Những điều cần viết trong di chúc

Luật Sư tại California và Washington. Luật Sư LyLy Nguyễn chuyên về Luật
Khánh Tận Chương 7, 13 cho cá nhân và cơ sở thương mại, xóa hết các loại nợ,
tranh tụng trước Tòa Khánh Tận và khai phá sản hủy bỏ nợ thuế. Về Hoạch Ðịnh
Tài Sản, Luật Sư LyLy chuyên thảo Di Chúc và Tín Mục (trust), ủy quyền điều
hành tất cả tài sản, dặn dò săn sóc y tế khi bất lực và hoạch định kế nghiệp. Về
Luật Thuế, Luật Sư LyLy đại diện cho thân chủ trường hợp bị kiểm thuế, xin
ngưng tịch thâu tài sản vì thiếu thuế, đại diện biện hộ trước Tòa Án Thuế và
điều đình xin giảm nợ thuế. Về Luật Thương Mại, Luật Sư LyLy giúp thành lập
công ty và tổ hợp hùn hạp. Ngoài ra, Luật Sư LyLy còn rất giàu kinh nghiệm về
thuế lợi tức cá nhân, thuế trả nhân công, thuế mua bán và thuế tài sản ở hai cấp
liên bang và tiểu bang. Nếu cần tham khảo riêng xin liên lạc với Luật Sư LyLy
Nguyễn tại văn phòng ở 10221 Slater Avenue, Suite 216, Fountain Valley,
California 92708. Điện thoại: (714) 531-7080, website:www.lylylaw.com

Luật Sư LyLy Nguyễn

Tại Hoa Kỳ, trên khía cạnh pháp lý thật ra không có một công thức tiêu chuẩn
nào ấn định nội dung một bản chúc thư. Tuy nhiên, có những mục phải lưu ý tới
khi viết di chúc tùy theo gia cảnh của từng người lập.

Sau đây là những chi tiết quan trọng thường đề cập trong nội dung di chúc:

Thanh toán chi phí mai táng và ưu tiên các khoản nợ phải trả, vì nợ nần tiền bạc
không bao giờ chết theo người mang nợ, may ra chỉ có nợ tình mới hòng đợi trả
kiếp sau.

Nếu mắc nợ tiền thì khi chết đi, tài sản để lại sẽ được lấy ra trang trải trước khi
truyền cho ai đó, vì người thi hành di chúc (executor) có trách nhiệm và thẩm
quyền đứng ra thanh toán những món nợ chính thức có hiệu lực ràng buộc.

Nếu nợ nhiều hơn di sản, thì sẽ trả từng món theo thứ tự ưu tiên do luật tiểu
bang ấn định. Thông thường, chi phí mai táng và các khoản lệ phí hành chánh
được trả trước nhất. Thứ đến là trả những khoản chi phí gia đình, tiền nợ thuế và
những tiền chạy chữa sau cùng. Nếu muốn trả dứt trước món nợ nào khác, thì
cần tham khảo với luật sư để tránh phạm luật tiểu bang.

Ý muốn về tang lễ hay hiến tặng thi hài cho y khoa: Mặc dù có thể ghi trong di
chúc, nhưng cần nhớ rằng di chúc thường được tòa chấp nhận và cho thi hành
sau khi đã an tang. Do đó, nên viết những nguyện vọng này vào một văn kiện
riêng biệt.

Có vài tiểu bang đặt giới hạn số tiền chi phí tang lễ mà người thi hành di chúc
có quyền trả, nếu số tiền lớn hơn phải có phép tòa án. Những ai không muốn để
gia đình phải xin tòa chấp thuận chi phí tang lễ, thì phải ghi trong di chúc khước
từ giới hạn này.

Nếu muốn tha nợ cho ai thì cũng cần ghi rõ trong di chúc, vì những món tiền nợ
lớn chưa đòi cũng kể như tài sản nên phải đóng thuế. Do đó, nếu tha nợ thì cũng
xóa luôn thuế trên khoản tiền chưa thâu đó.

Khi viết di chúc, luôn luôn cần phải đặt giả thiết nếu xảy ra sự kiện hay biến cố
gì có thể làm đảo lộn dự tính. Thí dụ, nếu người kế thừa chết trước mình thì sẽ
giải quyết ra sao? Trường hợp một kế thừa chết trước, thì phần gia tài cho người
này kể như hủy bỏ (lapse) và phần di sản đó sẽ tùy tiện để lại cho thừa kế khác.

Tuy nhiên, một số tiểu bang có “điều luật chống hủy bỏ” (antilapse). Theo đó,
nếu một thừa kế nào chết trước người để gia tài, thì phần di sản đáng lẽ được
hưởng sẽ truyền lại cho con cháu của người thừa kế chết, chứ không hoàn lại tài
sản nguyên thủy. Phần di sản này bao gồm cả bất động sản lẫn tài sản cá nhân.

Tại các tiểu bang không áp dụng “điều luật chống hủy bỏ,” thì người lập di chúc
muốn để phần này cho người nào khác tùy ý.

Điều quan trọng trong di chúc phải ghi chú rõ ràng chi tiết lý lịch các người cho
hưởng gia tài, kể cả địa chỉ và quan hệ ra sao.

Nếu muốn chia đều gia tài cho con cái hoặc thân quyến cùng nhóm (anh em, anh
em họ…), theo luật một số tiểu bang phải ghi rõ là để lại chung cho các thân
nhân cùng loại đó còn sống hoặc ghi tên họ từng người. Lý do ghi như vậy để
nếu một trong những người đó chết, thì toàn bộ gia tài sẽ chỉ chia cho các người
còn lại chứ không chia cho con cháu người chết đó.

Dĩ nhiên, điều khoản này không áp dụng nơi có “điều luật chống hủy bỏ,” theo
đó con cháu người ấy sẽ được hưởng phần này.

Tại một số tiểu bang, có thể viết “thư dự định” (letter of intent) ủy thác trách
nhiệm chia gia tài cho một vài người thân tín, nhưng văn bản này có thể không
được vài tiểu bang nhìn nhận. Do đó, chỉ dùng thư này với kẻ thật thân cận mà
thôi.

Cấu trúc một gia đình thời nay có thể phức tạp, bao gồm nhiều người có huyết
thống hoặc liên hệ khác nhau. Do đó, cần phải nêu rõ đích danh những ai được
kể chia phần trong di chúc. Thí dụ như con riêng của vợ hoặc chồng
(stepchildren), con thừa nhận (adopted children), những người sống cùng trong
gia đình nhưng không thừa nhận.

Nói tóm lại, trong di chúc có thể truyền lại hay khước từ gia tài cho bất cứ một
ai, nhưng cần phải xác định rõ lý lịch người thừa kế trong di chúc. Sau hết, nếu
chia phần gia tài cho nhiều người thụ hưởng thì cần cẩn thận ấn định rõ bao
nhiêu phần trăm quyền sở hữu. Nếu không xác định trong di chúc, thì tòa án sẽ
giả thiết chia đồng đều cho tất cả thừa kế liệt kê trong di chúc.

Phần đông các luật sư cố vấn không nên để chia đồng đều, vì sẽ gây trở ngại nếu
những kế thừa muốn sử dụng chung một món tài sản mà có người không đồng ý
sẽ đưa dến tình trạng bắt buộc phải bán đi để chia. Trên thực tế, có rất nhiều
món không chia được. Thí dụ như một ngôi nhà chẳng hạn, do đó cần họp chung
các thừa kế để thảo luận tìm cách sử dụng chung.

Cũng đừng quên chỉ định người thụ hưởng thay thế (alternative bbeneficiary)
trong trường hợp người chính bị chết trước. Ngoài ra, có thể bớt được thuế nếu
biết để lại gia tài một cách khéo léo.

Nếu di sản để lại gồm nhiều món tài vật, thì có thể đính kèm theo di chúc một
phụ bản gọi là “bản tài sản hữu hình” (tangible personal property memoranda
gọi tắt là TPPM). Đây là một văn bản viết tay riêng biệt, liệt kê các món tài vật
truyền lại, có ghi ngày tháng và tên họ thừa kế từng món. Muốn được hợp lệ, thì
phải viết rõ di chúc có đính kèm văn bản TPPM và đặt điều khoản trường hợp
người thụ hưởng chết trước thì món đồ sẽ truyền lại cho người nào khác còn
sống phòng trường hợp người lập quên không điều chỉnh di chúc.

Để tránh khiếu nại hay tranh tụng giữa các thừa kế về sau, thông thường nên ghi
rõ chi tiết mô tả món di vật và viết rõ tên người thụ hưởng.

Nhiều người muốn khi chết để lại ngôi nhà đang ở cho người vợ hoặc chồng, mà
không cùng đứng tên làm chủ thì cũng phải ghi rõ trong di chúc. Nếu muốn cho
người hôn phối quyền sử dụng ngôi nhà trọn đời cho tới khi mãn phần rồi truyền
lại cho các con hay người nào khác, thì trong di chúc phải ghi là “tài sản sống”
(life estate).

Lấy thí dụ, ông Năm cưới bà vợ sau nhưng không có con và ông cũng có một
người con riêng với đời vợ trước. Do đó, ông viết di chúc để lại ngôi nhà là “tài
sản sống” cho bà vợ sau. Khi ông Năm quá cố, thì bà này có quyền sống ở ngôi
nhà đó suốt đời cho đến lúc bà chết thì ngôi nhà mới truyền lại cho người con
riêng.

Nếu khéo viết di chúc thì sẽ bớt được nhiều tốn kém về sau. Trong di chúc, nếu
ủy nhiệm cho người thi hành di chúc được toàn quyền để thủ tục “giải quyết di
sản” (probate) của tòa án đến mức tối thiểu, thì đương nhiên tránh cho gia đình
khỏi một số tiền lệ phí khá lớn.

Nếu người lập di chúc đang có doanh nghiệp, điều cần thiết phải ủy nhiệm cho
người thi hành quyền hạn tiếp tục điều khiển nghiệp vụ hoặc quyền mở ra doanh
nghiệp khác. Nếu trong di chúc không ủy thác rõ ràng như vậy, thì tòa án có thể
bắt đóng cửa cơ sở để thanh toán hay bán đi.

Sau cùng, cần viết một điều khoản bao chót theo luật gọi là “điều khoản dư”
(residuary clause) để bao gồm những món di sản nào khác mà không kể ra trong
di chúc. Đây là một khoản rất quan trọng, vì những món di sản nào không liệt kê
sẽ bị tòa xử theo luật kế thừa của người “chết không trăn trối.” Thủ tục này
thường do tòa án giải quyết và kéo dài rất lâu.

Cũng như thường lệ, người viết xin xác nhận nội dung của những loạt bài tìm
hiểu luật pháp này chỉ hoàn toàn được sử dụng với tính cách thông tin
(information), giúp quý độc giả một vài kiến thức tổng quát căn bản về luật
pháp Hoa Kỳ mà thôi và không thể coi như liên hệ của luật sư với thân chủ
(attorney-client relationship). Do đó, nếu có vấn đề liên quan đến luật, quý độc
giả vẫn cần phải thảo luận với một luật sư chuyên môn về trường hợp của quý
vị.

Nếu cần tham khảo riêng xin liên lạc với Luật Sư LyLy Nguyễn tại văn phòng ở địa chỉ 10221 Slater Avenue, Suite 216, Fountain Valley, California 92708,
Điện thoại: (714) 531- 7080; website: www.lylylaw.com