cộng Hòa, dù rằng chiến lược của họ có thể khiến một số cử tri lâm vào tình trạng khó khăn hơn sau ba năm liên tiếp bị thâm thủng ngân sách.
Nếu cuộc thương thảo ngân sách hiện nay giữa hai đảng bất thành và phía Cộng Hòa buộc phải có thêm cắt giảm, ảnh hưởng của việc này có thể khiến thêm nhiều cử tri bỏ phiếu cho phía Dân Chủ vào năm 2018.
Đối với phía Dân Chủ, “không hề có điều gì nguy hại cho họ trong vụ này,” theo lời Keith Gaddie, khoa trưởng khoa học chính trị tại đại học University of Oklahoma. “Họ không bị thiệt thòi gì.”
Tuy có thế đa số ở cả Thượng và Hạ Viện tiểu bang, phía Cộng Hòa không có đủ số phiếu để thông qua một dự luật tăng thuế ở Hạ Viện nếu không có sự trợ giúp của phía Dân Chủ.
Và phía thiểu số đang lợi dụng tối đa vị thế của họ lúc này. Phía Dân Chủ đòi lập lại việc giảm thuế lợi tức và tăng thuế sản xuất dầu thô và khí đốt để đổi lấy việc họ ủng hộ dự thảo ngân sách.
Khoa trưởng Gaddie nói rằng sẽ khó mà đổ lỗi cho phía Dân Chủ vì nay họ đòi tăng thuế đánh lên thiểu số (các công ty dầu và khí đốt) thay vì buộc thường dân phải gánh chịu thuế cao hơn.
Quy luật của quốc hội tiểu bang đòi hỏi phải có đa số 3/4 chấp thuận mới được tăng thuế, giúp cho đảng Dân Chủ ở Oklahoma tạo áp lực lên phía Cộng Hòa.
Quy luật này do chính phía Cộng Hòa đưa ra trong thập niên 90, sau khi họ bất bình trước việc phía Dân Chủ, lúc đó kiểm soát Quốc Hội Oklahoma, cứ tăng thuế.
“Nay phía Cộng Hòa lại bị chính quy luật họ đặt ra 25 năm trước đây gây cản trở để không dễ dàng tăng thuế,” Gaddie nói. “Đây là quả bom nổ chậm 25 năm.” (V.Giang)
Ngũ Giác Đài bị cáo buộc bán quá giá xăng các quân binh chủng