Mục này chỉ nhằm giải đáp các thắc mắc về sức khỏe có tính cách tổng quát. Với các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc với bác sĩ để được thăm khám trực tiếp. Nhiều thông tin thiết thực và bổ ích khác về sức khỏe cũng được phát trên đài Radio Chuyện Sáng Chủ Nhật ở vùng Orange County, California, vào mỗi sáng Chủ Nhật từ 6 đến 9 giờ, trong chương trình “Câu Chuyện Sức Khỏe Sáng Chủ Nhật.” Nhiều thông tin sức khỏe bổ ích khác cũng có thể tìm thấy trên các website www.nguyentranhoang.com và www.radiochuyensangchunhat.com. Quý vị có thể liên lạc bác sĩ qua email: [email protected] hoặc điện thoại (714) 531-7930.
Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
Suy nghĩ bị méo mó hay rối loạn nhận thức (cognitive distortions) là những mẫu suy nghĩ cường điệu không dựa trên sự thật. Điều này dẫn đến việc ta nhìn nhận sự việc một cách tiêu cực hơn so với thực tế.
Nói cách khác, rối loạn nhận thức là khi tâm trí của ta thuyết phục ta tin vào những điều tiêu cực không hoàn toàn đúng sự thật, về chính ta và thế giới xung quanh ta.
Suy nghĩ của chúng ta ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc và hành vi của mình. Khi cho, (chấp) rằng những suy nghĩ tiêu cực này là sự thật, ta có thể hành xử dựa trên giả định sai lầm.
Định kiến về sự công bằng
Là một sai lầm tư duy trong đó cá nhân thường thấy mình bị đối xử không công bằng hoặc bất công, ngay cả khi bằng chứng hoặc thực tế cho thấy điều ngược lại. Định kiến này có thể dẫn đến cảm giác không công bằng bị bóp méo và thường được phóng đại trong các tình huống cuộc sống khác nhau.
Làm sao để nhận ra được là mình đang bị ảnh hưởng bởi định kiến về công bằng
Có một số dấu hiệu giúp ta có thể nhận ra mình đang bị ảnh hưởng bởi định kiến về công bằng:
- Cảm giác căng thẳng và tức giận không cần thiết: Khi cảm thấy căng thẳng hoặc tức giận mà không có lý do rõ ràng, có thể là ta đang phản ứng với định kiến về công bằng.
- Tư duy đơn chiều: Ta có thể có xu hướng nhìn nhận các tình huống một cách đơn chiều, tập trung chỉ vào những điều mà mình cảm thấy bị tổn thương hoặc bất công, mà không chú ý đến các khía cạnh tích cực hoặc công bằng khác.
- Thói quen phàn nàn: Ta thường có thói quen phàn nàn về mọi thứ, thậm chí là những điều nhỏ nhặt, và luôn cho rằng mình là nạn nhân của sự bất công.
- Không sẵn lòng lắng nghe ý kiến khác: Ta không muốn lắng nghe ý kiến hoặc quan điểm của người khác về một tình huống, bởi vì tin rằng mình đã bị đối xử không công bằng.
- Tăng cường sự so sánh với người khác: Ta thường so sánh mình với người khác, thường là so sánh những khía cạnh mà mình cảm thấy bị tổn thương hoặc không công bằng.
Nếu nhận ra mình có những dấu hiệu trên, có thể ta đang bị ảnh hưởng bởi định kiến về công bằng. Việc nhận ra và chấp nhận sự tồn tại của định kiến này là bước đầu tiên quan trọng để có thể thay đổi cách tiếp cận và nhìn nhận các tình huống một cách cân đối và khách quan hơn.
Làm sao để giúp đỡ người thân bạn bè khi thấy rằng họ có vẻ đang bị ảnh hưởng bởi định kiến về công bằng
Khi nhận ra rằng người thân hoặc bạn bè của mình đang bị ảnh hưởng bởi định kiến về công bằng, có một số cách ta có thể giúp đỡ họ:
- Lắng nghe và hiểu biết: Hãy dành thời gian để lắng nghe họ chia sẻ về cảm xúc và suy nghĩ của họ về tình huống cụ thể. Thể hiện sự hiểu biết và đồng cảm với tình huống của họ.
- Cung cấp phản hồi xây dựng: Dùng những lời khích lệ và phản hồi tích cực để giúp họ nhìn nhận lại tình huống một cách khách quan hơn. Khuyến khích họ xem xét các khía cạnh khác nhau của tình huống.
- Khuyến khích họ tự đặt câu hỏi: Hãy khuyến khích họ tự đặt câu hỏi về các giả định hoặc niềm tin mà họ có thể đang giữ, và xem xét lại chúng một cách lý trí.
- Chia sẻ trải nghiệm cá nhân: Nếu thích hợp, ta có thể chia sẻ trải nghiệm cá nhân của mình về cách mình đã vượt qua định kiến về công bằng trong quá khứ và những bài học bạn đã học được từ đó.
- Hỗ trợ tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn: Nếu cần thiết, hãy khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ từ những chuyên gia tâm lý hoặc những người có kinh nghiệm trong việc giải quyết các vấn đề tư duy và cảm xúc.
- Giữ cho không gian giao tiếp mở cửa: Hãy tạo điều kiện cho họ biết rằng mình luôn sẵn lòng lắng nghe và hỗ trợ họ, và khuyến khích họ mở cửa cho sự trò chuyện và chia sẻ.
Tim và Băng Băng
Băng Băng và Tim là hai người bạn thân thiết. Băng Băng, một cô gái thông minh và năng động, thường tự hào về ngoại hình và thành tích học tập của mình. Tuy nhiên, gần đây, cô đã bắt đầu phát hiện ra một số vấn đề với sự tự tin của mình khi so sánh với các bạn gái khác trong lớp.
Băng Băng thường cảm thấy không hài lòng với bản thân mình khi nhìn thấy các bạn gái khác có vẻ nổi bật hơn, có gu thời trang đẹp hơn hoặc nhận được nhiều sự chú ý từ phía bạn trai. Cô luôn cảm thấy bất mãn và không thoả mãn với bản thân mình, và thường xuyên so sánh mình với họ.
Nhận ra sự thay đổi trong tâm trạng của Băng Băng, Tim tìm cách giúp đỡ cô bạn thân của mình. Anh bắt đầu bằng cách tìm hiểu sâu hơn về những lo lắng cụ thể của Băng Băng và cách cô ấy cảm nhận về bản thân mình.
Tim nhận ra rằng Băng Băng cảm thấy không tự tin về ngoại hình của mình sau khi cô thấy một số bạn gái trong lớp có vẻ nổi bật hơn. Anh bắt đầu cung cấp cho Băng Băng những lời khích lệ và phản hồi tích cực về ngoại hình và vẻ đẹp của cô. Anh khuyến khích cô nhìn nhận lại những đặc điểm tích cực của bản thân và nhận ra rằng cái đẹp không chỉ dựa vào vẻ bề ngoài.
Tim cũng nhận ra rằng Băng Băng cũng cảm thấy tự ti về thành tích học tập của mình khi so sánh với các bạn gái khác. Anh bắt đầu tạo điều kiện để cô thể hiện sự tự tin trong việc học tập bằng cách giúp đỡ cô vượt qua các bài tập khó và hỗ trợ cô trong việc học.
Cuối cùng, nhờ sự hỗ trợ và khích lệ không ngừng từ Tim, Băng Băng bắt đầu nhìn nhận lại bản thân mình một cách tích cực hơn. Cô nhận ra rằng vẻ đẹp và thành công không phải chỉ là về ngoại hình hoặc thành tích học tập, mà còn là về sự tự tin và niềm tin vào bản thân.
Như vậy, bằng cách giúp đỡ Băng Băng nhìn nhận lại các vấn đề cụ thể mà cô gặp phải, Tim đã giúp bạn thân của mình vượt qua sự tự ti và định kiến về sự công bằng trong lớp học, tạo ra một môi trường thân thiện và tích cực cho sự phát triển và trưởng thành của cả hai. [hp]
