Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát. Với các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp. Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.” Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trên các website www.nguyentranhoang.com và www.radiochuyensangchunhat.com. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: [email protected] hoặc điện thoại (714) 531-7930.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
Suy nghĩ bị méo mó hay rối loạn nhận thức (cognitive distortions) là những mẫu suy nghĩ cường điệu không dựa trên sự thật. Điều này dẫn đến việc ta nhìn nhận sự việc một cách tiêu cực hơn so với thực tế.
Nói cách khác, rối loạn nhận thức là khi tâm trí của ta thuyết phục ta tin vào những điều tiêu cực không hoàn toàn đúng sự thật, về chính ta và thế giới xung quanh ta.
Suy nghĩ của chúng ta ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc và hành vi của mình. Khi cho, (chấp) rằng những suy nghĩ tiêu cực này là sự thật, ta có thể hành xử dựa trên giả định sai lầm.
“Nên phải”
“Nên, phải” là một loại biến dạng nhận thức trong đó cá nhân áp đặt kỳ vọng không thực tế lên bản thân hoặc người khác, thường dẫn đến cảm giác tội lỗi, sự thất vọng hoặc tuyệt vọng khi những kỳ vọng đó không được đáp ứng.
Ví dụ:
“Tôi nên luôn có thể làm mọi người hạnh phúc.” Tuyên bố này đặt ra một kỳ vọng không thực tế đối với bản thân phải luôn làm người khác hạnh phúc, bỏ qua thực tế rằng không ai có thể (và nên cứ phải) làm hài lòng mọi người mọi lúc.
“Họ nên hiểu tôi mà không cần tôi phải giải thích.” Tuyên bố này đặt trách nhiệm lên người khác phải hiểu một cách trực giác suy nghĩ và cảm xúc của bản thân, bỏ qua nhu cầu của việc truyền đạt rõ ràng.
“Tôi phải đạt được sự hoàn hảo trong mọi việc tôi làm.” Tuyên bố này đặt ra một tiêu chuẩn hoàn hảo không thể đạt được, dẫn đến cảm giác thiếu tự tin và tự phê bình khi gặp phải sai lầm.
Trong mỗi ví dụ, việc sử dụng “nên,” “phải,” hoặc “cần phải” ngụ ý đến một kỳ vọng cứng nhắc có thể không phù hợp với thực tế, dẫn đến cảm xúc tiêu cực khi những kỳ vọng đó không được đáp ứng.
Các loại suy nghĩ này có thể gây hại vì chúng đặt ra kỳ vọng không thực tế đối với bản thân và người khác, và có thể dẫn đến cảm giác không đủ và thất vọng khi chúng ta không đạt được chúng. Câu lệnh “nên” cũng có thể khiến chúng ta tự đánh giá và đánh giá khắc nghiệt, dẫn đến cảm xúc và mối quan hệ tiêu cực.
Khi tham gia vào biến dạng nhận thức “nên, phải,” chúng ta thường tin rằng mình biết các quy tắc chung có thể điều khiển tất cả các khía cạnh của cuộc sống, và chúng ta khăng khăng rằng mọi thứ nên tuân theo những quy tắc này. Điều này có thể khiến chúng ta cảm thấy bực bội và khó chịu khi mọi thứ không diễn ra như chúng ta nghĩ rằng nên, và có thể góp phần vào cảm xúc và hành vi tiêu cực.
Rối loạn nhận thức “nên phải” có thể hướng tới người khác hoặc với bản thân. Ví dụ, chúng ta có thể nói “Tôi nên có thể xử lý vấn đề này một mình” hoặc “Bạn nên tử tế hơn.” Chúng cũng có thể được hướng tới các đối tượng không phải con người, như “Hôm nay trời không nên mưa. Điều này không đúng!”
Mặc dù có thể có những câu lệnh “nên, phải” tốt, như các quy tắc giúp chúng ta tổ chức xã hội, như “Không được phép ăn cắp,” hoặc “Chúng ta nên băng qua đường chỉ khi đèn xanh bật,” nhưng câu lệnh “nên phải” có thể trở thành sai lầm suy nghĩ khi chúng ta nhìn nhận vấn đề từ một góc độ chủ quan và khăng khăng rằng các quy tắc chủ quan của chúng ta là đúng duy nhất. Trong những trường hợp này, các quy tắc mà chúng ta áp đặt lên người khác hoặc bản thân có thể không dựa trên hiện thực chung mà mọi người đồng ý chung, mà thay vào đó là chủ quan và cụ thể cho một cá nhân cụ thể hoặc một nhóm người tương đối nhỏ.
